تعداد نشریات | 22 |
تعداد شمارهها | 288 |
تعداد مقالات | 2,974 |
تعداد مشاهده مقاله | 2,940,238 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 2,159,390 |
تأملی بر کارکردهای چند ساحتی کاشی نگاره مجلس درویشان در تکیه معاون الملک کرمانشاهان | ||
نگارینه هنر اسلامی | ||
دوره 8، شماره 21، شهریور 1400، صفحه 52-67 اصل مقاله (1.19 M) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22077/nia.2021.4446.1485 | ||
نویسندگان | ||
مهدی محمدزاده* 1؛ لاله آهنی2 | ||
1استاد دانشکده هنرهای صناعی، دانشگاه هنر اسلامی تبریز | ||
2دانشکده هنرهای صناعی، دانشگاه هنر اسلامی تبریز، ایران، تبریز | ||
چکیده | ||
در این پژوهش یکی از کاشینگارههای تکیه معاونالملک کرمانشاهان با عنوان «مجلس درویشان» مربوط به قرن 14 هـ.ق، مطالعه شده است. در این کاشی نگاره صحنهای مربوط به دراویش و وسائل نمادینی از آنها و وسایل ورزش باستانی و ابزار حرفه کفشدوزی در فضایی شبیه به زورخانه تصویر شده است؛ ظاهراً عناصری نه چندان مرتبط به هم، در این نگاره گرد هم آمدهاند. نگارندگان در این پژوهش به دنبال پاسخ به این سوالات هستند که چه ارتباطی بین دراویش و ابزار و وسایل مربوط به حرفه کفشدوزی و فضای زورخانه است؟ و منظور از این نگاره چیست؟ هدف این پژوهش تفسیر معناشناسی عناصر نگاره، کشف رابطه آنها و کشف دلایل اجرای نگاره است. روش تحقیق، توصیفی-تحلیلی و روش گردآوری اطلاعات کتابخانهای است. نتیجه بررسیها نشان میدهد که پیشه کفشدوزی یکی از اصناف مورد توجه عجم است؛ از آنجا که جوانمردی از قدیم با تصوف آمیخته بود و رفتار ورزشکاران باستانی مبتنی بر اصول آیین فتوت بوده است، به همین دلیل در این نگاره، مجلس درویشان در فضای زورخانه به تصویر در آمده که شباهت زیادی به تکایای متصوفه دارد و مربوط به تصوف است. | ||
کلیدواژهها | ||
نقاشی روی کاشی؛ تصوف؛ مجلس درویشان؛ تکیه معاونالملک؛ دوره قاجار | ||
مراجع | ||
- افشاری، مهران (1382)،فتوت نامهها و رسائل خاکساریه، تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی. - انصافپور، غلامرضا (1353)، تاریخ و فرهنگ زورخانه و گروههای اجتماعی زورخانهرو، تهران: مرکز مردم شناسی ایران. - ایرجپور، محمد ابراهیم (1390)،«بازنگری در عرفان قاجار»، نشریه ادب و زبان، شماره 29، ص 41-23. - پنجهباشی، الهه؛ فرهد، فرنیا (1394)، «مطالعه نقوش مذهبی در کاشیهای تکیه معاونالملک»، فصلنامه علمی نگارینه هنر اسلامی، شماره هفتم و هشتم، ص 29-10. - حداد عادل، غلامعلی (1389)، دانشنامه جهان اسلام، جلد چهاردهم، تهران: بنیاد دایره المعارف اسلامی. - زارعی، محمدابراهیم؛ حیدری باباکمال، یدالله (1395)، «تأملی بر تنوع مضامین هنری و منشأ کاشیهای قاجاری تکیه معاونالملک کرمانشاه»، نشریه هنرهای زیبا، دوره 21، شماره 4، ص 64-53. - سیدین، علی (1389)، پشمینهپوشان: فرهنگ سلسلههای صوفیه، تهران: نی. - سیف، هادی (1376)، نقاشی روی کاشی، تهران: سروش. - شهبازی، سیاوش، شهبازی، سروش (1386)، «تکیه معاونالملک، جلوهگاه هنر مذهبی و حماسی و چهرههای تاریخی ایران»، کتاب ماه هنر، شماره 103 و 104، ص 51-46. - شهبازی شیران، حبیب؛ حسینینیا، سید مهدی و حسینی صدر، علیرضا (1399)، «تأثیر اندیشههای فرقه حروفیه بر انتخاب برخی از مضامین کتیبههای مسجد کبود»، فصلنامه علمی جلوه هنر، سال 12، شماره 4، ص 73-60. - شمیم، علیاصغر (1379)، ایران در دوره سلطنت قاجار؛ قرن سیزدهم و نیمه اول قرن چهاردهم، تهران: زریاب. - عسکری خانقاه، اصغر؛ آقاجانی، علیرضا و میرزایی، فاطمه (1388)، «بررسی فرهنگ کفش و کفاشی در شهر تهران»، فصلنامه فرهنگ مردم ایران، شماره 16، ص 102-81. - علاقه، فاطمه (1377)، «مروری بر فتیان و فتوتنامهها»، مجله فرهنگ، شماره 26 و 25، ص 317- 295. - فرهادی، مرتضی (1390)، «کار در فتوتنامهها (مرامنامههای صنفی- طریقتی، خودانگیخته و خودپذیرفته پیشهوران ایرانی»، فصلنامه برنامه ریزی رفاه و توسعه اجتماعی، شماره 8، ص 36-1. - کربن، هانری (1382)، آیین جوانمردی، ترجمه احسان نراقی، تهران: سخن. - گوشه، حسن (1325)، «ورزش باستانی در ایران»، نشریه پیام نو، سال 3، شماره 6، ص 55-47. - لمبتن، آن (1392)، تداوم و تحول در تاریخ میانه ایران، ترجمه: یعقوب آژند، تهران: نی. - محجوب، محمدجعفر (1350)، مقدمه بر فتوتنامه سلطانی، تهران: بنیاد فرهنگ ایران. - مهدیزاده، علیرضا (1398)، «تبیین شاخصههای اصلی شکلی و محتوایی نگارههای شیعی بر اساس مبانی اعتقادی شیعه»، فصلنامه علمی جلوه هنر، سال 11، شماره 2، ص 104-93. - واعظ کاشفی سبزواری، مولانا حسین (1350)، فتوتنامه سلطانی؛ به اهتمام محمدجعفر محجوب، تهران: بنیاد فرهنگ ایران. - هدایتی راد، فاطمه (1395)، «مطالعه تحلیلی تصویر انسان در کاشیکاری تکیه معاونالملک کرمانشاه»، فصلنامه هنر علم و فرهنگ، دوره4، شماره 1، ص 15-1. - Bakhtiar, l. (1976). Sufi: Expressions of Mystic Quest. Thames and Hudson.
| ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 536 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 530 |