پیوندهای مفید
آمار
| تعداد نشریات | 21 |
| تعداد شماره‌ها | 341 |
| تعداد مقالات | 3,608 |
| تعداد مشاهده مقاله | 4,602,672 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 3,066,334 |
عوامل تأثیرگذار بر افزایش تاب‌آوری سکونتگاه‌های روستایی در برابر زلزله (مورد مطالعه: شهرستان نیر) | ||
| روستا و توسعه پایدار فضا | ||
| مقاله 3، دوره 6، شماره 2 - شماره پیاپی 22، تیر 1404، صفحه 45-64 اصل مقاله (1.27 M) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22077/vssd.2024.7464.1250 | ||
| نویسندگان | ||
| وحید طالعی حور* 1؛ ابوالقاسم تقی زاده فانید2؛ محمد ظاهری3؛ محمد حسین رضایی مقدم4 | ||
| 1دانشجوی دکتری گروه جغرافیا و برنامه ریزی روستایی، دانشکده برنامه ریزی و علوم محیطی، دانشگاه تبریز، تبریز، ایران | ||
| 2استادیار گروه جغرافیا و برنامه ریزی روستایی، دانشکده برنامه ریزی و علوم محیطی، دانشگاه تبریز، تبریز، ایران | ||
| 3دانشیار گروه جغرافیا و برنامه ریزی روستایی، دانشکده برنامه ریزی و علوم محیطی، دانشگاه تبریز، تبریز، ایران | ||
| 4استاد گروه ژئومورفولوژی، دانشکده برنامه ریزی و علوم محیطی، دانشگاه تبریز، تبریز، ایران | ||
| چکیده | ||
| سکونتگاه‌های روستایی به‌دلیل قابلیت زیست بالا و برخورداری از شرایط مناسب زندگی می‌تواند منجر به ایجاد امید، سرزندگی و نشاط در بین ساکنان خود شوند و آسیب پذیری کم در این سکونتگاه‌ها که نشان دهنده شرایط سازگار است، می‌تواند منجر به افزایش تاب‌آوری روستایی گردد. در ارتقای تاب‌آوری سکونتگاه‌های روستایی در برابر مخاطره زلزله عوامل متعددی دخیل هستند که عبارتند از عوامل اقتصادی، اجتماعی، زیرساختی، محیطی، سیاسی و قانونی، نهادی و مدیریتی و غیره. لذا، هدف از این پژوهش تحلیل عوامل مؤثر در ارتقای تاب‌آوری سکونتگاه‌های روستایی شهرستان نیر در برابر زلزله است. پژوهش حاضر از نظر هدف کاربردی، ماهیت و روش توصیفی- تحلیلی و برای جمع‌آوری داده‌ها از روش‌های اسنادی و میدانی استفاده گردید. قلمرو مکانی تحقیق روستاهای شهرستان نیز از توابع استان اردبیل می‌باشد که با استفاده از 4 فاکتور، 1) تعداد جمعیت و خانوار، 2) فاصله از گسل اصلی فعال، 3) طبقه‌بندی ارتفاعی و 4) توزیع جغرافیایی، تعداد 30 روستا برای انجام تحقیق انتخاب شدند. روستاهای نمونه مجموعاً دارای 1818 خانوار و 5912 نفر جمعیت می‌باشند که با استفاده از فرمول کوکران تعداد 368 خانوار به‌عنوان نمونه انتخاب گردیدند. برای تجزیه و تحلیل داده‌ها از آزمون‌های تی‌تک نمونه‌ای، رگرسیون چند متغیره و تحلیل‌مسیر استفاده شد. نتایج حاصل از این پژوهش نشان داد، عامل‌های زیرساختی، اقتصادی، سیاسی و قانونی به ترتیب به‌عنوان مهمترین عوامل مؤثر در ارتقای میزان تاب‌آوری روستاییان در برابر سانحه زلزله در شهرستان نیز شناخته شدند، در این میان عامل نهادی و مدیریتی با تأثیر کلی 517/0- کمترین نقش را در افزایش تاب‌آوری سکونتگاه‌هایی روستایی در برابر زلزله داشته است. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| تاب‌آوری نواحی روستایی؛ مخاطرات طبیعی؛ زلزله؛ شهرستان نیر | ||
| مراجع | ||
|
آزاده، سیدرضا، و تقوایی، مسعود. (1396). تحلیل فضایی آسیب پذیری سکونتگاه‌های شهری و روستایی در برابر مخاطره زلزله مطالعه موردی: استان گیلان. تحلیل فضایی مخاطرات محیطی، 3(4)، 71-84. https://ensani.ir/fa/article/377714
بدری، علی، رمضان‌زاده، مهدی، عسگری، مهدی، و قدیری‌معصوم، علی. (1392). نقش مدیریت محلی در ارتقای تاب‌آوری مکانی در برابر بلایای طبیعی با تأکید بر سیلاب مطالعه موردی: دو حوضه چشمه کیله شهرستان تنکابن و سرد آبرود کلاردشت. مدیریت بحران، ۲(۱)، ۳۷–۴۸. https://www.noormags.ir/view/en/articlepage/1017519/
بذرافشان، جواد، طولابی‌نژاد، مهرشاد، و طولابی‌نژاد، میثم. (1397). تحلیل فضایی تفاوت‌های تاب‌آوری در نواحی شهری و روستایی در برابر مخاطرات طبیعی (موردمطالعه: شهرستان پل‌دختر). پژوهش‌های روستایی، 9(1)، ۱۱۶–۱۳۵. https://journals.ut.ac.ir/article_66220.html
بکایی، آذر، و یگانه، افشین. (۱۴۰۲). تحلیل تاب‌آوری کشاورزان در برابر سرمازدگی با تأکید بر عوامل اقتصادی در نواحی روستایی (مورد مطالعه: بخش مرکزی شهرستان ملکان). اولین کنفرانس بین‌المللی توانمندی مدیریت، مهندسی صنایع، حسابداری و اقتصاد، بابل. https://civilica.com/doc/1691656
بهتاش، فرزاد، کی‌ژاد، محمدرضا، پیربابایی، محمدعلی، و عسگری، محمدتقی. (1392). ارزیابی و تحلیل ابعاد و مؤلفه‌های تاب‌آوری کلانشهر تبریز. هنرهای زیبا-معماری و شهرسازی، ۱۸. https://jupm.marvdasht.iau.ir/
بیرقی، سعیده، ریاحی، وحید، و مصطفوی، سوران. (1401). تحلیل وضعیت تاب‌آوری کالبدی سکونتگاه‌های روستایی در برابر سیلاب (مورد مطالعه: دهستان باقران شهرستان بیرجند). روستا و توسعه پایدار فضا، 3(3)، ۳۵–۵۷. https://vssd.birjand.ac.ir/article_2228.html
پورطاهری، مهدی، حاجی‌نژاد، علی، فتاحی، احدالله، و نعمتی، رضا. (۱۳۹۳). ارزیابی آسیب‌پذیری فیزیکی سکونتگاه‌های روستایی در برابر مخاطرات طبیعی (زلزله) با استفاده از مدل تصمیم‌گیری کوپراس مطالعه موردی: روستاهای دهستان چالان چولان شهرستان درود. برنامه‌ریزی و آمایش فضا، ۱۸(3)، ۲۹–۵۲. https://ensani.ir/fa/article/337464/ صادقلو، طاهره، و سجاسی‌قیداری، حمدالله. (۱۳۹۳). اولویت‌بندی عوامل مؤثر بر افزایش تاب‌آوری کشاورزان در برابر مخاطرات طبیعی (با تأکید بر خشکسالی) منطقه مورد مطالعه: کشاورزان روستاهای شهرستان ایجرود. جغرافیا و مخاطرات محیطی، ۱۰، ۱۲۹–۱۵۳. https://ensani.ir/fa/article/337510/ جعفری، فهیمه، شایان، حمید، و باتقوای سرابی، هما. (1399). شناسایی و تحلیل پیشران‌های کلیدی مؤثر در ارتقا تاب‌آوری سکونتگاه‌های روستایی در برابر مخاطرات محیطی (مطالعه موردی: سکونتگاه‌های روستایی شهرستان فریمان). جغرافیا و مخاطرات محیطی، ۳۳، ۸۵–۱۱۵. https://ensani.ir/fa/article/440105/
حسنوند، افسانه، حاجی‌نژاد، علی، و یاسوری، مجید. (1398). بررسی عوامل مؤثر بر تاب‌آوری اقتصادی سکونتگاه‌های روستایی بعد از رخداد زلزله (موردمطالعه: دهستان سیلاخور شهرستان دورود). جغرافیا و مخاطرات محیطی، 8(4)، ۵۱–۶۶. https://jm.um.ac.ir/article_33788.html
صفایی، امیر، شریعت پناهی، مجید، باهک، بتول، رنجبر، محسن، و آزاد بخت، بهرام. (1401). تحلیل تاب‌آوری مناطق روستایی در برابر مخاطرات طبیعی (مطالعه موردی: شهرستان گلپایگان). روستا و توسعه پایدار فضا، 3(4)، ۹۹–۱۱۵. https://vssd.birjand.ac.ir/article_2247.html
عنابستانی، علی‌اکبر، جوانشیری، مهدی، محمودی، حمیده، و دربان‌آستانه، محمدرضا. (1397). تحلیل فضایی سطح تاب‌آوری سکونتگاه‌های روستایی در برابر مخاطرات محیطی (مورد مطالعه: بخش مرکزی شهرستان فاروج). تحلیل فضایی مخاطرات محیطی، 5(1)، https://ensani.ir/fa/article/391936/
فراهانی، حسین، و عباسی، فریبا. (1402). تحلیل مؤلفه‌های تاب‌آوری سکونتگاه‌های روستایی در برابر خطر وقوع زلزله (مطالعه موردی: شهرستان ایجرود، استان زنجان). مطالعات برنامه‌ریزی سکونتگاه‌های انسانی، 18(1) https://ensani.ir/fa/article/551271
کمالی، زهرا، و قاسمی، مریم. (1402). بررسی تاب‌آوری کالبدی مساکن خانوارهای روستایی در برابر سیل (مطالعه موردی: شهرستان درگز). روستا و توسعه پایدار فضا، 4(3)، ۱۱۱–۱۳۵. https://vssd.birjand.ac.ir/article_2603.html
نوروزی، اصغر. (۱۳۹۶). مبانی مدیریت بحران در نواحی روستایی. اصفهان: انتشارات جهاد دانشگاهی واحد اصفهان.
نوروزی، اصغر. (139۸). سنجش میزان تاب‌آوری سکونتگاه‌های روستایی در برابر مخاطرات محیطی (مطالعه موردی: بخش بلداجی). برنامه‌ریزی توسعه کالبدی، ۶(3)، ۷۳–۸۸. https://journals.pnu.ac.ir/article_6390.html
نوری، هدایت‌الله، و سپهوند، فرخنده. (۱۳۹۵). تحلیل تاب‌آوری سکونتگاه‌های روستایی دربرابر مخاطرات طبیعی با تأکید بر زلزله (مورد مطالعه: دهستان شیروانِ شهرستان بروجرد). پژوهش‌های روستایی، 7(2)، ۲۷۲–۲۸۵. https://jrur.ut.ac.ir/article_58971.html
ولایی، محمد، عبدالهی، عبدالله، اسکندرزاده، آینار، حسین‌زاده، اکبر، و ضربی، هادی. (۱۳۹۹). تحلیل نقش مدیریت روستایی در افزایش تاب‌آوری روستاییان در برابر خشکسالی (مطالعه موردی: شهرستان میاندوآب). مطالعات برنامه‌ریزی سکونتگاه‌های انسانی، ۱۵(3)، ۸۵۷–۸۷۲. https://ensani.ir/fa/article/544215
یگانه، افشین، شفیعی، اشکان، و بکایی، آذر. (۱۴۰۱). تحلیل سطح تاب‌آوری اقتصادی و اجتماعی باغداران در برابر خشکسالی و عوامل مؤثر بر آن (مورد مطالعه: بخش مرکزی شهرستان ملکان). مطالعات جغرافیایی مناطق کوهستانی، 3(1)،۱۶۱–۱۸۰. https://gsma.lu.ac.ir/browse.php?a_id=283 وsid=1وslc_lang=fa
References
Anabastani, A. A., Javanshiri, M., Mahmoudi, H., & Darban Astaneh, M. R. (2018). Spatial analysis of the level of resilience of rural settlements against environmental hazards (Case study: Central part of Faruj city). Quarterly Journal of Spatial Analysis of Environmental Hazards, 5(1). https://ensani.ir/fa/article/391936/[In Persian]
Azadeh, S. R., & Taqhvai, M. (2017). Spatial analysis of vulnerability of urban and rural settlements against earthquake risk: Case study: Gilan Province. Quarterly Journal of Spatial Analysis of Environmental Hazards, 4(3). https://ensani.ir/fa/article/377714/[In Persian]
Badri, A., Ramzanzadeh, M., Asgari, M., & Qadiri Masoom, A. (2013). The role of local management in promoting local resilience against natural disasters with an emphasis on floods: Case study: Two basins of Cheshme Kileh of Tankabon and Sard Abroud of Kalardasht. Crisis Management Journal, 2(1), 37–48. https://www.noormags.ir/view/en/articlepage/1017519/[In Persian]
Bazarafshan, J., Toulabi-nejad, M., & Toulabi-nejad, M. (2018). Spatial analysis of resilience differences in urban and rural areas against natural hazards (Case study: Poldekhter city). Rural Research Journal, 9(1), 116–135. https://journals.ut.ac.ir/article_66220.html[In Persian]
Behtash, F., Kayjhad, M. R., Pirbabaei, M. A., & Asgari, M. T. (2013). Evaluation and analysis of dimensions and resilience components of Tabriz metropolis. Journal of Fine Arts-Architecture and Urbanism, 18. https://jupm.marvdasht.iau.ir/[In Persian]
Beyraqhi, S., Riahi, V., & Mostafavi, S. (2022). Analysis of the physical resilience of rural settlements against floods (Case study: Bagheran village, Birjand city). Village and Sustainable Development of Space, 3(3), 35–57. https://vssd.birjand.ac.ir/article_2228.html[In Persian]Bokayi, A., & Yeganeh, A. (2023). Analyzing the resilience of farmers against frost with an emphasis on economic factors in rural areas (Case study: Central part of Malekan city). The First International Conference on the Ability of Management, Industrial Engineering, Accounting and Economics. Babol. https://civilica.com/doc/1691656[In Persian]
Dogulu, C., Karanci, A. N., & Ikizer, G. (2016). How do survivors perceive community resilience? The case of the 2011 earthquakes in Van, Turkey. International Journal of Disaster Risk Reduction, 16, 108–114. https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S2212420915301849
Farahani, H., & Abbasi, F. (2023). Analysis of resilience components of rural settlements against the risk of earthquakes (Case study: Ijerud city, Zanjan province). Human Settlement Planning Studies, 18(1). https://ensani.ir/fa/article/551271[In Persian]
Folke, C., Carpenter, S. R., Walker, B., Scheffer, M., Chapin, T., & Rockström, J. (2010). Resilience thinking: Integrating resilience, adaptability and transformability. Ecology and Society, 15(4), 1–9. https://www.semanticscholar.org/paper/
Hassanvand, A., Hajinejhad, A., & Yasuri, M. (2019). Investigating factors affecting the economic resilience of rural settlements after an earthquake (Case study: Silakhor village, Durood city). Journal of Geography and Environmental Hazards, 8(4), 51–66. https://jm.um.ac.ir/article_33788.html[In Persian]
Jafari, F., Shayan, H., & Bataqvai Sarabi, H. (2020). Identification and analysis of key drivers effective in improving the resilience of rural settlements against environmental hazards (Case study: Rural settlements of Freeman city). Geography and Environmental Hazards Journal, 33, 85–115. https://ensani.ir/fa/article/440105/[In Persian]
Kamali, Z., & Ghasemi, M. (2023). Investigating the physical resilience of houses of rural households against floods (Case study: Dargaz city). Village and Sustainable Space Development, 4(3), 111–135. https://vssd.birjand.ac.ir/article_2603.html[In Persian]
Kapucu, N., Hawkins, C. V., & Rivera, F. I. (2013). Disaster preparedness and resilience for rural communities. Risk, Hazards & Crisis in Public Policy, 4(4). https://onlinelibrary.wiley.com/doi/abs/10.1002/rhc3.12043
Norouzi, A. (2016). Basics of crisis management in rural areas. Isfahan University Jihad Publication. [In Persian]
Norouzi, A. (2019). Measuring the resilience of rural settlements against environmental hazards (Case study: Beldaji district). Physical Development Planning Journal, 6(3), 73–88. https://journals.pnu.ac.ir/article_6390.html[In Persian]
Nouri, H., & Sepahund, F. (2016). Resilience analysis of rural settlements against natural hazards with an emphasis on earthquakes (Case study: Shirvan village of Borujard county). Rural Research Quarterly, 7(2), 272–285. https://jrur.ut.ac.ir/article_58971.html[In Persian]
Petak, W. (2002, September 12–13). Earthquake resilience through mitigation: A system approach [Conference paper]. International Institute for Applied Systems Analysis, Laxenburg, Austria. https://www3.nd.edu/~eeriund/Speakers/Petak%20abstract.pdf
Purtahari, M., Hajinejhad, A., Fatahi, A., & Nemati, R. (2014). Assessing the physical vulnerability of rural settlements against natural hazards (earthquakes) using the Kopras decision-making model: A case study (Villages of Chalan-Cholan, Durood city). Journal of Space Planning and Design, 18(3), 29–52. https://ensani.ir/fa/article/337464/[In Persian]
Sadeghlou, T., & Sejasi-Qaidari, H. (2014). Prioritization of the effective factors on increasing the resilience of farmers against natural hazards (with emphasis on drought) of the study area: Farmers in the villages of Ijroud. Journal of Geography and Environmental Hazards, 10, 129–153. https://ensani.ir/fa/article/337510/[In Persian]
Safayi, A., Shariat Panahi, M., Bahek, B., Ranjbar, M., & Azad Bakht, B. (2022). Resilience analysis of rural areas against natural hazards (Case study: Golpayegan city). Village and Sustainable Space Development, 3(4), 99–115. https://vssd.birjand.ac.ir/article_2247.html[In Persian]
Schmidt, D. H., & Garland, K. A. (2012). Bone dry in Texas: Resilience to drought on the upper Texas Gulf Coast. CPL Bibliography, 27(4), 434–445. https://journals.sagepub.com/doi/10.1177/0885412212454013
Schouten, M., Vanderheide, M., & Heijman, W. (2009). Resilience of social-ecological systems in European rural areas: Theory and prospects. In 113th EAAE seminar: The role of knowledge, innovation and human capital in multifunctional agriculture and territorial rural development (pp. 1–11). Belgrade, Republic of Serbia. https://ageconsearch.umn.edu/record/57343?v=pdf
Velayi, M., Abdullahi, A., Eskanderzadeh, A., Hosseinzadeh, A., & Zarbi, H. (2020). Analysis of the role of rural management in increasing the resilience of villagers against drought (Case study: Miandoab city). Journal of Human Settlements Planning Studies, 15(3), 857–872. https://ensani.ir/fa/article/544215[In Persian]
Villagra, P., & Quintana, C. (2017). Disaster governance for community resilience in coastal towns: Chilean case studies. International Journal of Environmental Research and Public Health, 14(9), 1063. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/28906480/
Wardekker, J. A., de Jong, A., Knoop, J. M., & van der Sluijs, J. P. (2010). Operationalizing a resilience approach to adapting an urban delta to uncertain climate changes. Technological Forecasting and Social Change, 77(6), 987–998. https://www.semanticscholar.org/
Yeganeh, A., Shafiei, A., & Bekai, A. (2022). Analysis of the level of economic and social resilience of gardeners against drought and factors affecting it (Case study: Central part of Malekan city). Geographical Studies of Mountainous Regions Journal, 3(1), 161–180. https://gsma.lu.ac.ir/browse.php?[In Persian]
Yoon, D. K. (2012). Assessment of social vulnerability to natural disasters: A comparative study. Natural Hazards, 63(2), 823–843. https://link.springer.com/article/10.1007/s11069-012-0189-2
Young, C. (2007). Housing microfinance: Designing a product for the rural poor. Centre for Microfinance Working Paper Series, 2(19), 45–57. https://www.microfinancegateway.org/
Zhao, L., & He, F. (2020). A framework of resilience development for poor villages after the Wenchuan earthquake based on the principle of “Build Back Better”. Sustainability, 12(12), 4979. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 476 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 75 |
||
نماد الکترونیک
سامانه مدیریت نشریات علمی. قدرت گرفته از سیناوب