آمار

تعداد نشریات21
تعداد شماره‌ها301
تعداد مقالات3,173
تعداد مشاهده مقاله3,211,832
تعداد دریافت فایل اصل مقاله2,380,303
محمدیان, فخر الدین, شریف کاظمی, خدیجه, صالحی کاخکی, احمد, احمد زاده, فرید. (1394). تصویر گری براق در هنر سفالگری ونگارگری دوره اسلامی با تاکید بر معراج پیامبر (ص). , 2(5), 51-63. doi: 10.22077/nia.2015.485
فخر الدین محمدیان; خدیجه شریف کاظمی; احمد صالحی کاخکی; فرید احمد زاده. "تصویر گری براق در هنر سفالگری ونگارگری دوره اسلامی با تاکید بر معراج پیامبر (ص)". , 2, 5, 1394, 51-63. doi: 10.22077/nia.2015.485
محمدیان, فخر الدین, شریف کاظمی, خدیجه, صالحی کاخکی, احمد, احمد زاده, فرید. (1394). 'تصویر گری براق در هنر سفالگری ونگارگری دوره اسلامی با تاکید بر معراج پیامبر (ص)', , 2(5), pp. 51-63. doi: 10.22077/nia.2015.485
محمدیان, فخر الدین, شریف کاظمی, خدیجه, صالحی کاخکی, احمد, احمد زاده, فرید. تصویر گری براق در هنر سفالگری ونگارگری دوره اسلامی با تاکید بر معراج پیامبر (ص). , 1394; 2(5): 51-63. doi: 10.22077/nia.2015.485

تصویر گری براق در هنر سفالگری ونگارگری دوره اسلامی با تاکید بر معراج پیامبر (ص)

نگارینه هنر اسلامی
مقاله 5، دوره 2، شماره 5، اردیبهشت 1394، صفحه 51-63    اصل مقاله (438.96 K)
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22077/nia.2015.485
نویسندگان
فخر الدین محمدیان1؛ خدیجه شریف کاظمی2؛ احمد صالحی کاخکی3؛ فرید احمد زاده4
1کارشناس ارشد باستان شناسی
2دانشجوی دکترا
3دانشیار دانشگاه هنر اصفهان
4دانشجوی دانشگاه هنر اصفهان
چکیده
واقعه معراج پیامبر اکرم (ص) همواره موردتوجه هنرمندان بوده و موجب پدید آمدن آثار متعددی در عرصه‌های مختلف هنری همچون؛ نگارگری و سفالگری شده است. بنابر آیات قرآن کریم، شبی در مکه، جبرئیل بر پیامبر اکرم (ص) نازل می‌شود و پیامبر را به بیت‌المقدس فرامی‌خواند (آیه اول سوره اسرا و آیه 18 سوره نجم). پیامبر سوار بر مَرکبی به نام بُراق می‌شود و سفر روحانی خود را آغاز می‌کند. در سده هفتم هجری قمری و در عهد ایلخانی، چالش‌های مذهبی موجب شد تا تصویرسازی روایات قرآنی، به‌ویژه موضوعاتی که در ارتباط وقایع زندگی پیامبر اسلام است، موردتوجه قرار گیرد. یکی از این نقوش تزیینی، نقش اسفنکس‌ها در کنار درخت زندگی است. این نقوش به‌عنوان کهن‌الگو در فرهنگ ایران باستان و میان‌رودان، بستر مناسبی برای وصف روایت فرازمینی معراج، از نگاه هنرمندان نگارگر و سفالگر، فراهم آورد. هدف این مقاله مطالعه و شناخت دقیق نقش نمادین بُراق و درخت سدره‌المنتهی بر روی سفالینه‌های دوره اسلامی و مقایسه آن با نمونه‌های نگارگری است. همچنین در ادامه فرایند این پژوهش به چرایی انتخاب موجود اساطیری اِسفَنکس به‌عنوان مرکب پیامبر پرداخته می‌شود. روش انجام این پژوهش، تاریخی و توصیفی- تطبیقی و شیوه گردآوری، به‌صورت کتابخانه‌ای و میدانی است. نتایج پژوهش، بیانگر آن است که واقعه معراج، واقعه‌ای فرازمینی است؛ بنابراین هنرمندان، نقوش اِسفَنکسی را که هم موجودی اسطوره‌ای و هم در ارتباط با علم نجوم بوده به‌عنوان مرکب پیامبر در سفر روحانی ایشان در نظر گرفته‌اند.
کلیدواژه‌ها
معراج پیامبر؛ بُراق؛ تصویرسازی واقعه معراج؛ سفال اسلامی؛ نگارگری اسلامی
مراجع
      • قرآن کریم. 
      •  اتینگهاوزن، ریچارد و احسان یار شاطر، (1379). اوج‌های درخشان هنر ایران. ترجمه هرمز عبداللهی و رویین پاکباز، تهران: آگه. 
      •  پوپ، آرتور اپهام، (1387)، سیری در هنر ایران از دوران پیش آر تاریخ تا امروز، جلد چهارم، ویرایش سیروس پرهام، تهران: انتشارات علمی و فرهنگی. 
      •  پور خالقی چترودی، (1380). «درخت و ارزش فرهنگی و نمادین آن در باورها»، مطالعات ایرانی، شماره 1، صص 126-89. 
      •  تهرانی، رضا، (1389)، «بررسی تطبیقی عناصر ساختاری در معراج نامه احمد موسی و معراج نامه میرحیدر»، نگره، شماره 14، صص 37-23. 
      •  توحیدی، فائق، (1387). فن و هنر سفال‌گری، تهران: سمت. 
      •  توکلی، زهیر (بی‌تا)، «با صد هزار جلوه»، خردنامه، شماره 15، صص 29-26. 
      •  جعفری، طیبه، (1390)، «تحلیل نمادین و کهن‌الگویی در معراج نامه‌های نظامی»، ادب پژوهی، شماره 16، صص 145-123. 
      •  جنس، مو، (1359). تاریخ هنر، ترجمه پرویز مرزبان، تهران: آموزش انقلاب اسلامی. 
      •  خداداد، زهرا و اسدی، مرتضی (1389)، «بررسی نقاشی‌های معراج حضرت پیامبر (ص) در کشورهای اسلامی از دیرباز تا امروز»، نگره، شماره 15، صص 67-49. 
      •  رابینسون، ب.و (1376)، هنر نگارگری، ترجمه یعقوب آژند، تهران: مولی. 
      •  رفیعی، لیلا، (1377). سفال ایران از دوران پیش‌ازتاریخ تا عصر حاضر، تهران: یساولی. 
      •  رهنورد، زهرا، (1386). تاریخ هنر ایران در دوره اسلامی، نگارگری، چاپ اول، تهران: سمت. 
      •  سگای، ماری رز، (1385). معراج نامه- سفر معجزه‌آسای پیامبر (ص)، ترجمه مهناز شایسته فر، تهران: موسسه مطالعات هنر اسلامی 
      •  شایسته فر، مهناز، (1387)، «نقش‌مایه‌های تزیینی سفالینه‌های دوره ایلخانان»، کتاب ماه هنر، صص 64-56. 
      •  شمسی، لاله و شاد قزوینی، پریسا، (1385)، «معراج نامه نگین درخشان نگارگری ایلخانی»، نشریه هنرهای زیبا، شماره 28، صص 92-85. 
      •  شوالیه، ژان و آلن گربران، (1384). فرهنگ نمادها، جلد اول، ترجمه سودابه فضایلی، تهران: جیحون. 
      •  عابد دوست، حسین و کاظم پور، زیبا، (1388)، «تداوم حیات اسفنکس‌ها و هارپی‌های باستانی در هنر دوره اسلامی»، فصلنامه نگره، شماره 13، صص 91-81. 
      •  عکاشه، ثروت، (1380)، «شمایل‌نگاری حضرت پیامبر (ص)، ترجمه علیا دارابی»، هنرهای تجسمی، شماره 32، صص 12-9. 
      •  فدوی، سید محمد، (1386). تصویرسازی در عصر صفویه و قاجار، تهران: دانشگاه تهران. 
      •  قائمی، فرزاد و یاحقی، محمدجعفر (1388)، «اسب پرتکرارترین نمادینهٔ جانوری در شاهنامه و نقش آن در تکامل کهن‌الگوی قهرمان»، مجله ادب و پارسی، شماره 42، 26-9. 
      •  قمی، علی بن ابراهیم (1404 هجری). تفسیر القمی، چاپ سوم، جلد اول، قم: دارالکتاب. 
      •   کوپر، جی.سی، (1379). فرهنگ مصور نمادهای سنتی، ترجمه ملیحه کرباسیان، تهران: فرشاد. 
      •  کیانی، محمد یوسف و فاطمه کریمی، (1364). هنر سفال‌گری دوره اسلامی ایران، تهران: وزارت فرهنگ و آموزش عالی. 
      •  گروبه، ارنست، (1384). سفال اسلامی (جلد هفتم از گزیده ده‌جلدی مجموعه هنر اسلامی)، ترجمه فرناز حایری، تهران: کارنگ. 
      •  مختاریان، بهار، (1392)، «اسطوره‌ای از کهن دیاران»، روزنامه ایران، سال 19، شماره 5518، 4 آذرماه، ص 16. 
      •  مطهری، مجتبی، (1384)، «هنر دینی در آراء بوکهارت»، فصلنامه خیال، شماره 16، فرهنگستان هنر، صص 149-140. 
      •  مهاجر، شهروز (1390)، «معراج نگاری نسخه‌های خطی»، گزارش میراث مکتوب، دوره دوم، سال پنجم، شماره 47 و 48، صص 117-115. 
      •  مولوی، جلال‌الدین محمد، (1365). مثنویمعنوی، تصحیح نیکلسون، جلد سوم، چاپ چهارم، تهران: مولی. 
      •  هیلن‌براند، روبرت، (1386). هنر و معماری اسلامی، ترجمه اردشیر اشراقی، چاپ سوم، تهران: فرهنگستان هنر. 
      •  شریف کاظمی، خدیجه؛ 18/03/91، آرشیو سفالینه‌های موزه ملی ایران و مجموعه موزه‌های بنیاد مستضعفان (دفینه). 
      •   Bahrami, Mehdi, (1988). Gurgan Faiences, Cairo, La Scribe Egyption, S.A.E.
      •   Fehervari, Geza, (2000). Ceramics of the Islamic World in the Tareq Rajab Museum, London /New York, Taris. 
      •  Guratola, Givovani, (2006). Persian Ceramic from the 9th to the 14th century, Skira Editor S.P.A, Italy. 
      •   Rice, David Talbot, (1997). Islamic Art, London, Thames And Hudson. 
      •  Sims, E, (2002). Pearless images of presion painting, Singapor.
      •    kingfoska.wordpress.com/2011/11/6/ am,11:27.   www.arthistory upenn. Edu/url/2013/11/26 pm, 18:34
آمار
تعداد مشاهده مقاله: 1,132
تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 1,836


نماد الکترونیک 

 

سامانه مدیریت نشریات علمی. قدرت گرفته از سیناوب