آمار

تعداد نشریات22
تعداد شماره‌ها325
تعداد مقالات3,414
تعداد مشاهده مقاله3,933,041
تعداد دریافت فایل اصل مقاله2,771,612
مهدی زاده, علیرضا, بلخاری قهی, حسن. (1393). تجلی باورهای تشیع در برخی نگاره های نسخه " فالنامه تهماسبی". , 1(4), 55-69. doi: 10.22077/nia.2014.502
علیرضا مهدی زاده; حسن بلخاری قهی. "تجلی باورهای تشیع در برخی نگاره های نسخه " فالنامه تهماسبی"". , 1, 4, 1393, 55-69. doi: 10.22077/nia.2014.502
مهدی زاده, علیرضا, بلخاری قهی, حسن. (1393). 'تجلی باورهای تشیع در برخی نگاره های نسخه " فالنامه تهماسبی"', , 1(4), pp. 55-69. doi: 10.22077/nia.2014.502
مهدی زاده, علیرضا, بلخاری قهی, حسن. تجلی باورهای تشیع در برخی نگاره های نسخه " فالنامه تهماسبی". , 1393; 1(4): 55-69. doi: 10.22077/nia.2014.502

تجلی باورهای تشیع در برخی نگاره های نسخه " فالنامه تهماسبی"

نگارینه هنر اسلامی
مقاله 6، دوره 1، شماره 4، دی 1393، صفحه 55-69    اصل مقاله (2.87 M)
نوع مقاله: مقاله پژوهشی
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22077/nia.2014.502
نویسندگان
علیرضا مهدی زاده1؛ حسن بلخاری قهی2
1استادیار دانشکده هنر ومعماری صبا دانشگاه شهید باهنر کرمان
2دانشیار پردیس هنر های زیبا دانشگاه تهران
چکیده
مضامین و مفاهیم مورد علاقه و تأکید تشیع، بخشی از درون‌مایه نسخه نگاره‌های ایرانی را به خود اختصاص داده‌اند. عمده‌ی این آثار، متأثر از نوع حاکمیت و فضای فکری زمانه، به روش‌های تصویری متعدد، از واقع‌گرایانه تا نمادین مصور شده‌اند و مهم‌تر اینکه بیانگر روایت یکسانی نیستند. در این میان، نسخه فالنامه تهماسبی که مجموعه‌ای از مضامین اسلامی و شیعی را در خود جای‌داده و در دوران اقتدار سیاسی و فکریِ تشیع در عصر شاه‌تهماسب تولید شده، ازنقطه‌نظر مضمونی و روایتی، نسخه‌ای قابل‌تأمل است؛ زیرا رویکرد نگارگران این نسخه به مضامین شیعه (دوازده‌امامی)، موجب بروز نشانه‌ها و نمادها و جلوه‌های جدیدی از تمهیدات تجسمی و تصویری در مقایسه با سایر مضامین شیعی خلق‌شده در نگارگری ایرانی گشته است. معرفی مضامین شیعی این نسخه و تحلیل روایت مصور شده در آن‌ها و تمهیدات تجسمی و تصویری ظهور یافته در این ‌ارتباط، از اهداف این مقاله است. ارائه مقاله به شیوه توصیفی – تحلیلی است.
نتیجه این‌که مضامین شیعی نسخه فالنامه شامل معراج پیامبر (ص)، فتح خیبر، قدمگاه امام رضا (ع)، نجات مردم از دست دیو توسط امام رضا (ع)، تابوت حضرت علی (ع)، معجزه دو انگشت حضرت علی (ع) و داوری اُخروی، مطابق با باور و روایت‌ تشیع مصور شده‌اند و بدین منظور نشانه‌ها، نمادها و تمهیدات تجسمی و تصویری جدیدی در برخی از این نگاره‌ها به ظهور رسیده که می‌توان آن‌ها را به مثابه الگویی از نگارگری شیعی در نظر گرفت و یکی از مؤلفه‌های اصلی در شناسایی و سنجش نسخه نگاره‌های شیعی را، تجلیِ تصویریِ باور و روایت مورد نظر شیعه دانست.
کلیدواژه‌ها
تشیع؛ نگارگری شیعی؛ فالنامه تهماسبی؛ روایت شیعی؛ تمهیدات تجسمی
مراجع
      • آژند، یعقوب (1389)، نگارگری ایرانی (پژوهشی در تاریخ نقاشی و نگارگری ایرانی)، تهران، انتشارات سمت.
      •    انوری، سعید. (1381). مقدمه خاوران نامه، تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی. 
      •  بروجردی، سید ابراهیم. (___). تفسیر جامع، جمع آوری شده از تفسیر امام علیه السلام و عیاشی، تهران: انتشارات صدرا.   
      • جنسن، چالز. (1388). تجزیه و تحلیل آثار هنرهای تجسمی، ترجمه بتی آواکیان، تهران: سمت. 
      •  حسینی، مهدی. (1383). فالنامه شاه تهماسبی، حدوداً 957ه.ق.، فصلنامه هنرنامه، شماره 23، ص43. 
      •  حموی، محمدبن اسحاق. (1386). انیس المومنین، تصحیح میر هاشم محدث، تهران: نشر بین الملل. 
      •  رسولی محلاتی، سید هاشم. (1375). زندگانی امیر المومنین، تهران: دفتر نشر فرهنگ اسلامی. 
      •  شایسته فر، مهناز. (1384). هنر شیعی، تهران: موسسه مطالعات هنر اسلامی. 
      •  شایگان، داریوش. (1379). بت‌های ذهنی و خاطرات ازلی، تهران: امیرکبیر. 
      •  شیخ صدوق. (1379). فضائل الشیعه، ترجمه امیر توحیدی، تهران: نشر زواره. 
      •  شیخ مفید. (1388). ارشاد، سیره ائمه اطهار، ترجمه سید حسن موسوی مجاب، تهران: نشر سرور. 
      •  صفت گل، منصور (1381). ساختار نهاد و اندیشه دینی در ایران عصر صفوی، تهران: خدمات فرهنگی رسا.   صفوی، تهماسب. (1383). تذکره، تصحیح کریم فیضی، قم: مطبوعات دینی. 
      •  عبدی بیک شیرازی. (1369). تکمله الاخبار، تصحیح عبدالحسین نوایی، تهران: نشر نی. 
      •  محمدی اشتهاردی، محمد. (1382). سیمای پیامبر از دیدگاه گوناگون، تهران: انتشارات اسلامی. 
      •  مجلسی، محمد باقر. (1363). بحارالاانوار، ترجمه موسی خسروی، تهران: اسلامیه. 
      •  ولی ابرقویی، روح الله. (1382). سیاحت در قیامت، تهران: میراث ماندگار. 
      •  Arnold, Thomas, (1928), The painting in Islam,oxford,The oxford university press. 
      •  Canby, Shiela, (2004), The hunt for paradise: court arts of iran. New York: Asia Sosiety. 
      •  Farhad, Massumeh, (2010), Falname, The book of omen, Thames&Hudson. 
      • Okasha,Sarvant, (1981), The muslim painter and the divine, London,park lane. 
      •  Welch,S.G, (1976), Five royal Persian manuscripts, new York. 
      •  Welch.S.G, (1985), The falname of shah Tamasbp,in Treasures of Islam, edited by: Toby Falk,Geneva.
آمار
تعداد مشاهده مقاله: 1,149
تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 1,197


نماد الکترونیک 

 

سامانه مدیریت نشریات علمی. قدرت گرفته از سیناوب