پیوندهای مفید
آمار
| تعداد نشریات | 21 |
| تعداد شماره‌ها | 334 |
| تعداد مقالات | 3,476 |
| تعداد مشاهده مقاله | 4,114,802 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 2,868,865 |
تحلیل نگاره‌های دابه‌الارض در نسخه‌های فالنامه دوره صفوی از منظر روایات | ||
| نگارینه هنر اسلامی | ||
| مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 04 شهریور 1404 | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22077/nia.2025.9066.1931 | ||
| نویسندگان | ||
| ناهید جعفری دهکردی* 1؛ باقر مختاری دزکی2 | ||
| 1استادیار گروه صنایع دستی، دانشکده هنر و علوم انسانی، دانشگاه شهرکرد، شهرکرد، ایران | ||
| 2استادیار گروه معارف اسلامی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه شهرکرد، شهرکرد، ایران | ||
| چکیده | ||
| فالنامه‌ها در دوره صفوی، به‌ویژه در زمان شاه طهماسب، به‌عنوان ابزاری برای پیشگویی و الهام گرفتن از آینده به کار می‌رفتند و نقشی مهم در پیوند دین، سیاست، و فرهنگ عامه داشتند. این نگاره‌ها نه‌تنها پیام‌های مذهبی را منتقل می‌کردند، بلکه به پیشگویی آینده و شناخت سرنوشت نیز کمک می‌کردند. دابّة الأرض به‌عنوان یکی از نشانه‌های قیامت در اسلام، در نگاره‌های اوایل دوره صفوی به‌گونه‌ای رمزگون و پیچیده به تصویر کشیده شده است. هدف این پژوهش شناسایی مفاهیم و نمادهای موجود در نگاره‌های دابّة الأرض در فالنامه‌های صفوی است و این سوال مطرح می‌شود که "نگاره‌های دابّة الأرض در نسخه‌های فالنامه دوره صفوی چه مفاهیمی را بازتاب می‌دهند؟" بر این اساس نگارندگان تلاش دارند با مطالعات اسنادی، از میان فالنامه‌های مصور دوره شاه طهماسب صفوی چهار نگاره از دابّة الأرض را در پرتو مطالعات کیفی با روش توصیفی تحلیلی بررسی کنند. روش پژوهش نیز مبتنی بر تحلیل محتوای بصری و متنی این آثار است که به‌ویژه بر رابطه میان نمادهای مذهبی و اسطوره‌ای در دینی‌سازی فرهنگ تصویری دوره صفوی تمرکز دارد. یافته‌ها نشان می‌دهد که در این آثار، دابّة الأرض به‌عنوان موجودی با ویژگی‌های انسانی و حیوانی و نمادهایی چون عصای موسی (ع) و انگشتر سلیمان (ع) به تصویر کشیده شده است که بر اساس روایات شیعی به این موجود نسبت داده می‌شود. به عبارت دیگر، تصویر دابّة الأرض در این آثار بازتابی از ترکیب باورهای شیعی و اهل سنت، به‌ویژه در دوران رشد و قدرت گرفتن اخباری‌گری در مقابل عقلانیت شیعی است. این نمادها در کنار دیگر ویژگی‌های بصری موجود در نگاره‌ها، که بیشتر از روایات اهل سنت متاثر هستند، تصویری از تهدید و نگرانی‌های دینی و اجتماعی آن زمان را به نمایش می‌گذارند. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| دوره صفوی؛ فالنامه؛ روایات شیعه و سنی؛ آخر زمان؛ نگاره دابه‌الارض | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 117 |
||
نماد الکترونیک
سامانه مدیریت نشریات علمی. قدرت گرفته از سیناوب