پیوندهای مفید
آمار
| تعداد نشریات | 21 |
| تعداد شمارهها | 346 |
| تعداد مقالات | 3,643 |
| تعداد مشاهده مقاله | 4,727,239 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 3,158,464 |
طبقهبندی و تحلیل فنون ساخت آثار شیشهای دوران قاجار در موزه قاجار تبریز | ||
| نگارینه هنر اسلامی | ||
| دوره 12، شماره 29، شهریور 1404، صفحه 154-174 اصل مقاله (1.21 M) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22077/nia.2025.8383.1892 | ||
| نویسندگان | ||
| مهناز دولگری شرف* ؛ عبدالکریم عطارزاده | ||
| گروه هنر اسلامی، دانشکده هنر، دانشگاه سوره، تهران | ||
| چکیده | ||
| در دوران قاجار با گسترش روابط خارجی دولت ایران، کشورهای اروپایی و ترکیه بازار ایران را در اختیار آبگینههای صادراتی خود درآوردند. با رشد روزافزون این واردات در سده 13_14ه.ق. و با توجه به کیفیت پائین آبگینههای داخلی، آثار وارداتی با اقبال مواجه شد. در موزه قاجار تبریز، آثار شیشهای گوناگونی از دوران قاجار، با شیوههای ساخت و تزئین متنوع و چشمنواز نگهداری میشود. آثار این مجموعه، سهم به سزایی در معرفی وضعیت شیشهگری دوران قاجار دارند که در پژوهش حاضر مورد بررسی قرار گرفتهاند. هدف پژوهش پیشرو معرفی انواع آثار شیشهای این مجموعه و شیوههای ساخت آنهاست. پژوهش حاضر در صدد پاسخ به دو سوال بود که، انواع آثار شیشههای موجود در این مجموعه کدامند؟ و فنون ساخت (تکنیک و انواع شیشه-های به کار رفته) آنها به چه صورت بوده است؟ مقالهی حاضر که پژوهشی کاربردی است، دارای ماهیت توصیفی- تحلیلی بوده و بر اساس مطالعات کتابخانهای، میدانی انجام گرفته است. بررسیهای فوق منتج این مهم گشت، که آثار آبگینهی این موزه شامل: 1- تنگها. 2- صندوقچههای جواهرات.3- جوهردانها. 4- چایدانها. 5- پایه قلیانها. 6- سرویس شربتخوری. 7- گلدانها. 8-ساغر پایهدار. 9- عطردان. 10- شکلاتخوریها. 11- لوازم روشنایی (شمعدانهای لاله نوروزی و چراغ های نفتی) بوده که از کشورهای اروپایی مانند فرانسه، انگلستان و همچنین بوهمیا و ترکیه به ایران وارد شده است و در بین آنها تنها یک اثر تولید ایران است. شیوههای ساخت این آثار شامل: فوتی قالبی (دمیده در قالب)، فوتی (دمیده آزاد) و پِرِسی بوده و انواع شیشههای به کار رفته در ساخت آثار به صورت ِ لبرنگی (لبشربتی)، دو پوست، سه پوست، اٌپالین، بارفَتَن و شیشهی تخت بوده است. | ||
| کلیدواژهها | ||
| موزه قاجار تبریز؛ شیشهی قاجار؛ شیوههای ساخت؛ بارفَتَن؛ اُپالین | ||
| مراجع | ||
|
ابوالفتحزاده، شکوفه (1402). (رئیس موزۀ قاجار تبریز)، تاریخ مصاحبه 22 شهریورماه.
تجویدی، زهرا، (1356). شیشهگری در ایران. تهران: صنایع دستی ایران.
ــــــــــــــ؛ شاکریراد، محمدعلی (1385). آشنایی با هنرهای سنتی ایران. تهران: دانشگاه پیام نور.
خانپور، آرزو (1390). «مطالعه تأثیر واردات شیشه بر تولیدات شیشه قاجار«. پایاننامۀ کارشناسی ارشد، دانشگاه الزهرا، تهران.
ــــــــــــــ؛ آشوری، محمدتقی (1394). «واردات شیشه در دوران قاجار». پژوهشنامۀ تاریخ اجتماعی و اقتصادی (پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی)، سال چهارم، شمارۀ 1، صص. 36ـ13.
دولگری شرف، مهناز؛ عطارزاده، عبدالکریم (1400). «تحلیل فنون و نقوش مینای شیشههای موجود در موزۀ قاجار تبریز.« هنرهای صناعی اسلامی، سال پنجم، شمارۀ 1، صص. 158ـ145.
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ (1402). «معرفی و طبقهبندی طرحهای تراشِ آثار شیشهای موجود در موزۀ قاجار تبریز». هنرهای صناعی اسلامی، سال هفتم، شمارۀ 1. صص. 74ـ61.
دهخدا، علیاکبر (1330). لغتنامه. جلد 40، تهران: سیروس.
روششوار، کنت ژولین دو (1378). خاطرات سفر ایران. مترجم: مهران توکلی، تهران: نشر نی.
سید صدر، سیدابوالقاسم (1387). معماری، رنگ و انسان. چاپ سوم، تهران: آثار اندیشه.
عطارزاده، عبدالکریم (1391). «بررسی باستانشناسانۀ تأثیرات انقلاب صنعتی بر هنرهای صناعی ایران«. پایاننامۀ دکترا، دانشکدۀ ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه تهران.
غروی منجیلی، زهرا (1394). «بررسی تحولات اجتماعی، فرهنگی و هنری شیشههای دستساز دورۀ قاجار«. پایاننامۀ کارشناسی ارشد، دانشگاه هنر تهران.
گلدشتاین، سیدنی ام (1387). کارهای شیشه. مترجم: ناصر پور پیرار، تهران: نشرکارنگ.
موسویان، زهرا (1391). «بررسی و طبقهبندی شیوههای تولید و تزئین لوازم روشنایی شیشهای دوران قاجار«. پایاننامۀ کارشناسی ارشد، دانشگاه شاهد تهران.
نجمی، ناصر (1370). طهران عهد ناصری. تهران: عطار.
ورنوویت، استفان (1383). مجموعۀ هنر اسلامی: گرایش به غرب. ناصر خلیلی، تهران: کارنگ .
Carboni, S. and D. Whitehouse. (2001). Glass of the Sultans. New York: The Metropolitan Museum of Art.
Diba Leyla s. (1993). Crystal. <www.iranicaonline.org/articles/crystal /v6/1993/p2> (2023/11/01)
| ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 372 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 60 |
||
نماد الکترونیک
سامانه مدیریت نشریات علمی. قدرت گرفته از سیناوب