پیوندهای مفید
آمار
| تعداد نشریات | 21 |
| تعداد شمارهها | 349 |
| تعداد مقالات | 3,671 |
| تعداد مشاهده مقاله | 4,789,127 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 3,201,967 |
دانش بومی رنگرزی با رویکرد اقتصادمحور در صنعت فرش دستباف نواحی روستایی: مطالعه موردی درخش و روستاهای پیرامون | ||
| روستا و توسعه پایدار فضا | ||
| مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 17 آذر 1404 | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22077/vssd.2025.9407.1312 | ||
| نویسندگان | ||
| مفید شاطری1؛ علی اشرفی* 2 | ||
| 1دانشیار جغرافیا و برنامهریزی روستایی، گروه جغرافیا، دانشکده ادبیات و علومانسانی، دانشگاه بیرجند، بیرجند، ایران | ||
| 2استادیار سنجشازدور و GIS،گروه جغرافیا، دانشکده ادبیات و علومانسانی، دانشگاه بیرجند، بیرجند، ایران | ||
| چکیده | ||
| صنعت فرش دستباف در روستاهای خراسان جنوبی، حامل گنجینهای ارزشمند از دانش بومی رنگرزی طبیعی است که به دلیل گسترش رنگهای شیمیایی و دگرگونی سبک زندگی، در معرض خطر فراموشی قرار گرفته است. این پژوهش باهدف مستندسازی بقایای این دانش در روستاهای درخش، سرخنگ و رجنوک و بااحساس ضرورت ناشی ازبینرفتن نسل رنگرزان سنتی انجام شده است. مبانی نظری تحقیق بر سه محور استوار است: نظریه انتقال بیننسلی با تأکید بر آموزش عملی، نظریه پایداری فرهنگی که ارزش اقتصادی و فرهنگی دانش بومی را بررسی میکند، و نظریه حفاظت زیستمحیطی که مزایای رنگهای طبیعی را برجسته میسازد. پیشینه تحقیق نیز حاکی از آن است که این دانش در اثر تحولات اجتماعی در آستانه نابودی است. روش پژوهش حاضر کیفی و با استفاده از رویکرد نظریه زمینهای است. جامعه آماری شامل ۳۰ نفر از رنگرزان سنتی، کشاورزان و سالمندان سه روستا بود که به روش نمونهگیری گلولهبرفی انتخاب شدند. دادهها از طریق مصاحبههای نیمهساختاریافته، مشاهده مستقیم و بررسی نمونههای فرش قدیمی جمعآوری گردید. یافتههای تحقیق نشان میدهد که از ۲۶ رنگ طبیعی باثبات بالا، عمدتاً مشتق از گیاهان مانند پوست گردو، برگ تاغ و ریشه روناس، استفاده میشده است. همچنین، تفاوتهایی در تکنیکها و ابزارهای رنگرزی میان این روستاها مشاهده شده است. در مجموع، این دانش بومی نمایانگر نظامی هوشمند و پایدار است که در حال نابودی تدریجی است. برای حفظ این میراث، اقدامات فوری شامل مستندسازی جامع، آموزش نسل جوان و احیای بازار محصولات طبیعی ضروری به نظر میرسد؛ چرا که این دانش نهتنها بخشی از میراثفرهنگی، بلکه الگویی برای توسعه پایدار روستایی محسوب میشود. | ||
| کلیدواژهها | ||
| دانش بومی؛ رنگ طبیعی؛ فرش دستباف؛ درخش؛ توسعه روستایی | ||
| مراجع | ||
|
| ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 32 |
||
نماد الکترونیک
سامانه مدیریت نشریات علمی. قدرت گرفته از سیناوب