آمار

تعداد نشریات21
تعداد شماره‌ها337
تعداد مقالات3,559
تعداد مشاهده مقاله4,284,303
تعداد دریافت فایل اصل مقاله2,983,680
حسامی, وحیده, سلطان افغان, شیوا, هاشمی زرج آباد, حسن. (1394). مطالعه فرم وموقعیت های کاربرد اژدها در قالی های صفویه. , 2(5), 38-51. doi: 10.22077/nia.2015.473
وحیده حسامی; شیوا سلطان افغان; حسن هاشمی زرج آباد. "مطالعه فرم وموقعیت های کاربرد اژدها در قالی های صفویه". , 2, 5, 1394, 38-51. doi: 10.22077/nia.2015.473
حسامی, وحیده, سلطان افغان, شیوا, هاشمی زرج آباد, حسن. (1394). 'مطالعه فرم وموقعیت های کاربرد اژدها در قالی های صفویه', , 2(5), pp. 38-51. doi: 10.22077/nia.2015.473
حسامی, وحیده, سلطان افغان, شیوا, هاشمی زرج آباد, حسن. مطالعه فرم وموقعیت های کاربرد اژدها در قالی های صفویه. , 1394; 2(5): 38-51. doi: 10.22077/nia.2015.473

مطالعه فرم وموقعیت های کاربرد اژدها در قالی های صفویه

نگارینه هنر اسلامی
مقاله 4، دوره 2، شماره 5، اردیبهشت 1394، صفحه 38-51    اصل مقاله (528.76 K)
نوع مقاله: مقاله پژوهشی
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22077/nia.2015.473
نویسندگان
وحیده حسامی* 1؛ شیوا سلطان افغان2؛ حسن هاشمی زرج آباد3
1عضو هیات علمی دانشگاه بیرجند
2دانشجوی کارشناسی فرش
3دانشیار دانشگاه بیرجند
چکیده
چکیده
در تاریخ فرش بافی ایران می توان از دوره صفویه به عنوان عصر طلایی این هنر در کنار سایر هنرها نام برد. یکی از دلایل شهرت این فرش ها ،ویژگی های طرح و نقش آن ها می باشد. طرح های قالی از خلاقیت و نبوغ هنرمندان این عصر حکایت می کند و نقش های به کار رفته نشانی از مهارت و هنرمندی طراحان آن دوره دارد. در قالی های این دوره نقوش متنوعی از قبیل : نقوش گیاهی، حیوانی و انسانی به کار رفته اند که هر کدام از این نقوش معانی و مفاهیم متنوعی را در بر می گیرد. اژدها یکی از عناصر حیوانی به کار رفته در قالی های دوره صفوی است که در فرم های متنوع به کرات در قالی های این دوره استفاده شده است .
مقاله حاضر در نظر دارد به روش تحلیلی و توصیفی به بررسی معانی نمادین اژدها و فرم های این نگاره در ترکیب بندی قالی های  دوره صفوی بپردازد .همچنین با استفاده از منابع کتابخانه ای ، تصاویر قالی­های دوره صفوی موجود  بررسی و بعد از جداسازی نگاره اژدها درآنها ، موقعیت و فرم های آن مورد ارزیابی قرار گرفته است.
بررسی ها نشان می دهد بیشترین حضور حیوانات افسانه ای در قالی های صفوی متعلق به اژدهاست و در اغلب موارد این نگاره در تقابل با سیمرغ قرار دارد و نه در جدال با او. تنوع طرح های اژدها به گونه ای است که امکان استفاده از آن در کلیه بخش های قالی ها وجود دارد ولی جایگاه این جانور اسطوره ای بیشتر در حاشیه   و متن قالی های مذکور به صورت مکرر بوده و کمتر در ترنج مرکزی به کار رفته است.
کلیدواژه‌ها
قالی- صفویه – اژدها – طرح و نقش
مراجع
      • -غفوری، رضا. (1391)، پژوهشی در روایت‌های متفاوت مرگ بهمن و کشته شدن او در نبرد با اژدها، مجله بوستان ادب دانشگاه شیراز، سال چهارم، شماره چهارم، (صص،113-132). 
      •  -سرکاراتی، بهمن. (1385)، پهلوان اژدر کش در اساطیر و حماسه ایران، تهران: طهوری. 
      •  - دهخدا، علی‌اکبر. (1330)، فرهنگ لغات دهخدا، ج 5، تهران. 
      •  -رستگار فسایی، منصور. (1379)، اژدها در اساطیر، تهران: فروهر.   
      •  -بهار، مهرداد. (1362)، پژوهشی در اساطیر ایران، تهران: سمت. 
      •  -یشتها. (1347)، گزارش پورداوود، جلد 2، تهران: دانشگاه تهران. 
      •  -یونگ، کارل گوستاو. (1387)، انسان وسمبول هایش، ترجمه محمود سلطانیه، تهران: جامی. 
      •  - موسوی بجنوردی، کاظم. (1386)، دانشنامه ایران، جلد 2، تهران: سازمان چاپ و انتشارات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی. 
      •  - یاحقی، محمدجعفر. (1369)، فرهنگ اساطیر و اشارات داستانی در ادبیات فارسی، تهران: سروش. 
      •  -پاکباز، رویین. (1385)، دایرة‌المعارف هنر، تهران: نشر فرهنگ معاصر. 
      •  -کویاجی، جهانگیر. (1380)، بنیادهای اسطوره و حماسهٔ ایران، تهران: نشرآگه. 
      •  - بری، مایکل. (1385)، تفسیر مایکل بری بر هفت‌پیکر نظامی، ترجمه جلال علوی نیا، تهران: نشر نی. 
      •  - شایگان، داریوش. (1346)، ادیان و مکتب‌های فلسفی هنر، جلد 1، تهران: امیرکبیر. 
      •  - صور اسرافیل، شیرین. ژوله، تورج. (1382)، طراحی نقشه فرش، آشنایی با طرح‌های فرش ایران وجهان 2، تهران: انتشارات مؤسسه فرهنگی هنری شقایق. 
      •  -معصومی، غلامرضا. (1391)، دایرة‌المعارف اساطیر وآیین‌های باستانی جهان، جلد 2، تهران: انتشارات سوره مهر. 
      •  -دانش پور پرور، فخری. (1376)، نقش اژدها در هنر معماری ایران، مجموعه مقالات اولین کنگره تاریخ معماری و شهرسازی ایران، جلد 5، تهران: سازمان میراث فرهنگی کشور. 
      •  -هال، جیمز. (1380)، فرهنگ نگاره‌ای نمادها در هنر شرق و غرب، ترجمه رقیه بهزادی، تهران: انتشارات فرهنگ معاصر. 
      •  - مصفی، ابوالفضل. (1381)، فرهنگ اصطلاحات نجومی، تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی. 
      •  -میت فورد، میراندا بروس. (1388)، نمادها و نشانه‌ها در جهان، ترجمه دکتر ابوالقاسم دادور-زهرا تاران، تهران: انتشارات کلهر، دانشگاه الزهرا (س). 
      •  -اسدی، ابونصر علی بن احمد (۱۳۱7)، گرشاسپ نامه، تصحیح حبیب یغمایی، تهران: کتابخانه بروخیم 
      •  -غزالی، امام محمد، (1387)، کیمیای سعادت، جلد 2، تصحیح احمد آرام، گنجینه، تهران. 
      •  -نجار پور جباری، صمد. مفاهیم عرفانی و اسلامی در نقش‌مایه‌های قالی‌های دوره صفوی ایران. 
      •  - مسعودی، علی ابن حسین (1365). مروج الذهب، جلد 1، ابوالقاسم پاینده، تهران: انتشارات علمی و فرهنگی. 
      •  -پور نامداریان، تقی (1386). رمز و داستان‌های رمزی در ادب فارسی، تهران: انتشارات علمی و فرهنگی.
آمار
تعداد مشاهده مقاله: 1,298
تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 4,170


نماد الکترونیک 

 

سامانه مدیریت نشریات علمی. قدرت گرفته از سیناوب