
تعداد نشریات | 21 |
تعداد شمارهها | 301 |
تعداد مقالات | 3,173 |
تعداد مشاهده مقاله | 3,211,839 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 2,380,304 |
تأثیر فعالیت میسیونرهای مسیحی بر مصورسازی قلمدان های عصر ناصری | ||
نگارینه هنر اسلامی | ||
مقاله 4، دوره 3، شماره 11، مهر 1395، صفحه 46-61 اصل مقاله (2.39 M) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22077/nia.2016.794 | ||
نویسندگان | ||
مصطفی لعل شاطری* 1؛ ناهید جعفری دهکردی2 | ||
1دانشجوی دکتری تاریخ، دانشگاه فردوسی مشهد (نویسنده مسئول) | ||
2کارشناس ارشد هنر اسلامی گرایش نگارگری، دانشگاه شاهد | ||
چکیده | ||
یکی از راههای نفوذِ فرهنگیِ غرب مبتنی بر دیدگاه مسیحیت از سوی دولتهای غربی در راستای سیاستهای مدنظر آنان در دوره قاجار و بهویژه عصر ناصری (1313-1264ق/ 1895-1847م) اعزام مبلغین مذهبی (میسیونر) بود. این تعاملات متعاقباً خواسته یا ناخواسته آثاری ملموس بر روی مبانی فکری اقشار گوناگون جامعه و بهویژه هنرمندان برجای نهاد. این مقاله بر آن است تا با تکیه بر روش توصیفی-تحلیلی به این پرسش پاسخ دهد که میسیونرها در عصر ناصری دارای چه نقش و جایگاهی بوده و تا چه میزان انتشار مبانی فکری آنان مبتنی بر تبلیغات دینی در عرصه نقاشی لاکی بر روی قلمدانها، بر نگرش بصری هنرمندانِ این دوره تأثیر داشتهاست؟ یافتهها مبتنی بر تحلیلِ آثار برجای مانده حاکی از آن است که در دوره قاجار، مکتبی نوین، متأثر از تبلیغات آموزههای دینِ مسیحیت در ایران پدید آمده و آثاری با سلیقههای گوناگون از سوی هنرمندان خلق گردید، چنانکه تنوعی مبتنی بر بنیادهای تجدد در شیوه کار و نیز در طرح موضوعات ایجاد شد. از اینرو، مضامین در بعد مذهبی در غالب فضاسازی و پیکرهنگاری از حضرت مریم و مسیح (ع) و نیز اولیاء کلیسا بهویژه بر روی قلمدانها که یکی از وسایل جانبی حائز اهمیت در امر آموزش بود، نمود یافت. این تصاویر معمولاً از لحاظ محتوای فکری، سطحی و صرفاً برای تماشا و کسب رضایت بصری حامیان و مخاطبان تولید گردید. متعاقباً نقاشان نیز بر اساس قواعد حاکم بر فضای اجتماعی-هنری این دوره و نیز با توجه به مضامین مسیحیت بر روی قلمدانها که در تعامل مستقیم با مسائل آموزشی-تبلیغی مسیونرها بود، بر اساس برداشت شخصی، به خلق تصاویری متمایز از دوران پیش از خود پرداختهاند. | ||
کلیدواژهها | ||
عصرناصری؛ میسیونرها؛ آموزههای مسیحیت؛ قلمدان؛ نقاشیلاکی | ||
مراجع | ||
## آژند، یعقوب. (1392). «کارستان هنر آقا نجفعلی»، هنرهایزیبا، شماره 4: صص42-33. ## اسکندری، مینا. (1381). «نقاشی روغنی (لاکی) پاپیه ماشه»، کتاب ماههنر، شماره 53: صص148. ## اعتمادالسلطنه، محمدحسنبنعلی. (1367). مرآتالبلدان ناصری. ج1. بهکوشش عبدالحسین نوایی و میرهاشم محدث تهران: دانشگاه تهران. ## اوبن، لئون اوژن. (1362). ایران امروز 1907-1906م. ) علیاصغر سعیدی، مترجم). تهران: زوار. ## بازن، فری. (1340). نامههای طبیب نادرشاه. ( علیاصغر حریری، مترجم). تهران: تابان. ## برومند، ادیب. (1366). هنر قلمدان. تهران: وحید. ## بهنام، پرویز. (1324). صنعت قلمدانسازی. تهران: پیام نو. ## پاکباز، روئین. (1381). دایرةالمعارف هنر. تهران: فرهنگی معاصر. ## _________ (1385). نقاشیایرانی از دیرباز تاکنون. تهران: زرین و سیمین. ## تاجبخش، احمد. (1373). تاریخ صفویه. شیراز: نوید. ## خلیلی، ناصر. (1386). کارهای لاکی. (سودابه رفیعی سخایی، مترجم). تهران: کارنگ. ## دلاواله، پیترو. (1370). سفرنامه پیترو دلاواله. ( شعاعالدین شفا، مترجم). تهران: علمی و فرهنگی. ## دنبلی، عبدالرزاق. (1383). مآثر السلطانیه. تهران: اطلاعات. ## دوسرسی، کنت. (1362). ایران در 1849-1840م. ( احسان اشراقی، مترجم). تهران: ستاد انقلاب فرهنگی. ## دیویس، دنی. (1388). تاریخ هنر جنسن. (گروه مترجمان، مترجم). تهران: فرهنگسرای میردشتی. ## دیولافوا، ژان. (1390). سفرنامه مادام دیولافوا. ( همایون فرهوشی، مترجم). تهران: دنیای کتاب. ## رابینسون، بی. (1386). «نقاشی لاکی در عهد قاجار»، ترجمه اردشیر اشراقی، گلستان هنر، شماره9: صص110-101. ## رایت، دنیس. (1385). انگلیسی در میان ایرانیان. (اسکندر دلدم، مترجم). تهران: بهآفرین. ## رضازاده ملک، رحیم. (1350). تاریخ روابط ایران و ممالک متحده امریکا. تهران: طهوری. ## روششوار، ژولین دو. (1378). خاطرات سفر ایران. ( مهران توکلی، مترجم). تهران: نشرنی. ## رینگر، مونیکا. (1381)، دین و گفتمان اصلاح فرهنگی در ایران دوران قاجار. ( مهدی حقیقتخواه، مترجم). تهران: ققنوس. ## زکی، محمد حسن.( 1364 ). تاریخ نقاشی در ایران. (ابوالقاسم سحاب، مترجم). تهران: سحاب. ## شرلی، آنتونی. (1387). سفرنامه براداران شرلی. بهکوشش علی دهباشی. تهران: نگاه. ## شعبانی، رضا. (1365). تاریخ اجتماعی ایران در عصر افشاریه. تهران: خوشه. ## شیل، مری. (1368). خاطرات لیدی شیل. ( حسین ابوترابیان، مترجم). تهران: نشرنو. ## صفاران، الیاس. (1389). «قلمدان و تکنیک ساخت آن در دوره صفویه و قاجاریه»، بیناب (سوره مهر)، شماره 15: صص91-80. ## طباطبایی، محمد حسین. (1356). روابط ایران و غرب. بیجا: بی نا. ## غفاری، ابوالحسن. (1368). تاریخ روابط سیاسی ایران از ترور ناصرالدینشاه تا جنگ جهانی اول. تهران: مرکز دانشگاهی. ## فریه، دبیلو. (1374). هنرهایایران. ( پرویز مرزبان، مترجم). ج1. تهران: فروزان روز. ## فشنگچی، مینا. (1387). «تقویم تجسمی»، تندیس، شماره124: صص27-25. ## فلاندن، اوژن. (1324). سفرنامه در سالهای 1841-1841م. (حسین نورصادقی، مترجم). بیجا: نقش جهان. ## فلسفی، نصرالله. (1316). تاریخ روابط ایران و اروپا در دورۀ صفویه. تهران: ایران. ## فلور، ویلیم. (1381). نقاشی و نقاشان دوره قاجار. ( یعقوب آژند، مترجم). تهران: شاهسون. ## قائم مقامی، جهانگیر. (1348). یکصدو پنجاه سند تاریخی از جلایریان تا پهلوی. تهران: بینا. ## کجباف، علیاکبر. (1387). «مسیونرهای فرانسوی در اصفهان عصر قاجار»، فرهنگ، شماره67: صص248-215. ## کرزن، جرج ناتانیل. (1380). ایران و قضیه ایران. ج1. ( غلامعلی وحید مازندرانی، مترجم). تهران: علمی و فرهنگی. ## کریمزاده تبریزی، محمدعلی. (1370). احوال و آثار نقاشان قدیم ایران. ج3. لندن: مستوفی. ## کنبای، شیلا. (1391). نقاشی ایرانی. تهران: دانشگاه هنر. ## گامبریج، ارنست. (1387). تاریخ هنر. ( علی رامی، مترجم). تهران: نشر نی. ## گری، بازیل. (1355). نگاهی به نگارگری در ایران. ( فیروز شیروانلو، مترجم). تهران: توس. ## گوبینو، ژوزف آرتور. (1383). سه سال در آسیا (1858-1855م.). ( عبدالرضا هوشنگمهدوی، مترجم). تهران: قطره. ## لعلشاطری، مصطفی. (1393). «نفوذ هنر غرب در هنر دورۀ ناصری (با تکیه بر موسیقی، نمایش، نقاشی)»، پایانامه کارشناسی ارشد، مشهد: دانشگاه فردوسی. ## لعلشاطری، مصطفی. (1395). «نفوذ غرب در نقّاشی ایران از ابتدای حکومت قاجار تا پایان عصر ناصری»، پزوهشهای تاریخی ایران و اسلام، شماره19: صص210-185. ## مازندرانی، وحید. (1350). مجموعه عهدنامههای تاریخی ایران از عهد هخامنشی تا عصر پهلوی. تهران: وزارت امور خارجه. ## مانوی، آندرانیک. (1383). کلیساهای مسیحیان در ایران. تهران: اداره کل امور فرهنگی. ## محمد حسن، زکی. (1364). تاریخ نقاشی در ایران. ترجمه ابوالقاسم سحاب. تهران: سحاب. ## مرتضوی، منوچهر. (1385). مسائل عصر ایخانان. تبریز: تاریخ و فرهنگ ایران. ## مهدوی، هوشنگ. (1364). روابط خارجی ایران. تهران: امیرکبیر. ## میراحمدی، مریم. (1368). پژوهشی در تاریخ معاصر ایران (برخورد شرق و غرب در ایران 1950-1900م.). مشهد: آستان قدس رضوی. ## نادری عالم، علی. (1389). «بررسی تحول نقاشی بهویژه منظرهسازی درقلمداننگاری دوره صفوی تا اواخر دوره قاجار»، نگره، شماره16: صص55-42. ## ناطق، هما. (1380). کارنامه فرهنگی فرنگی در ایران 1921-1837. تهران: پژوهان. ## نوایی، عبدالحسین. (1366). ایران و جهان از (مغول تا قاجاریه). تهران: هما. ## ________. (1363). اسناد و مکاتبات سیاسی ایران. تهران: موسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگی. ## نظاممافی، محمدتقی. (1380). ایران و انگلیس کرشمه روابط سیاسی. تهران: سیامک. ## وولف، هانس. ای. (1384). صنایع دستی کهن ایران. (سیروس ابراهیم زاده، مترجم). تهران: علمی و فرهنگی. ## ویلسن، چارلز جیمز. (1363). تاریخ اجتماعی ایران در عهد قاجاریه. ( سید عبداللّه، مترجم). تهران: طلوع. ## یاوری، حسین. (1391). سیری در قلمدانهای لاکی روغنی ایران. تهران: آذر. ## Joseph, John. (1961). The Nestorians and Their Muslim | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 951 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 1,361 |