آمار

تعداد نشریات21
تعداد شماره‌ها301
تعداد مقالات3,173
تعداد مشاهده مقاله3,211,831
تعداد دریافت فایل اصل مقاله2,380,303
عابد دوست, حسین, آیت اللهی, حبیب الله. (1393). سیرتحول صوری و محتوایی تقویم های خطی دوره اسلامی ، با توجه به اسناد موجود در کتابخانه های ملی ایران، ملی ملک، آستان قدس رضوی ومجلس شورای اسلامی. , 1(3), 15-23. doi: 10.22077/nia.2014.495
حسین عابد دوست; حبیب الله آیت اللهی. "سیرتحول صوری و محتوایی تقویم های خطی دوره اسلامی ، با توجه به اسناد موجود در کتابخانه های ملی ایران، ملی ملک، آستان قدس رضوی ومجلس شورای اسلامی". , 1, 3, 1393, 15-23. doi: 10.22077/nia.2014.495
عابد دوست, حسین, آیت اللهی, حبیب الله. (1393). 'سیرتحول صوری و محتوایی تقویم های خطی دوره اسلامی ، با توجه به اسناد موجود در کتابخانه های ملی ایران، ملی ملک، آستان قدس رضوی ومجلس شورای اسلامی', , 1(3), pp. 15-23. doi: 10.22077/nia.2014.495
عابد دوست, حسین, آیت اللهی, حبیب الله. سیرتحول صوری و محتوایی تقویم های خطی دوره اسلامی ، با توجه به اسناد موجود در کتابخانه های ملی ایران، ملی ملک، آستان قدس رضوی ومجلس شورای اسلامی. , 1393; 1(3): 15-23. doi: 10.22077/nia.2014.495

سیرتحول صوری و محتوایی تقویم های خطی دوره اسلامی ، با توجه به اسناد موجود در کتابخانه های ملی ایران، ملی ملک، آستان قدس رضوی ومجلس شورای اسلامی

نگارینه هنر اسلامی
مقاله 2، دوره 1، شماره 3، مهر 1393، صفحه 15-23    اصل مقاله (1.26 M)
نوع مقاله: مقاله پژوهشی
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22077/nia.2014.495
نویسندگان
حسین عابد دوست1؛ حبیب الله آیت اللهی2
1دانشجوی دکترای تاریخ تطبیقی وتحلیلی هنر اسلامی، دانشکده هنر دانشگاه شاهد تهران
2دانشیار دانشکده هنر، دانشگاه شاهد تهران
چکیده
 تقویم های دوره ی اسلامی نمونه های خطی بی نظیری هستند که با توجه به  و یژگی های  صوری و  محتوایی از مجموعه های ارزشمند و قابل توجه  در هنر اسلامی است. این تحقیق در پی پاسخ  به این سوال است که سیر تحول و تغییر صوری و محتوایی تقویم ها ی دوره ی اسلامی چگونه است و چه رابطه ای میان تقویم های عصر حاضر و نمونه ها ی کهن آن در دوره ی  اسلامی وجود دارد. به همین جهت نمونه های تقویمی را از میان اسناد خطی دوره های سلجوقی، ایلخانی، صفوی، قاجار و نمونه هایی را از عصر حاضر گردآوری نموده و به بررسی ویژگی های  ظاهری آثار و ارتباط محتوایی آنها با یکدیگر پرداخته است. فرضیه ی  اصلی این پژوهش تداوم حیات سنت تصویرگری تقویم در دوره ی اسلامی  و  ارتباط صوری و محتوایی آن ها با یکدیگر است. بیان ویژگی های صوری، مباحث زیبایی شناسی و ارزش های هنری تقویم های خطی دوره ی اسلامی و تاثیرگذاری آن ها در تقویم های دوره های بعد از آن، از اهداف این پژوهش است. بر این اساس اسناد تقویمی از قرون اولیه اسلامی  دارای ساختار جدول کشی افق و عمود بر گرفته از زیج های کهن  است. در این تقویم ها، نام برج ها مانند حمل، ثور، جوزا، سرطان، اسد و... آمده است. تقویم های اولیه فاقد آرایه ها  و تذهیب است و نمونه ها ی  متعلق به دوره ی صفوی و پس از آن با تذهیب و تزیینات دیگر  همراهند. تقویم ها ی متاخر با توجه به امکانات چاپ ماشینی و نیازهای روز، ساده تر و  فاقد تزیینات ، و در عین حال بر اساس ساختارهای قدیمی شکل گرفته است.
 
کلیدواژه‌ها
تقویم های خطی؛ دوره اسلامی؛ اسناد
مراجع
      •  بیرشک ، احمد، (1380) ، گاهشماری ایرانی، چاپ اول، تهران، بنیاد دانشنامه ی بزرگ فارسی.
      •  بیرشک،احمد، (1385) ، گاهشماری در تمدن یرانی و تمدن مسیحی،چاپ اول، تهران، نشر بنیاد دانشنامه ی بزرگ فارسی. 
      •  بیرونی ، ابوریحان ،الف، (1352) ، التفهیم لاوایل صناعه التنجیم ، تهران ، انتشارات انجمن آثار ملی . 
      •   بیرونی، ابوریحان،ب،(1352)،آثار الباقیه، مترجم ، اکبر دانا سرشت، تهران، انتشارات ابن سینا . 
      •   تناولی،پرویز، (1387)،طلسم گرافیک سنتی ایران، چاپ سوم،تهران ،نشر بن گاه . 
      •   خواجه نصیر الدین طوسی،(1351) ،ترجمه ی صورالکواکب عبدالرحمن صوفی ،با تصحیح و تعلیقات سید معزالدین مهدوی،تهران ،بنیاد فرهنگ ایران. 
      •  رضا زاده ملک،رحیم ،(1384) تنکلوشا،چاپ اول ،تهران ،نشر میراث مکتوب 
      •  صیاد ، محمد رضا و علی ابراهیمی سراجی، ( 1388) ، تقویم 4020 ساله هجری شمسی،چاپ اول، تهران، نشر راه کمال.
      •   صوفی، عبدالرحمن،(1351) صور الکواکب، ترجمه خواجه نصیر الدین طوسی، تهران، انتشارات بنیاد فرهنگ ایران. 
      •   کندی ، ادوارد استوارت ، ( 1374) ، پژوهشی  در زیج های دوره ی اسلامی ، به ترجمه ی محمد باقری ، چاپ اول، تهران، انتشارات علمی و فرهنگی. 
      •   معین ، محمد، (1382) ، فرهنگ فارسی معین،چاپ بیستم، تهران ، انتشارات امیر کبیر، ج3. 
      •   واندروردن،بارتل ،(1372)،پیدایش دانش نجوم ،به ترجمه ی همایون صنعتی زاده ،چاپ اول،تهران ،موسسه ی مطالعات و تحقیقات فرهنگی. 
      •   ورجاوند، پرویز، (1366)، کاوش در رصد خانه مراغه، چاپ سوم ،تهران ، انتشارات امیرکبیر. 
      •  منابع نسخ خطی 
      •  کتابخانه موزه ی ملک،(1261ه.ق)،تقویم رقومی،شماره اموال 3177. 
      •  کتابخانه موزه ی ملک،تقویم رقومی شاه سلطان حسین صفوی،شماره اموال5899. و شماره اموال3348. 
      •  کتابخانه ی ملی،زیج الغ بیگ ،شماره بازیابی1171387. 
      •  کتابخانه ی مرکزی موزه ی آستان قدس رضوی ،(1314ه.ق)،تقویم سید جلال الدین طهرانی1314ه.ق ،شماره اموال 27372. 
      •  کتابخانه مرکزی دانشگاه تهران،تقویم هجری شمسی ، استخراج میرزا عبذالغفار نجم الملک، شماره اموال 8961. 
      •  سایت   http://calendar.ut.ac.ir/Fa
آمار
تعداد مشاهده مقاله: 873
تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 1,940


نماد الکترونیک 

 

سامانه مدیریت نشریات علمی. قدرت گرفته از سیناوب