پیوندهای مفید
آمار
| تعداد نشریات | 22 |
| تعداد شماره‌ها | 317 |
| تعداد مقالات | 3,337 |
| تعداد مشاهده مقاله | 3,610,580 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 2,630,686 |
معرفی منظومۀ حماسی- آیینی صاحبقران‌نامه (بر پایۀ نسخۀ یگانۀ منظومه در کتابخانۀ ملی فرانسه) | ||
| پژوهشنامۀ فرهنگ و ادبیات آیینی | ||
| مقاله 10، دوره 1، شماره 2، بهمن 1401، صفحه 175-198 اصل مقاله (12.49 M) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22077/jcrl.2022.5039.1024 | ||
| نویسنده | ||
| فرزاد قائمی* | ||
| استادیار زبان و ادبیات فارسی دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران | ||
| چکیده | ||
| از منظومۀ حماسی صاحبقران‌نامه فقط یک نسخه خطی در کتابخانۀ ملی فرانسه شناسایی شده است و شرحی از داستان قهرمانی به نام حمزه است که در انتساب آن به شخصیت‌های تاریخی، تردید‌هایی وجود دارد. صاحبقران‌نامه تنها حمزه‌نامة منظوم فارسی است و تاکنون هیچ پژوهش مستقلی در‌بارة این کتاب انجام نشده و ذبیح الله صفا در کتاب حماسه‌سرایی در ایران فقط اشاره‌ای کوتاه به آن کرده است. در منابع تاریخی و ادبی نیز هیچ‌گونه اشاره‌ای به این کتاب و سرایندۀ آن نشده است. این جستار با بررسی متن، درصدد مشخص کردن تاریخ تقریبی سرایش اثر، هویت شاعر، محل زندگی و حکومت متبوع وی است. اگرچه شعر و ساختار ادبی منظومه، فاقد مشخصه‌های یک منظومۀ اصیل فارسی است، اما این کتاب، دربردارندۀ نکات تاریخی و ادبی بسیاری است و می‌توان در آن شواهدی از لغات و عبارات نادر فارسی را جستجو کرد. شاعر در واژه‌سازی و کاربرد عبارات بدیع، پیشتاز بوده و برای شناخت طبیعت متفاوت زبان فارسی در هند بسیار مهم است. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| صاحبقران‌نامه؛ حمزه‌نامه؛ حمزه؛ حماسه؛ ادبیات عامیانه | ||
| مراجع | ||
|
قرآن مجید
اسکندر بیگ ترکمان. (1350). تاریخ عالم‌آرای عباسی. تهران: امیرکبیر.
اقبال آشتیانی، عباس. (1379) تاریخ مغول. چاپ هفتم. تهران: امیرکبیر.
خطائی، علی‌اکبر. (1372). خطای‌نامه؛ شرح مشاهدات سید علی‌اکبر خطائی معاصر شاه اسماعیل صفوی در سرزمین چین. سفرنامۀ چین: روزنامچه خواجه غیاث‌الدین نقاش ایلچی بایسنقرمیرزا. به‌کوشش ایرج افشار. تهران: مرکز اسناد فرهنگی آسیا: مؤسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگی (پژوهشگاه).
رزمجو، حسین. (1388). قلمرو ادبیات حماسی ایران. 2ج. تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
دهخدا، علی‌اکبر (1376). لغت‌نامه دهخدا. تهران: دانشگاه تهران.
شعار، جعفر [مصحّح] (1347). قصّه حمزه (حمزه‌نامه). تهران: دانشگاه تهران.
شفتی بیدآبادی، محمدباقربن محمدتقی (بی‌تا). تحفة الابرار الملتقط من آثار الائمه الاطهار (نسخه دستنویس). کاتب محمدابراهیم‌ابن آقا محمدتقی. شماره کتابشناسی ملی: ف۴۳۴۶/۱.
شمس، سراج عفیف. (1385). تاریخ فیروزشاهی.تصحیح ولایت حسین. تهران: نشر اساطیر.
صاحبقران‌نامه. (سرایندۀ ناشناس). کتابخانۀ ملی پاریس. شمارۀ Persian 279.
صدر، محمد. (1389). تاریخ پس از ظهور. ترجمه حسن سجادی‌پور. تهران: انتشارات موعود عصر (عج).
صفا، ذبیح‌الله. (1369). تاریخ ادبیات در ایران. جلد پنجم. چاپ چهارم. تهران: نشر فردوس.
_______ . (۱۳۸۴). حماسه‌سرایی در ایران. تهران: امیرکبیر.
عبدالله بن فضل‌الله. (1269). تجزیة الامصار و تزجیة الاعصار (تاریخ وصاف). به اهتمام محمدمهدی اصفهانی. چاپ بمبئی.
عقیلی علوی شیرازی، محمدحسین بن محمدهادی. (1913). مخزن الادویه. کانپور: بهگوان دیال: کانپور: مطبع منشی نول کشور.
غوریانی، رضا و قائمی، فرزاد. (1398). «تحقیق درباره خاستگاه حماسه عامیانه حمزه نامه در تطبیق با داستان بهرام چوبینه». فرهنگ و ادبیات عامه. 7 (28). صص 147-179.
فردوسی. (1369). شاهنامه. جلد دوم. به تصحیح خالقی مطلق. کالیفرنیا و نیویورک: نشر مزدا.
قصۀ امیرالمؤمنین حمزه. (حمزه‌نامة منثور). کتابخانه دولتی برلین (توبینگن) شماره 4181.
گزی اصفهانی، عبدالکریم. (1371). تذکرة القبور: به‌ضمیمه اشعار و مثنویات. به کوشش ناصر باقری بیدهندی. قم: کتابخانه عمومی حضرت آیت‌الله‌العظمی مرعشی نجفی
میرزاخان بن فخرالدین محمد. (1354). تحفة الهند. تصحیح نورالحسن انصاری. تهران: بنیاد فرهنگ ایران.
محجوب، محمدجعفر. (1387). ادبیّات عامیانه ایران. به کوشش حسن ذوالفقاری، تهران: چشمه.
Blochet, Edgar (1954) Catalogue of The Persian, Turkish, Hindustani And Pashtu Manuscripts In The Bodleian Library. Part III: Additional Persian Manuscripts. Beeston Oxford at the Clarendon press.
Sahebqeran-nama (manuscript), No. Persian 279, National Library of France. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 357 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 1,539 |
||
نماد الکترونیک
سامانه مدیریت نشریات علمی. قدرت گرفته از سیناوب