
تعداد نشریات | 21 |
تعداد شمارهها | 314 |
تعداد مقالات | 3,321 |
تعداد مشاهده مقاله | 3,546,541 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 2,591,236 |
مطالعه طرح و نقش در زربفتهای ناشناخته صفوی موزه هنرهای تزیینی اصفهان، در مقایسه با نقوش دیگر آثار هنری این دوره | ||
نگارینه هنر اسلامی | ||
دوره 7، شماره 20، اسفند 1399، صفحه 5-21 اصل مقاله (2.13 M) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22077/nia.2021.3999.1406 | ||
نویسنده | ||
عباسعلی احمدی* | ||
استادیار باستان شناسی دانشگاه شهرکرد آدرس: شهرکرد، بلوار رهبر، دانشگاه شهرکرد، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، گروه باستان شناسی | ||
چکیده | ||
در این پژوهش تعداد 116 قطعه ارزشمند و ناشناخته از زربفتهای صفوی موزه هنرهای تزیینی اصفهان شامل 93 قطعه کوچک با کاربری نامشخص و 23 قطعه در بردارنده کاربریهایی همچون پارچه دوردوزی شده، کلاه، کیسه پول، پیراهن، نیمتنه و پرده، برای نخستین بار معرفی شده و طرح و نقشهای به کار رفته در آن به منظور شناخت الگوهای تزیینی حاکم بر آنها، مورد مطالعه قرار گرفته است. عمدهترین پرسش مطرح شده در این پژوهش آن است که نوع نقشمایهها و نقشمایههای غالب مورد استفاده در این پارچهها کدام موارد بوده و به چه میزان با نقوش تزیینی به کار رفته در دیگر آثار هنری این عصر مقایسه پذیر است؟ با توجه به تعدد قطعات این مجموعه کم نظیر و عدم شناخت آن در مجامع علمی، انجام پژوهش پیشِ رو که به روش توصیفی-تحلیلی با رویکردی تطبیقی انجام شده، ضرورت یافته است. بر اساس عمده نتایج حاصل از این تحقیق، طرح و نقشمایههای زربفتهای مطالعه شده در دستههایی همچون بته جقه، قابی، محرمات، افشان، دسته گل و تک گل تکراری، گل و مرغ، انسانی، هندسی و کتیبهای(خطی) جای میگیرد. در این میان نقوش و طرحهای گیاهی بیشترین و نقوش و طرحهای هندسی و تا حدودی انسانی کمترین میزان کاربرد را نشان میدهد. نقشمایههای بررسی شده از منظر شیوه طراحی و سبک هنری با نمونههای به کار رفته در دیگر رسانههای هنری این عصر همچون فلزکاری، جلدسازی، سفالگری، کاشیکاری، فرشبافی، دیگر منسوجات، نگارههای کاغذی و دیوارنگارهها، وجوه تشابهه چندی را نشان میدهد؛ بر این اساس تشابهات موجود در میان نقوش تزیینی مورد استفاده در هنرهای مختلف این دوره، از وجود روابط تنگاتنگ در میان هنرمندان رشتههای گوناگون و استفاده از الگوهای تزیینی مشترک، حکایت دارد. | ||
کلیدواژهها | ||
منسوجات زربفت؛ نقوش؛ موزه هنرهای تزئینی؛ دوره صفوی | ||
مراجع | ||
آژند، یعقوب. (1389). نگارگری ایرانی. ج 1، تهران: سمت. آغداشلو، آیدین. (۱۳۶۷). آقالطفعلی صورتگر شیرازی. تهران: سازمان میراث فرهنگی کشور. آقاجانی، حسین. (1359). «تعمیرات نقاشی(1)». اثر، شماره 1، 79- 90. ـــــــــــــــ ؛ جوانی، اصغر. (۱۳۸۶). دیوارنگاری عصر صفویه در اصفهان. تهران: فرهنگستان هنر. اتینگهاوزن، ریچارد؛ یارشاطر، احسان. (۱۳۷۹). اوجهای درخشان هنر ایران. مترجم: هرمز عبدالهی و رویین پاکباز، تهران: آگاه. احسانی، محمدتقی. (1386). هفتهزار سال هنر فلزکاری در ایران. چاپ سوم، تهران: علمی و فرهنگی. بیکر، پاتریشیا. (۱۳۸۵). منسوجات اسلامی. مترجم: مهناز شایستهفر، تهران: مؤسسه مطالعات هنر اسلامی. پرایس، کریستین. (۱۳۸۶). تاریخ هنر اسلام. چاپ سوم، مترجم: مسعود رجبنیا، تهران: علمی و فرهنگی. پوپ، آرتور؛ آکرمن، فیلیس. (1387). سیری در هنر ایران. ج 5، 9، 10، 11 و 13، مترجم: سیروس پرهام و دیگران، تهران: انتشارات علمی و فرهنگی. تاجبخش، احمد. (۱۳۷۸). هنر و صنعت ادبیات و علوم سازمانها. شیراز: نوید. تالبوت رایس، دیوید. (۱۳۸1). هنر اسلامی. چاپ دوم، مترجم: ماهملک بهار، تهران: علمی و فرهنگی. حاجیپور، حمید. (۱۳۸۲). زریبافی. معاونت آموزش و تحقیق سازمان صنایع دستی ایران، تهران: ستایش حور. حسینیراد، عبدالمجید. (1390). شاهکارهای نگارگری ایران. تهران: موزه هنرهای معاصر. خلیلزاده مقدم، مریم؛ صادقپور فیروزآباد، ابولفضل. (1391). «بررسی تطبیقی نقوش پارچههای صفوی و گورکانی». نگره، شماره 21، 21- 37. دانشوری، عباس. (1390). مقابر برجی سدههای میانی ایران: مطالعهای نگارهشناختی. مترجم: جواد نیستانی و زهره ذوالفقار کندری، تهران: سمت. دیماند، موریس اسون. (۱۳۸3). راهنمای صنایع اسلامی. چاپ سوم، مترجم: عبدالله فریار، تهران: انتشارات علمی و فرهنگی. روحفر، زهره. (۱۳۸۰). نگاهی بر پارچهبافی دوران اسلامی. تهران: سازمان میراث فرهنگی کشور. ژوله، تورج. (1381). پژوهشی در فرش ایران. تهران: یساولی. سیوری، راجر. (1386). ایران عصر صفوی. چاپ شانزدهم، مترجم: کامبیز عزیزی، تهران: مرکز. شهدادی، جهانگیر. (۱۳۸۴). گلومرغ دریچهای بر زیباییشناسی ایران. تهران: کتاب خورشید. طالبپور، فریده. (1386). تاریخپارچهنساجیدرایران. تهران: دانشگاه الزهرا. ـــــــــــــ . (1390). «بررسی تطبیقی نقوش منسوجات هندی گورکانی با پارچههای صفوی». نگره، شماره 17، 15- 29. ـــــــــــــ ؛ خطایی، سوسن. (1391). «تطبیق نقوش زربفتهای گورکانی هند با زربفتهای صفوی». باغ نظر، سال نهم، شماره 22، 11- 22. فریه، ر. دبلیو. (۱۳۷۴). درباره هنرهای ایران. مترجم: پرویز مرزبان، تهران: فرزان فضایلی، حبیبالله. (1362). اطلس خط. چاپ دوم، اصفهان: مشعل. کنبی، شیلا. (۱۳۸۶). عصر طلایی هنر ایران. مترجم: حسن افشار، تهران: مرکز. کونل، ارنست. (1376). تاریخ هنر ایران: هنر اسلامی. ج 5، مترجم: یعقوب آژند. تهران: مولی. ــــــــــــ . (1387). هنر اسلامی. چاپ هفتم، مترجم: هوشنگ طاهری، تهران: طوس. مجرد تاکستانی، اردشیر. (۱۳۸۱). شیوه تذهیب. تهران: سروش. محمدحسن، زکی. (1364). تاریخ نقاشی در ایران. چاپ چهارم، مترجم: ابوالقاسم سحاب، تهران: سحاب. مکداول، الگروو. (1374). « نساجی» در هنرهایایران. زیر نظر دبلیو فریه، مترجم: پرویز مرزبان، تهران: فرزان، 151- 170. وولف، هانس. (۱۳۸۴). صنایع دستی کهن ایران. چاپ دوم، مترجم: سیروس ابراهیمزاده، تهران: علمی و فرهنگی. هیلن براند، رابرت. (1386). هنر و معماری اسلامی. مترجم: اردشیر اشراقی. تهران: فرهنگستان هنر. ولش، آنتونی. (1389). نگارگری و حامیان صفوی. چاپ دوم، مترجم: روحالله رجبی، تهران: فرهنگستان هنر. یارشاطر، احسان. (۱۳۸۴). تاریخ و هنر فرشبافی در ایران بر اساس دایرهالمعارف ایرانیکا. مترجم: ر. لعلی خمسه، تهران: نیلوفر. یاوری، حسین. (۱۳۸۰). نساجی سنتی ایران. تهران: مؤسسه آموزش عالی سوره. Golombek, Lisa, Mason, Robert B., Proctor, Patricia and Eileen Reilly. (2013). Persian Pottery in the First Global Age, The Sixteenth and Seventeenth Centuries, London: Brill.
www.Biritish Museum.
www.Biritish Museum. www.Victoria Albert Museum.
| ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 768 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 1,285 |