آمار

تعداد نشریات22
تعداد شماره‌ها321
تعداد مقالات3,364
تعداد مشاهده مقاله3,686,966
تعداد دریافت فایل اصل مقاله2,652,649
دهقان, خاطره, چیت سازیان, امیر حسین. (1394). تفسیر نمادین نقش مایه ماهی در سفالینه های قرون 6و7 هجری ایران با نظری بر مثنوی مولانا. , 2(5), 74-86. doi: 10.22077/nia.2015.487
خاطره دهقان; امیر حسین چیت سازیان. "تفسیر نمادین نقش مایه ماهی در سفالینه های قرون 6و7 هجری ایران با نظری بر مثنوی مولانا". , 2, 5, 1394, 74-86. doi: 10.22077/nia.2015.487
دهقان, خاطره, چیت سازیان, امیر حسین. (1394). 'تفسیر نمادین نقش مایه ماهی در سفالینه های قرون 6و7 هجری ایران با نظری بر مثنوی مولانا', , 2(5), pp. 74-86. doi: 10.22077/nia.2015.487
دهقان, خاطره, چیت سازیان, امیر حسین. تفسیر نمادین نقش مایه ماهی در سفالینه های قرون 6و7 هجری ایران با نظری بر مثنوی مولانا. , 1394; 2(5): 74-86. doi: 10.22077/nia.2015.487

تفسیر نمادین نقش مایه ماهی در سفالینه های قرون 6و7 هجری ایران با نظری بر مثنوی مولانا

نگارینه هنر اسلامی
مقاله 7، دوره 2، شماره 5، اردیبهشت 1394، صفحه 74-86    اصل مقاله (312.44 K)
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22077/nia.2015.487
نویسندگان
خاطره دهقان1؛ امیر حسین چیت سازیان2
1کارشناس ارشد دانشگاه کاشان
2دانشیار دانشگاه هنر و معماری کاشان
چکیده
قدمت حضور ماهی در هنر ایران به اشکال گوناگون، جنبه‌ای نمادین به آن بخشیده است. سفالینه‌های ایران در دوران پیش و پس از اسلام، میزبان این نقش‌مایه بوده‌اند. نمادین بودن نقش‌مایهٔ ماهی، اهمیت ارائهٔ تفسیر، از آن را پررنگ می‌نماید. پژوهش پیش رو با انتخاب قرون 6 و 7 هجری به‌عنوان ادواری از تاریخ ایران اسلامی که تهاجم اقوام ترک و مغول، سبب رواج خلوت‌گزینی و گریز به باطن شده بود و از دیگر سو با در نظر گرفتن پیوند ناگسستنی میان هنر و ادبیات در این بستر فرهنگی، کوشیده است با نظری بر معنای نمادین ماهی در اشعار مولانا در مثنوی معنوی، به تفسیر این نقش‌مایه بر سفال اسلامی ایران در محدودهٔ این دو قرن بپردازد. در مثنوی معنوی مولانا، به‌دفعات از ماهی به‌عنوان نماد انسان سالک و یا انسان کامل بهره برده شده است. انسان کامل در دریای حق مستغرق است و جز، تمنای وصال او خواستهٔ دیگری ندارد، از سوی دیگر، فرم ارائهٔ غالب، برای نقش‌مایهٔ ماهی در سفالینه‌های قرون 6 و 7 هجری ایران به دو صورت چرخش ماهیان به دور نقطه‌ای واحد در مرکز سفالینه و حرکت ماهیان در بخش‌بندی‌های چهارگانه بوده که با توجه به معنای نمادین ماهی در مثنوی، این نقش‌مایه در سفال ایران اسلامی، می‌تواند در دو معنای انسان کامل و انسان اهل بهشت، قابل تفسیر باشد. پژوهش پیش رو رویکردی توصیفی- تحلیلی داشته و روش گردآوری اطلاعات به شیوهٔ کتابخانه‌ای صورت پذیرفته است.
کلیدواژه‌ها
سفال اسلامی؛ نقش‌مایهٔ ماهی؛ مولوی؛ مثنوی معنوی؛ هنر اسلامی
مراجع
      •  قرآن کریم. 
      •  آموزگار، ژاله، (1387). تاریخ اساطیری ایران، چاپ دهم، تهران، انتشارات سمت. 
      •  تاج‌الدینی، علی، (1388). فرهنگ نمادها و نشانه‌ها در اندیشهٔ مولانا، چاپ دوم، تهران، انتشارات سروش. 
      •  حصوری، علی، (1385). مبانی طراحی سنتی در ایران، چاپ دوم، تهران، نشر چشمه. 
      •  ستاری، جلال، (1377). پژوهشی در قصهٔ یونس و ماهی، تهران، نشر مرکز. 
      •  سروش، عبدالکریم، (1379). قمار عاشقانهٔ شمس و مولانا، تهران، نشر صراط. 
      •   شایگان، داریوش، (1383). بت‌های ذهنی و خاطرهٔ ازلی، تهران، موسسه انتشارات امیرکبیر. 
      •  کوپر، جی سی، (1386). فرهنگ مصور نمادهای سنتی، ملیحه کرباسیان، تهران، فرهنگ نشر نو. 
      •   مدد پور، محمد، (1374). تجلیات حکمت معنوی در هنر اسلامی، تهران، امیرکبیر.   -مولوی، جلال‌الدین محمد، (1380). مثنوی معنوی، (تصحیح رینولد نیکلسون)، چاپ دوم، تهران، نشر افکار.   
      •  نصر، سید حسین، (1389). هنر و معنویت اسلامی، رحیم قاسمیان، چاپ اول، تهران، موسسه انتشارات حکمت. 
      • یونگ، کارل گوستاو، (1383). آیون پژوهشی در پدیده‌شناسی خویشتن. پروین فرامرزی و فریدون فرامرزی، چاپ دوم، تهران، شرکت به نشر. 
      • اسپرهم و داوود. خدایاری و زهرا، (1390)، «کهن‌الگوی دریا و ماهی در اندیشهٔ مولوی»، فصلنامهٔ تخصصیمولوی‌پژوهی. سال پنجم. شماره دهم. 
      • صباغ پور، طیبه. شایسته فر، مهناز، (1388). «تأویل و تفسیر معانی نمادین نقش‌مایه ماهی در قالی‌های دوره صفویه با نظر به مثنوی معنوی مولانا»، فصلنامه علمی پژوهشی گلجام، انجمن علمی فرش ایران، شماره 12. 
      •  Fehrevari, Geza, (2000). Ceramics of the Islamic world,ib.tauris,london.-
      •  Curatola,Giovanni(2006).Persian ceramics,sirka,Milan.   
      •  حصوری، علی، (1385). مبانی طراحی سنتی در ایران، چاپ دوم، تهران، نشر چشمه. 
      • Fehrevari,geza, (2000). Ceramics of the Islamic world,ib.tauris,london.
      • Curatola,Giovanni(2006).Persian ceramics,sirka,Milan. 
      •  وب‌سایت موزهٔ ویکتوریا آلبرت لندن www.vam.ac.uk

 

آمار
تعداد مشاهده مقاله: 1,418
تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 3,203


نماد الکترونیک 

 

سامانه مدیریت نشریات علمی. قدرت گرفته از سیناوب