پیوندهای مفید
آمار
| تعداد نشریات | 21 |
| تعداد شماره‌ها | 312 |
| تعداد مقالات | 3,314 |
| تعداد مشاهده مقاله | 3,525,931 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 2,581,891 |
تحلیل و بررسی عناصر خیر و شر در نگاره‌های حمزه‌نامه با رویکرد آیکونولوژی پانوفسکی | ||
| نگارینه هنر اسلامی | ||
| دوره 10، شماره 25، شهریور 1402، صفحه 116-137 اصل مقاله (1.66 M) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22077/nia.2023.5996.1688 | ||
| نویسندگان | ||
| نرگس هاشمی دهقی* 1؛ فتانه محمودی2 | ||
| 1پژوهش هنر، دانشکده هنر و معماری، دانشگاه مازندران، ایران | ||
| 2دانشیار پژوهش هنر، دانشکده هنر و معماری، دانشگاه مازندران، مازندران، ایران. | ||
| چکیده | ||
| مجموعه حمزه‌نامه برگرفته از داستان‌های دورة اسلامی هند در پرتو هنر دورة گورکانی در زمان پادشاهی اکبرشاه به منصه ظهور رسیده است، و به کوشش نگارگران ایرانی و هندی در قالب یک اثر با شاخصه‌های هنر هند-ایرانی به اجرا در آمده است. نگاره‌های این مجموعه توسط دو هنرمند ایرانی که در دوره صفوی پرورش یافته‌اند، با نام‌های میرسیدعلی و خواجه عبدالصمد، تصویرگری و نظارت شده اند. نگارگر با به تصویر کشیدن این اثر ادبی- هنری، دایره دلالت‌های معنایی را گسترش داده و لایه‌های معنایی تازه‌ای بر آن افزوده است. هدف پژوهش حاضر بررسی مفاهیم نمادهای خیر و شر و عناصر تصویری مرتبط با رمزگان اسطوره‌ای است و در پی پاسخ به این پرسش اساسی است که: چه لایه‌های معنایی در عناصر خیر و شر نگاره‌هایی اسلامی وجود دارند و جایگاه آنها در عناصر تصویری حمزه‌نامه چیست؟ روش پژوهش توصیفی-تحلیلی بوده است و نگاره‌های حمزه‌نامه را طبق مراحل سه‌گانه‌ی آیکونولوژی که توسط اروین پانوفسکی ارائه شده است مورد خوانش و بررسی قرار می‌دهد تا از این طریق لایه‌های معنایی عناصر خیر و شر را آشکار سازد. نتایج پژوهش حاکی از آن است که مضامین نگارگری ایران در سنت نگارگری هند نفوذ کرده و با کارکرد حماسه و اسطوره تغذیه می‌شود. لایه‌های معنایی پنهان در نگاره ها نمایانگر مفهوم خیر و شر است که همگی پیرو رمزهای اسطوره‌ای بوده‌اند. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| نگارگری گورکانی؛ حمزه‌نامه؛ نگارگری صفوی؛ هند؛ خیر و شر | ||
| مراجع | ||
|
آقاخانی‌بیژنی،محمود، طغیانی، اسحاق، محمدی‌فشارکی، محسن. (1397). «بررسی و تحلیل نمادشناسی نگاره‌های هفت خان رستم»، متن پژوهشی ادبی.صص:215.
اقدمی، رضا، عقدایی، تورج، رحمانی، اکرم، خادمی، هاجر. (1395). «سحر حلال (بررسی چیستی سحر در اندیشه‌ی مولانا)»، کنگره بین المللی علوم اسلامی، علوم انسانی، تهران.صص:1.
اخوانی، سعید، محمودی، فتانه. (1397). واکاوی لایه‌های معنایی در نگاره‌های نسخه‌ی خاوران‌نامه با رویکرد آیکونولوژی، نشریه هنرهای زیبا-هنرهای تجسمی، دوره23، شماره2، صص:24.
ایونس، ورونیکا. (1381). اساطیر هند، ترجمة محمدحسین باجلان فرخی، چاپ دوم، تهران: انتشارات اساطیر.صص:19-20.
بهار، مهرداد. (1368). از اسطوره تا تاریخ، تهران: چشمه.صص:22.
حسینی، مهدی، عصارکاشانی، الهام، معین الدینی، محمد. (1392). «طوطی نامه موزه کلیولند بستر تکامل سبک مغولی نگارگری حمزه‌نامه». نشریات علمی ـ پژوهشی و تخصصی، دانشگاه هنر.صص:65-75.
دادور، ابوالقاسم، منصوری، الهام. (1391). درآمدی بر اسطوره‌ها و نمادهای ایران و هند در عهد باستان، ناشر: دانشگاه الزهرا، جلد دوم.صص:214.
رستگارفسایی، منصور. (1379). اژدها در اساطیر ایران. تهران. توس.صص:277.
رهنمون، پوپک واسلامی، مونا. (1387). «حمزه‌نامه عظیم‌ترین مجموعه مصور گورکانی»، نشریۀ نامۀ هنرهای تجسمی و کاربردی.صص:69.
راجرز، جی. ام. (1382). عصرنگارگری، ترجمه جمیله طاهر زاده، نشر دولتمند، تهران.صص:59-57.
رضایی‌باغ بیدی، حسن. (1380). بازنگری واژه‌های اهورایی و اهریمنی در اوستا، نامة فرهنگستان سال پنجم، شماره2.صص:229.
زرین‌کوب، عبدالحسین. (1379). از چیزهای دیگر، انتشارات سخن، تهران.صص:120
شعار، جعفر. (1347). قصه حمزه، چاپ اول، جلد اول، دانشگاه تهران.صص:24.
شوالیه، ژان و آلن گربران. (1382). فرهنگ نمادها، ترجمه سودابه فضائلی، جیحون، تهران.صص:512-513.
طهماسبی عمران، فاطمه. (1395). نشانه شناسی عناصر طبیعی و انسانی نگاره‌های حمزه‌نامه، پایان نامه. کارشناسی ارشد. موسسه هنر و معماری کمال الملک. نوشهر.
طهماسبی عمران، فاطمه، معقولی، نادیا. (1396). «تاثیر نگارگر ایرانی بر عناصر بصری حمزه‌نامه با تاکید بر مکتب تبریز2» مجله هنرهای زیبا – هنرهای تجسمی. دوره22.شماره: 2. صص:44-31.
طالبیان، یحیی، صرفی، محمدرضا، بصیری، محمدصادق؛ جعفری، اسداللّه. (1386). « جدال خیر و شر درونمایه شاهنامه فردوسی و کهن الگوی روایت»، نشریه جستارهای نوین ادبی، شماره 158.صص:109.
عفیفی، رحیم. (1383). اساطیر و فرهنگ ایران در نوشته‌های پهلوی، تهران: نشر توس.
فرسایی، محمد. (1370). داستان امیر حمزه صاحبقران، چاپ دوم، نشر سعدی،تهران.صص:88-90.
گلسرخی، ایرج. (1377). تاریخ جادوگری، تهران: نشر علم.صص:52.
کوپر، جی. سی. (1392). فرهنگ نمادهای آیینی، ترجمة رقیه بهزادی، تهران: انتشارات علمی.صص:396.
محمودی‌زیرابی، رومینا، معقولی، نادیا. (1400). « مطالعه نقش جادو و جادوگری در شاهنامه با تمرکز بر جادو در داستان ضحاک و رستم» کنفرانس بین المللی زبان، ادبیات، تاریخ و تمدن.صص:3.
نبی‌زاده اردبیلی، ندا. (1394). مقایسه ایزدان آب در اساطیر ایران و هند، همایش بین المللی ترویج زبان و ادب فارس.دانشگاه محقق اردبیلی.صص:62.
هاشمی، نرگس. (1401). تعاملات سپهرنشانه‌ای نگارگری ایران و هند با تمرکز بر حمزه‌نامه، پایان نامه، کارشناسی ارشد، دانشکده هنر و معماری. دانشگاه مازندران.
یاحقی، محمد جعفر. (1369). فرهنگ اساطیر، تهران: موسسه مطالعات فرهنگی سروش.صص:371.
یارشاطر،احسان. (1399). اساطیر هند و ایرانی: ایندرا، ناشر شفیعی.صص:52.
منابع انگلیسی
Akhavan, Zahra. F (1989). the problems of the mughul manuscript: A Reconstruction, Harvard University.
Beach, Milo Cleveland (1992). Mughal and Rajput painting. Cambridge University Press.
Chandra, Pramode. (1976). Tuti-Nama of Cleveland Museume of Art, Akademische Druch-U. Verla Gsanstalt, Graz-Astria.
Encyclopedia Britannica. (1999). vol. 10: Leviatan.
Faenaz, Marie_ Louise von (1963). An introduction to the psychology of fairy tales: Lecture [s at the Jung Instotut] Jan, Jung Institut.
Harle, J.C. (1994). The Art & Architecture of the Indian Subcontinent, Yale university Press.
Holy, Bible. (2011). New International Version, by Biblica, Inc.
Hasenmueller, Christine. (1978). Panofsky, Iconography, and Semiotics Source, The Gournal of Aesthetics and Art Criticism, (36)3,289-301.
Panofsky, Erwin. (1955). Meaning in the Visual Arts, New York: Dobleday Anchor Books.
Panofsky, Erwin. (1970). Renaissance and Renascences in Western Art, Baskerville: Paaladin.
Leviathan. (2012). In Encyclopædia Britannica.
Lavin, Irving. (1990). Iconography as a Humanistic Discipline (“Iconography at the Crossroads”). New Jersey, Princeton: Double day Anchor Books.
Seyller, John (2002). the Adventures of Hamza, Freer Gallery of Art and Arthur M. Sackler Gallery if Art, Washington.
Jung, C. G (2003). Four archetypes: mother /rebirth/ spirit/ trickster, Translator: R. F. C. Hull. Prinston University Press, New Jersey.
Orrelle, E. & Horwitz, L. K. (2016). The pre-iconography, iconography and iconology of a sixth to fifth millennium BC Near Eastern incised bone, Time and Mind.
Lakhnavi Ghalib; Abdullah Bilgrami (2012). The Adventures of Amir Hamza. Random House Publishin.
Welch, S.C (1963). The Art of Mughul India. H.N. Abrams. New York.
وب سایت‌های اینترنتی
| ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 381 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 427 |
||
نماد الکترونیک
سامانه مدیریت نشریات علمی. قدرت گرفته از سیناوب