راهبردهای تنوع بخشی فعالیت‌های اقتصادی نواحی روستایی در معرض خشکسالی(مطالعه موردی: شهرستان چناران)

حاجیان, نرگس; قاسمی, مریم

doi:10.22077/vssd.2022.4972.1072

دانشگاه بیرجند

تعداد نشریات	19
تعداد شماره‌ها	187
تعداد مقالات	1,918
تعداد مشاهده مقاله	1,018,082
تعداد دریافت فایل اصل مقاله	1,077,637

	راهبردهای تنوع بخشی فعالیت‌های اقتصادی نواحی روستایی در معرض خشکسالی(مطالعه موردی: شهرستان چناران)
روستا و توسعه پایدار فضا
مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 31 فروردین 1401
نوع مقاله: مقاله پژوهشی
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22077/vssd.2022.4972.1072
نویسندگان
نرگس حاجیان ¹؛ مریم قاسمی²
¹دانشجوی دکتری گروه جغرافیا، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران
²استادیار گروه جغرافیا، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران
چکیده
چکیده: در ایران خشکسالی عامل اصلی شکل‌گیری بحران آب است. از سوی دیگر بررسی ساختار اقتصادی نواحی روستایی کشور نشان می‌دهد کشاورزی محور اساسی تأمین معیشت و تنها رکن اقتصاد روستا محسوب می‌شود هرچند چنین ساختاری در گذشته با توجه به اقتصاد بسته و ویژگی‌های روستا و روستائیان قابلیّت دوام داشت ولی با بروز ناپایداری در زمینه‌های مختلف ازجمله بروز خشکسالی مشکل بتواند آسیب‌پذیری خانوارهای کشاورز روستایی را در برابر تکانه‌های بیرونی کاهش دهد. بر این اساس مطالعه حاضر به شناسایی استراتژی‌های تنوع بخشی فعالیت‌های اقتصادی در نواحی روستایی در معرض خشکسالی می‌پردازد. روش تحقیق از نظر ساختار، توصیفی- تحلیلی و از نظر ماهیت، کاربردی است. جامعه آماری 133 آبادی دارای بیش از 20 خانوار بوده است که بر اساس فرمول تعیین حجم نمونه 15 آبادی به عنوان نمونه انتخاب و ابزار پژوهش به کمک 46 خبره محلی تکمیل گردید. تجزیه و تحلیل داده‌ها به کمک دو ابزار مدیریت استراتژیک SWOT-QSPM انجام شد. بر اساس مطالعات اکتشافی، 19 نقطه قوت و فرصت به عنوان مزیت و 27 نقطه ضعف و تهدید به عنوان محدودیت پیش روی تنوع بخشی فعالیت‌های اقتصادی نواحی روستایی در معرض خشکسالی، شناسایی گردید. نتایج نشان داد؛ با توجه به امتیازات بدست آمده از ماتریس IFE=2.99 و EFE= 3.24 به‌منظور تنوع بخشی فعالیت‌های اقتصادی نواحی روستایی در معرض خشکسالی، راهبردهای تهاجمی(حداکثر/حداکثر) بهینه است. بر اساس ماتریس QSPM راهبرد «تلاش جهت توسعه و گسترش فعالیت‌های بخش صنعت (صنایع کوچک تبدیلی و تکمیلی) با تکیه بر مواد خام کشاورزی و دامی در روستا» در اولویت قرار دارد. با توجه به اینکه تنوع فعالیت‌های اقتصادی پایداری معیشت را در نواحی روستایی درپی دارد، سیاستمداران و برنامه ریزان حوزه روستایی می‌توانند با اتخاذ راهبردهای مناسب با هر منطقه «تنوع بخشی فعالیت‌ها» خصوصاً در بخش غیرزراعی را تسریع بخشند.
کلیدواژه‌ها
کلید واژه: شهرستان چناران؛ تاب آوری؛ آسیب پذیری؛ خشکسالی؛ تنوع فعالیت‌های اقتصادی

مراجع

آمار تعداد مشاهده مقاله: 21

نماد الکترونیک

Journal Management System. Designed by sinaweb.

آمار

راهبردهای تنوع بخشی فعالیت‌های اقتصادی نواحی روستایی در معرض خشکسالی(مطالعه موردی: شهرستان چناران)