پیوندهای مفید
آمار
| تعداد نشریات | 21 |
| تعداد شماره‌ها | 314 |
| تعداد مقالات | 3,321 |
| تعداد مشاهده مقاله | 3,546,627 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 2,591,252 |
تحلیل بصری نقش سریر پادشاهی در نگارههای شاهنامه‌ی شاه تهماسبی | ||
| نگارینه هنر اسلامی | ||
| دوره 10، شماره 26، اسفند 1402، صفحه 103-124 اصل مقاله (2.8 M) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22077/nia.2024.6266.1719 | ||
| نویسندگان | ||
| فرزانه فرخ‌فر* 1؛ لیلا میرشاهی2 | ||
| 1دانشکده هنر/ نیشابور/ایران | ||
| 2دانشکده هنر دانشگاه نیشابور | ||
| چکیده | ||
| موضوع جلوس پادشاهان، به دلیل جذابیت‌های روایی و بصری خاص‌اش، در اغلب شاهنامه‌های مصور مورد توجه نگارگران بوده و با کیفیت‌های متنوع به تصویر کشیده شده‌است. شاهنامه تهماسبی، یکی از مهمترین نسخی است که به تصویرسازی این مجلس توجه ویژه داشته و از سریرهای پادشاهی به عنوان نمادی از فرّ و عنصر بصری خاص در تبیین جایگاه پادشاه به خوبی بهره گرفته‌است. هدف از این پژوهش در گام نخست شناسایی ویژگیهای بصری نقوش سریر پادشاهی در شاهنامه تهماسبی و پس از آن تبیین میزان همگامی تصویر با متن است. پرسش این‌است: در تحلیل وجوه بصری نقش سریر پادشاهی در شاهنامه شاهتهماسبی چه ویژگی‌هایی مشهود است؟ ماهیت این تحقیق توسعه‌ای می‌باشد و از روش تاریخی-تحلیلی با رویکرد تطبیقی بهره گرفته شده‌است. یافته‌های تحقیق نشان می‌دهند که گوناگونی فرم و ترکیب‌بندی قرینه، با غلبه‌ی نقشمایه‌های تزئینی، از ویژگیهای عمده نقوش سریر پادشاهی در شاهنامه‌تهماسبی‌است. در شیوه بازنمایی نقوش سریر تنوع قابل‌ملاحظه‌ای وجود دارد که این امر بر مبنای شواهد موجود از تفاوت در شرح و توصیف پادشاهان در متن ادبی شاهنامه نشأت می‌گیرد، هر چند که در برخی موارد توصیفی از سریر در متن نیآمده و هنرمند با تخیل خود آن را ترسیم کرده است. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| عصر صفوی؛ مکتب نگارگری تبریز؛ شاهنامه‌ی تهماسبی؛ سریر پادشاهی | ||
| مراجع | ||
|
آژند، یعقوب (1392). نگارگری ایران (پژوهشی در تاریخ نقاشی و نگارگری ایران). تهران: سمت.
احمدی، هاجر (1394). تحلیل نشانه معناشناختی جایگاه سریر در نگارههای ایرانی دوران اسلامی و ارتباط آن با مبلمان معاصر. اصفهان: دانشکده هنر و ادیان دانشگاه اصفهان.
احمدی‌نیا، محمدجواد (1393). «نگارههای شاهنامه طهماسبی: از هاروارد تا فرهنگستان هنر.» نقد کتاب هنر، شماره1 و2، صص. 54-37.
پاکباز، رویین. (1392). نقاشی ایران (از دیرباز تا امروز). چاپ یازدهم، تهران: زرّین و سیمین.
خالقیمطلق، جلال (1366). شاهنامه فردوسی. جلد یکم، نیویورک: Bibliotheca Persica
خالقیمطلق، جلال (1369). شاهنامه فردوسی. جلد دوم، کالیفرنیا و نیویورک: Bibliotheca Persica
خالقیمطلق، جلال (1371). شاهنامه فردوسی. جلد سوم، کالیفرنیا و نیویورک: بنیاد میراث ایران.
خالقیمطلق، جلال (1373). شاهنامه فردوسی. جلد چهارم، کالیفرنیا و نیویورک: بنیاد میراث ایران.
خالقیمطلق، جلال (1375). شاهنامه فردوسی. جلد پنجم، کالیفرنیا و نیویورک: مزدا با همکاری بنیاد میراث ایران.
خالقیمطلق، جلال (1384). شاهنامه فردوسی. جلد ششم، نیویورک: بنیاد میراث ایران.
خالقیمطلق، جلال (1386). شاهنامه فردوسی. جلد هفتم و هشتم. تهران: مرکز دائرهالمعارف بزرگ اسلامی.
دبیرسیاقی، سیدمحمد (1380). برگردان روایتگونه شاهنامه فردوسی به نثر، تهران: قطره.
رضایی جواهری، سیدهپریسا (1393). بررسی تطبیقی ویژگیهای هنری بین مبلمان سنتی (با تأکید بر صفویه) و مبلمان فرنگی (دوران قاجار). تهران: دانشکده هنر و معماری دانشگاه پیامنور.
سودآور، ابولعلا (1383). فره ایزدی در آیین پادشاهی ایران باستان. هوستون: تامسونـ شور.
شاطری، میترا؛ احمد طجری، پروانه (1396). «مطالعه تأثیرپذیری نگارههای شاهنامه طهماسبی از تغییرمذهب در دوره صفوی.» نگره، شمارۀ 42، صص. 61ـ47.
صداقت، فاطمه (پاییز و زمستان 1385). «شاهنامه شاهتهماسبی شاهکار مصورسازی مکتب تبریز.» هنر و معماری، شماره 5، صص. 30ـ18.
طاووسی، ابوالفضل (1390). کارگاه نگارگری. چاپ دوم، تهران: ناشر شرکت چاپ و نشر کتاب‌های درسی ایران.
کنبای، شیلا (1379). نقاشی ایرانی. مترجم: مهدی حسینی، چاپ پنجم، تهران: دانشگاه هنر.
کیا، صادق (1348). تاج و تخت. تهران: وزارت فرهنگ و هنر.
گرابر، اولگ (1390). مروری بر نگارگری ایرانی. مترجم: مهرداد وحدتی، چاپ دوم، تهران: متن.
ماهوان، فاطمه (1394). «بررسی نمادهای تصویری فر (با تأکید بر نگارههای شاهنامه).» پژوهشنامه ادب حماسی، شماره 19، صص. 157ـ119.
معین، محمد (۱۳۸۶). فرهنگ فارسی. تهران: هنرور.
نیک‌روز، یوسف؛ احمدیانی، محمدهادی (پاییز و زمستان 1393). «شیوههای شخصیت‌پردازی در شاهنامه فردوسی.» پژوهشنامه ادب حماسی، شماره 18، صص. 191ـ173.
یزدانپناه، مریم؛ حاتم، غلامعلی؛ سلطانی، سیدحسن (1389). بررسی مکتب نگاری تبریز دوره صفوی با استفاده از نگارههای شاهنامه شاهتهماسب. کتاب ماه هنر، مرداد (143)، 68-77.
ولش، آنتونی (1389). نگارگری و حامیان صفوی. ترجمه روح الله رجبی. چاپ دوم. تهران: فرهنگستان هنر.
Canby, Sheila R. (2014). The Shahnama of Shah Tahmasp (The Persian Book of King. Spain & N.Y: The Metropolitan Museum of Art.
Encyclopedia Britannica. (1991). Vol.9, Hay Cock Press.
Oxford Advanced Learner's Dictionary. (2007). Oxford University Press.
Welch, Stuart Cary (1976). A Kings Book of Kings: The Shahnameh of Shah Tahmasp. Switzerland: Imprimeries Reunies Lausanne.
Welch, Stuart Cary & Dickson, Martin Bernard (1981), Houghton Shahnameh: The Shahnameh of Shah Tahmasb Safavi, Harvard University Press; Facsimile Ed edition.
| ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 282 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 290 |
||
نماد الکترونیک
سامانه مدیریت نشریات علمی. قدرت گرفته از سیناوب