پیوندهای مفید
آمار
| تعداد نشریات | 21 |
| تعداد شماره‌ها | 334 |
| تعداد مقالات | 3,476 |
| تعداد مشاهده مقاله | 4,114,802 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 2,868,865 |
بررسی و مطالعه نقوش شبه یین و یانگ در هنر سفالگری دوران اسلامی ایران | ||
| نگارینه هنر اسلامی | ||
| دوره 12، شماره 29، شهریور 1404، صفحه 5-22 اصل مقاله (1.53 M) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22077/nia.2025.9237.1938 | ||
| نویسندگان | ||
| فهیمه آقایی* ؛ هاشم حسینی* | ||
| دانشگاه نیشابور | ||
| چکیده | ||
| جستار حاضر، به مطالعه نقوش تزیینی مشابه فرم «یین و یانگ» در هنر سفالگری دوران اسلامی ایران می پردازد. یین و یانگ فرمی دایره‌ای شکل و متشکل از دو قسمت است که به نیروهای متضاد هستی و در عین حال مکمل هم، اشاره دارد. انگاره اصلی مقاله مبتنی بر اینست که در طول دوران اسلامی ایران هنرمندان مختلف از جمله سفالگران با الگوبرداری از نقش یین و یانگ طیف متنوعی از نقوش مشابه را برای تزیین آثار هنری ابداع کردند که در عین حال دارای ابعاد هویتی خاص متناسب با حکمت هنر اسلامی بوده است. بطور خاص در برخی از سفالینههای دوران اسلامی ایران چنین نقوشی مشاهده می‌شود که می‌توان وجوه اشتراکی بین آنها و فرم یین و یانگ چین یافت. وجوه اشتراک مد نظر که می تواند در شناسایی خاستگاه بخشی از نقوش سفالینه اسلامی موثر افتد دلیلی بر انجام این پژوهش است و به دنبال پاسخ به این پرسش است که؛ نقوش تزیینی مشابه با فرم یین و یانگ چین در تزیینات سفالینه دوران اسلامی ایران تحت تاثیر چه عواملی به‌کار رفته و به لحاظ اجرا به چند گونه قابل دسته-بندی می‌باشد؟ در راستای نیل به پاسخ این پرسش از روش تحقیق توصیفی- تطبیقی با رویکرد تحلیلی و شیوه گردآوری اطلاعات کتابخانه‌ای و الکترونیکی استفاده شده است. از میان آثار قابل دسترس سفالینه، 10 اثر شاخص به لحاظ شباهت بیشتر با فرم یین و یانگ در نقوش و با توالی تاریخی از ابتدای دوران اسلامی تا پایان دوره قاجار مورد بررسی و تحلیل قرار گرفته است. نتایج پژوهش حاکی از آن است که: گونه‌های متعدد نقوش مشابه با فرم یین و یانگ در آثار سفالینه‌ی دوران اسلامی ایران قابل شناسایی است که دارای شباهت‌های زیادی با فرم مذکور است ولی در جزییات طراحی و ماهیت مفهومی حکمت هنر اسلامی تفاوت‌هایی مشاهده می‌شود که از جمله تفاوتهای طراحی می‌توان به اجرای این فرم در قالب نقش اسلیمی یا گیاهی یا جانوران مختلف اشاره کرد؛ به عبارت دیگر هنرمندان سفالگر مسلمان با الهام از فرم و معنای یین و یانگ و ترکیب آن با اندیشه‌های اسلامی، نقوش مشابهی را در قالبهای ابتکاری و بدیع بکار برده‌اند. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| هنر اسلامی؛ سفالگری ایران؛ نقوش تزیینی؛ یین و یانگ؛ نمادشناسی | ||
| مراجع | ||
|
افضل طوسی، عفتالسادات (1393). طبیعت در هنر باستان. تهران: مرکب سپید و دانشگاه الزهرا.
پناهی، مائده. (1389). «مقایسۀ نور و تائو در حکمت اشراق و مکتب تائوئیسم»، کتاب ماه فلسفه،شماره 37،موسسه خانه کتاب، تهران، 83-93.
حسینی، سیدهاشم.(1389). «مقایسه تاثیر هنر سفالگری چین بر ایرانِ ادوار تیموری و صفوی». هنرهای زیبا-هنرهای تجسمی. شماره 41.دانشکدگان هنرهای زیبا، قم، 82-71.
حمزیان، عظیم، میرآخورلی، راحله (1400). «بررسی رابطۀ نمادپردازیهای عرفانی دو اثر ئیچینگ و فنگشنینآی با منطقالطیر عطار (سیمرغ، بط، خروس، غاز و درنا)». ادبیات عرفانی و اسطوره شناختی، شمارة 63، صص. 123-93.
خلیلی، ناصر (1384). سفال اسلامی. تهران: کارنگ.
دستغیب، نجمه و ظفرمند، سیدجواد.(1395)، «مطالعهی تطبیقی نقوش پرنده در سفالینههای دوره عباسی و سفالهای چین (مربوط به قرن 9)». فصلنامه علمی-پژوهشی نگره. شماره 38. دانشگاه شاهد، تهران، 106- 118.
دهخدا، علیاکبر (1373). لغتنامه. تهران: دانشگاه تهران.
دهقان‌زاده، سجاد؛ میرحسینی، زینب (1398). «مبانی کیهانشناسی «مکتب یین یانگ». پژوهشنامۀ ادیان، شمارۀ 25، صص. 94ـ71.
رستمیان، محمدعلی (1391). «اخلاق و فرزانگی از منظر فارابی و کنفوسیوس». اخلاق وحیانی، شمارۀ 2، صص. 157ـ123.
روشنچشم، حامد؛ دیانت، محسن؛ خانی، عادل (1396). «تبیین جایگاه فرهنگ در روابط ایران و چین». مطالعات سیاسی، شمارۀ 38، صص. 144ـ121.
زراعتپیشه، راضیه؛ چیتسازیان، امیرحسین (1395). «فرمشناسی و نمادشناسی نقوش پرندگان در سفالینههای دورۀ سامانی قرن سوم و چهارم هجری». پیکره، شمارۀ 10، صص. 28ـ17.
صوفی، عبدالرحمان عمر (1381). صورالکواکب الثابته. مترجم: خواجه نصیرالدین طوسی، بهکوشش بهروز مشیری، تهران: ققنوس.
عبدالهی، صدیقه، رحمانی، اشکان (1401). «بررسی تأثیر مفهوم یین و یانگ در نقشمایههای سهگوش دستبافتههای فارس». سومین کنفرانس ملی علوم انسانی و توسعه، شیراز.
غیاثیان، محمدرضا؛ داودی، فروزان (1400). «خوانش سفالینههای سدههای میانی ایران از منظر سنتگرایان و تاریخگرایان». مطالعات تطبیقی هنر، شمارۀ 21، صص. 69ـ55.
قانی، افسانه (1399) «تجلی باغ ایرانی بر قالی باغی جیپور». نامه انسان شناسی، شمارة 28، صص. 113-143.
کریمی، فاطمه؛ کیانی، محمدیوسف (1364). هنر سفالگری دورۀ اسلامی ایران. تهران: مرکز باستانشناسی ایران.
لبافخانیکی، رجبعلی (1393). جایگاه سفالهای آستان قدس رضوی در سفالگری ایران. مشهد، انتشارات آستان قدس.
لطفی، بتول؛ اکبری، عباس؛ جاوری، محسن (1394). «تأثیر هنر ایران بر سفالگری چین با تأکید بر دورۀ اسلامی». نگره، شمارۀ 35، صص. 59ـ49.
محمدحسن، زکی (1363). تاریخ صنایع ایران (بعد از اسلام). مترجم: محمدعلی خلیلی. تهران: اقبال.
مهجور، فیروز. (1384). «تاثیر سفالگری چین بر ایران در دوره صفوی». مجله دانشکدهی ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تهران.شماره0. تهران، 123-138.
مهجور، فیروز (1398). سفالینۀ موسوم به کوباچه. تهران: علمی و فرهنگی.
میرشفیعی، سید محمد، گرگانی‌نژاد، محبوبه (1401). «مطالعۀ نماد آسمان در قرآن، اساطیر، ادبیات، عرفان و هنر ایران». جستارنامه فرهنگ و هنر اسلامی، شمارة اول، صص. 9-22.
ویلسن آلن، جیمز (۱۳۸۳)، سفالگری اسلامی. مترجم: مهناز شایستهفر، تهران: مطالعات هنر اسلامی.
هال، جیمز (1380). فرهنگ نگارهای نمادها در هنر شرق و غرب. مترجم: رقیه بهزادی، تهران: فرهنگ معاصر.
1- Atlantis Press,2017, International Conference on Art Studies: Science, Experience, Education, Advances in Social Science, Education and Humanities Research, volume 171
2- Anna CZINKÓCZKY, György SZABÓ. 2011. The sustainable and harmonious landscape in ancient Chinese philosophy and its parametrization with current GIS models. Characterization of Yin-Yang properties in Geographical Information Systems Corvinus University of Budapest, Hungary Department of Landscape Planning and Open Space Design
3- Dung VAN VO, Long XUAN CAO (2022). THE “YIN” AND “YANG” ANCIENT CHINESE PHILOSOPHY AND ITS PRACTICAL APPLICATION TO BODY TREATMENT. scientific journal WISDOM. ASPU Publication.
4- Hang nie, sibo yang, 2017, The Influence of the Philosophical Concept of Yin and Yang on the Modeling of Folk Patterns. Advancet in Social Science. Education and Humanities Research, volume 142. 4dr International Conference on Education, Language. Ast and Inter-cultural Communication (ICELAIC 2017)..
5- Needham, Joseph, science And Civilization in China, Nathan Civin(ed), Cambridge, UK Cambrige University press, 2004, vol.6, pp.42-43.
6- Robin Wang, 2013, Understanding of Yin Yang, Loyola Marymount University.
7- song, W.T. and cao, H,X. (2022), on the reality and application of yin and yang. Chinese Medicine, 13, 23-31.
8- Stefan Jaeger.(2012). A Geomedical Approach to Chinese Medicine: The Origin of the yin- yang Symbol. National library of Medicine. United States.29- 44
9- Tony fang. (2011). "yin yang: A new perspective on culture", management and organization review, 1, online library wiley, 25-50.
-URL1: Atlantis Press,2017, International Conference on Art Studies: Science, Experience, Education, Advances in Social Science, Education and Humanities Research, volume 171
-URL3: www.harvardartmuseums.or
-URL4: islamicart.museumwnf.org
| ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 107 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 9 |
||
نماد الکترونیک
سامانه مدیریت نشریات علمی. قدرت گرفته از سیناوب