پیوندهای مفید
آمار
| تعداد نشریات | 22 |
| تعداد شماره‌ها | 321 |
| تعداد مقالات | 3,364 |
| تعداد مشاهده مقاله | 3,687,069 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 2,652,696 |
تلاقی فرهنگ و مذهب در سوگواری عاشورایی زنان بوشهری (مطالعۀ موردی: دورۀ رضاشاه) | ||
| پژوهشنامۀ فرهنگ و ادبیات آیینی | ||
| مقاله 12، دوره 1، شماره 2، بهمن 1401، صفحه 221-238 اصل مقاله (1.26 M) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22077/jcrl.2022.5093.1025 | ||
| نویسنده | ||
| الهام ملک زاده* | ||
| گروه تاریخ اجتماعی و اقتصادی، پژوهشکده تاریخ، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، تهران، ایران | ||
| چکیده | ||
| وجود اماکن مذهبی خاص زنان، دارای قدمتی چندهزار ساله است. مقالۀ حاضر با در نظر داشتن تأثیر اعتقادات مذهبی و خرده‌فرهنگ‌های غیربومی در عملکرد زنان بوشهری، درصدد بررسی شاخصه‌های آیین‌های سوگواری عاشورایی زنان بوشهری است. مروری بر کارکرد اماکن مذهبی زنانه و عملکرد زنان بوشهری حاکی از اعتقادات دینی مردم منطقه و تأثیرپذیری از این خرده‌فرهنگ‌هاست. پرسش‌های اصلی پژوهش این است که سوگواری عاشورایی زنان از منظر مکان چه ویژگی‌هایی دارد و نقش‌های زنانۀ مراسم عزاداری بوشهر چیست و تأثیر آن بر کنش‌های آئینی منطقه چگونه قابل شناسایی و تبیین است؟ روش تحقیق، توصیفی- تحلیلی با تأکید بر استفاده از تحقیقات میدانی و مصاحبه‌های شفاهی است. نتیجۀ تحقیق حاکی از آن است که زنان بوشهری رأساً به اجرای تعزیه، روضه و مرثیه‌سرایی میپرداختند و رویکردی برگرفته از مضامین اعتقادی شیعی، آئین‌های محلی و باورهای بومی از وقایع محرم داشتند؛ نمونهای منحصربه‌فرد در میان شیعیان ایران و جهان که می‌توان انسجام، تعاون و مشارکت عملی در میان تمام اجزای برگزارکنندۀ عزاداری، حتی تعامل با اقلیت‌های مذهبی غیرشیعی را در آن مشاهده کرد. حضور زنان فارغ از نگاه‌های جنسیتی در اجرای تعزیه‌های مذهبی، نکتۀ بدیع و مهم دیگری است که باید بدان اشاره کرد ضمن اینکه در همین ایام و برخلاف منازعات رقابتی موجود میان محلات بوشهر بر سر برگزاری باشکوه‌تر مراسم، تنها در میان آئین‌های سوگواری عاشورایی زنان این شهر است که هیچ‌گونه دشمنی و درگیریای گزارش نشده است. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| عزاداری؛ اماکن مذهبی؛ زنان بوشهری؛ پیوندهای فرهنگی و مذهبی؛ دوران رضاشاه | ||
| مراجع | ||
|
احمدی ری‌شهری، عبدالحسین. (1380). سنگستان (بوشهر قدیم و ویژگی‌های فرهنگی- اجتماعی آن). ج 2. شیراز: نوید.
افسری کرمانی، عبدالرضا. (1371). نگرشی بر مرثیه‌سرایی در ایران. تهران: اطلاعات.
تقیان، لاله. (1374). دربارۀ تعزیه و تئاتر در ایران. تهران: نشر مرکز.
حسینی‌فسائی، حسن. (1367). فارسنامۀ ناصری. تصحیح و تحشیه: منصور رستگارفسائی. ج 2. تهران: امیرکبیر.
حمیدی، سیدجعفر. (1384). استان زیبای بوشهر. بوشهر: طلوع.
سدیدالسلطنه بندرعباسی، محمدعلی‌خان. (1372). سرزمین‌های شمالی پیرامون خلیج فارس و دریای عمان در صد سال پیش. تحشیه و تعلیقات احمد اقتداری. تهران: دنیای معاصر.
سلطانینیا، اشرف و خواجه‌ئیان، میترا. (1397). زن در تعزیه و سوگواره‌‌های بوشهر. قم: صحیفۀ خرد.
شریفیان، محسن. (1383). اهل ماتم آواها و آیین سوگواری در بوشهر. تهران: دیرین.
لوریمر، ج.ج. (1379). راهنمای خلیج‌فارس. ترجمۀ سید محمدحسن نبوی. شیراز: نوید.
نبوی، سید محمدحسن. (1377). علما و نویسندگان بوشهر بر پایه کتاب الذریعه الی تصانیف الشیعه. شیخ آقا بزرگ تهرانی به کوشش عبدالکریم مشایخی. تهران: انتشارات پروین با همکاری مرکز بوشهرشناسی.
کوکرتز، یوزف و مسعودیه، محمدتقی. (2536). موسیقی بوشهر. چاپ اول. تهران: سروش.
محدثی، جواد. (1376). فرهنگ عاشورا. قم: معروف.
مشایخی، عبدالکریم. (1382). ع‍ی‍س‍وی‍ان در بوشهر. بوشهر: ب‍ن‍ی‍اد ای‍ران‌ش‍ناس‍ی ش‍ع‍بۀ بوشهر.
مظفری‌زاده، علیرضا. (1392) «حسینیۀ حاجیه مریم». بوشهرنامه. ویژۀ زنان. سازمان فرهنگی ورزشی شهرداری بوشهر. ش9 .صص 2-3.
منصوری، حیدر؛ حسینی کازرونی، سید احمد؛ حمیدی، سید جعفر. (1397). «گونه شناسی مرثیه‌های استان بوشهر». دوماهنامۀ فرهنگ و ادبیات عامه. س6. ش 23. صص 201-218.
وزارت راه و شهرسازی. (1399). دانشنامۀ برخط تاریخ معماری و شهرسازی ایران‌شهر. در < iranarchpedia.ir/entry/36588>
مصاحبههامصاحبه با حاجیه عصمت خردمند بانی حسینیۀ حاج مریم. محلۀ شنبدی. بوشهر. رمضان/ مرداد 1392.
مصاحبه با عزیزه چراغچی متولی مسجد غریب. محلۀ بهبهانی. بوشهر. شهریور 1392.
مصاحبه با سیدمحمدحسین (علاءالدین) بلادی. نوۀ آیت‌الله سید عبدالله بلادی بوشهری. بوشهر. شهریور1390.
مصاحبه با هیئت‌امنای مسجد پیرزن آقایان خرمنگاهی و سجده‌ای.
مصاحبه با خانم زری طیاری بانی حسینیۀ حاج چلتم و خانم عبیدی از ذاکرین حسینیۀ سید جمعه‌ای. بوشهر. مرداد 1392.
مصاحبه با حاج حمید فیوض. از خیرین محلۀ دهدشتی. بوشهر. تیر 1392.
مصاحبه با عده‌ای از اهالی محل و بانی فعلی حسینیۀ خانم موسوی و خانم‌ها عبیدی و یاحسینی روضه‌خوان و ذاکر مجالس مذهبی زنانه در چهار محل قدیمی بوشهر. مرداد 1392.
مصاحبه با همسر اصغر چارلی. بوشهر. تیر 1392. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 7,715 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 963 |
||
نماد الکترونیک
سامانه مدیریت نشریات علمی. قدرت گرفته از سیناوب