
تعداد نشریات | 21 |
تعداد شمارهها | 301 |
تعداد مقالات | 3,173 |
تعداد مشاهده مقاله | 3,211,782 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 2,380,297 |
تحلیل نگاره های دارای مضمون شیعی مربوط به دوره های ایلخانی، تیموری و ترکمن براساس گفتمان تشیع (دوازده امامی) | ||
نگارینه هنر اسلامی | ||
مقاله 5، دوره 3، شماره 9، فروردین 1395، صفحه 66-83 اصل مقاله (2.67 M) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22077/nia.2016.727 | ||
نویسنده | ||
علیرضا مهدی زاده* | ||
استادیار دانشگاه شهید باهنر کرمان | ||
چکیده | ||
در این مقاله تعدادی از نگارههای دارای مضمون شیعی مربوط به دورههای ایلخانی، تیموری و ترکمن، براساس گفتمان تشیع )دوازدهامامی( مورد بررسی و تحلیل قرار گرفتهاند. گفتمان تشیع، مجموعهای منسجم از مفاهیم، باورها و روایتها را دربرمیگیرد ً انتظار میرود در که با در اختیار گرفتن ذهنیت شیعیان، در تمامی جوانب زندگی فردی و اجتماعی آنان بازتولید میشود و منطقا صورت و محتوای نگارههای دارای مضامین شیعی نیز به ظهور رسیدهباشد. ازاینرو، درباره نگارههای با مضمون شیعی دورههای مذکور، این پرسش مهم مطرح میشود که آیا این نگارهها را میتوان نگارههایی شیعی دانست؟ در راستای پاسخ به این پرسش، ِ در این مقاله، چگونگی تصویرسازی شمایل شخصیتهای مقدس شیعه و صورت، محتوا، روایت و روش بیانی ظهور یافته در نگارههای دوره ِ های موردنظر، با توجه به مفاهیم مهم و کانونی گفتمان تشیع، تحلیل و ارزیابی شدهاند. هدف این پژوهش، تشریح و تبیین ویژگی اصلی نگارههای شیعی و بیان وجه تمایز آنها از نگاره ِ های مذهبی، بر اساس گفتمان تشیع است. روش پژوهش، توصیفی- تحلیلی است و اطالعات به روش کتابخانهای جمعآوری شدهاست. نتایج پژوهش بیانگر این است که بهصرف بازنمایی مضامین و حضور شخصیتهای شیعی در نگارههای دورههای ایلخانی، تیموری و ترکمن، نمیتوان آنها را نگارههایی شیعی نامید؛ زیرا ویژگی اصلی نگارههای شیعی این است که مضامین، از جنبه محتوایی، صوری )شکلی( و روش بیانی، بهواسطه کاربست عناصر بصری و تمهیدات تجسمی، مطابق با مفاهیم، باورها و روایتهای موردنظر گفتمان تشیع به بیان تصویری درآمده باشند. از این طریق، نگارههای شیعی از نگارههای مذهبی متمایز میگردند. | ||
کلیدواژهها | ||
نگارگری؛ گفتمان شیعی؛ ایلخانی؛ تیموری؛ ترکمن | ||
مراجع | ||
## آژند، یعقوب. (1389). نگارگری ایرانی (پژوهشی در تاریخ نقاشی و نگارگری ایرانی)، تهران: انتشارات سمت. ## افشاری، مرتضی؛ آیتاللهی، حبیبالله و رجبی، محمدعلی. (1389). بررسی روند نمادگرایی شمایلها در نگارگری اسلامی از منظر نشانهشناسی، دو فصلنامه مطالعات هنر اسلامی، شماره 13، 54-37. ## انوری، سعید. (1381) مقدمه خاوران نامه، تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی. ## اوحدالدین کرمانی، حامد ابن ابی الفخر. (1357). شاهد دل، ترجمه پیتر لمبرن ویلسون و مانوئل ویشر، تهران: انجمن حکمت و فلسفه ایران. ## بروجردی، سید ابراهیم. (بیتا). تفسیر جامع، جمعآوریشده از تفسیر امام علیهالسلام و عیاشی، تهران: انتشارات صدرا. ## بورکهارت، تیتوس. (1365). هنر اسلامی، ترجمه مسعود رجب نیا، تهران: سروش. ## بورکهارت، تیتوس. (1376). هنر مقدس، ترجمه جلال ستاری، تهران: سروش. ## پاکباز، رویین. (1379). نقاشی ایرانی از دیرباز تا امروز، تهران: نشر نارستان. ## حکمت، نصرالله. (1384). حکمت و هنر در عرفان ابن عربی، تهران: فرهنگستان هنر. ## جنسن، چارلز. (1388). تجزیهوتحلیل آثار هنرهای تجسمی، ترجمه بتی آواکیان، تهران: سمت. ## دیلمی، حسن بن محمد (1377). ارشادالقلوب، ترجمه عبدالحسین رضایی، تهران: اسلامیه. ## رسولی محلاتی، سید هاشم. (1375). زندگانی امیر المومنین، تهران: دفتر نشر فرهنگ اسلامی. ## سلطانی، سید علیاصغر. (1386). تحلیل گفتمانی فیلمهای سیاسی- اجتماعی؛ نگاهی به «پارتی» سامان مقدم، فصلنامه انجمن ایرانی مطالعات فرهنگی و ارتباطات، شماره 9، ص 16-1. ## شایسته فر، مهناز (1384). هنر شیعی، تهران: موسسه مطالعات هنر اسلامی. ## ___________ (1382). عنصر الوهیت در نگارگری عصر تیموری، در مجموعه مقالات همایش هنر اسلامی، به اهتمام محمد خزایی، تهران: موسسه مطالعات هنر اسلامی. ## __________ (1381). تأثیر مذهب بر نگارگری عصر تیموری با تأکید بر عناصر تصویری، مجله دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه اصفهان، ضمیمه شماره 30 و 29. ## شریعت، زهرا و زینلی، زهرا. (1388). جلوههای حماسی، ملی و مذهبی در نگارههای نسخه خاوران نامه، مکتب شیراز، دو فصلنامه مطالعات هنر اسلامی، شماره 10. ص 58-43. ## شوان، فریتهوف. (1376). اصول و معیارهای هنر جهانی، مجموعه مقالات مبانی هنر معنوی، تهران: دفتر مطالعات دینی. ## شیخ صدوق. (1379). فضائل الشیعه، ترجمه امیر توحیدی، تهران: نشر زواره. ## شیخ مفید. (1388). ارشاد، سیره ائمه اطهار، ترجمه سید حسن موسوی مجاب، تهران: نشر سرور. ## صداقت، فاطمه. (1385). نسخه خطی خاوران نامه، شاهکار نگارگری مذهبی ترکمانان، دو فصلنامه مطالعات هنر اسلامی، شماره 4، 104-88. ## صفت گل، منصور. (1381). ساختار نهاد و اندیشه دینی در ایران عصر صفوی، تهران: خدمات فرهنگی رسا. ## طباطبایی، محمدحسین. (1390). شیعه، به کوشش خسرو میرشاهی، تهران: بوستان کتاب. ## عبدی بیک شیرازی. (1369). تکمله الاخبار، تصحیح عبدالحسین نوایی، تهران: نشر نی. ## کوماراسوامی، آناندا. (1386). فلسفه هنر مسیحی و شرقی، ترجمه امیرحسین ذکرگو، تهران: فرهنگستان هنر ## محمد جعفری، سید حسین. (1389). تشیع در مسیر تاریخ، ترجمه سید تقی آیتالهی، تهران: نشر فرهنگ اسلامی. ## محمدی اشتهاردی، محمد. (1382). سیمای پیامبر از دیدگاه گوناگون، تهران: انتشارات اسلامی. ## مجلسی، محمدتقی. (1369). روضه المتقین، ج 3، تهران: نشر فرهنگ اسلامی. ## Farhad, Massumeh. (2010). Falname, The book of omen. London: Thames&Hudson. ## Hillenbrand, Robert. (2000). Persian painting from the mongols to the Qajars (Pembroke Persian papers). London&New York: I.B.Tauris. ## Khosronejad, Pedram. (2011). The art and material culture of Iranian shiism. London&New York I.B.Tauris. ## Laclau, E and Moufe, C. (2002). “Recasting Marxism” in james martin: Antonio Gramsci, critical ## Okasha,Sarvant. (1981). The muslim painter and the divine. London:park lane. ## | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 669 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 2,145 |