پیوندهای مفید
آمار
| تعداد نشریات | 22 |
| تعداد شماره‌ها | 322 |
| تعداد مقالات | 3,388 |
| تعداد مشاهده مقاله | 3,859,671 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 2,739,655 |
شناسایی مفاهیم عنصر خاک در هنر نگارگری ایران (موردپژوهی: عصر صفوی) | ||
| نگارینه هنر اسلامی | ||
| مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 11 مرداد 1404 | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22077/nia.2025.8439.1898 | ||
| نویسندگان | ||
| امیرحسین شعبانیان1؛ مصطفی محبیان2؛ سیده فاطمه حسینی3؛ کورش مؤمنی* 4 | ||
| 1کارشناسی ارشد معماری، دانشکده هنر و معماری، دانشگاه یزد، یزد، ایران. | ||
| 2دانشجوی دکتری معماری، دانشکده هنر و معماری، دانشگاه یزد، یزد، ایران. | ||
| 3کارشناسی ارشد برنامه‌ریزی منطقه‌ای، دانشکده هنر و معماری، دانشگاه یزد، یزد، ایران. | ||
| 4دانشیار گروه معماری، دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه صنعتی جندی شاپور دزفول، دزفول، ایران | ||
| چکیده | ||
| در هنر نگارگری ایرانی دورۀ اسلامی، عنصر خاک به عنوان یک مفهوم کلیدی، بار معنایی و زیبایی‌شناختی گسترده‌ای را در خود جای داده است. با توجه به اینکه جهان‌بینی و نگرش فکری عصر صفوی در چارچوب دورۀ اسلامی شکل گرفته، این عنصر که نمایندۀ آغاز و پایان جهان هستی است، در نگارگری این دوره مورد توجه ویژه قرار گرفته است. این پژوهش با رویکرد مفهوم‌محور، به بررسی مفاهیم مرتبط با خاک در آثار نگارگری دورۀ صفوی می‌پردازد. اگرچه اهمیت عنصر خاک در نگارگری این دوره پیشتر مورد غفلت محققان قرار گرفته، اما پژوهش حاضر با ترکیب رویکردهای کیفی و کمی، به تحلیل توزیع و معنای این مفهوم در نگاره‌های منتخب می‌پردازد و سعی دارد به این پرسش‌ها پاسخ دهد: «عنصر خاک در نگارگری دورۀ صفوی چه مفاهیمی را در خود جای داده است؟» و «کدام یک از مفاهیم خاک در نگارگری دورۀ صفوی از اهمیت ویژه‌ای برخوردار بوده است؟» برای دستیابی به پاسخ این پرسش‌ها، ابتدا با روش تحلیل محتوای متنی، مفاهیم مرتبط با عنصر خاک در منابع دینی و متون ادبی دوره اسلامی شناسایی و کدگذاری شد. در مرحله بعد، با بهره‌گیری از نرم‌افزار MAXQDA و آمار توصیفی، بسامد و توزیع این مفاهیم در نگاره‌های منتخب دوره صفوی تحلیل گردید. یافته‌ها حاکی از آن است که شش مفهوم «شرف‌یافتگی» (با 74%)، «افتادگی» (62.9%)، «آفرینش» (51.8%)، «هستی» (44.4%)، «بازخیزش» (29.6%) و «نیستی» (22.2%) در بازنمایی عنصر خاک قابل تشخیص‌اند. نتایج پژوهش بیانگر این است که عنصر خاک در نگاره‌های این دوره، در قالب تصویر، به نوعی زبان بصری تبدیل شده و مخاطب را به تأملی معنوی دعوت می‌کند. این امر نشان می‌دهد که می‌توان از رهگذر چنین تحلیلی، به لایه‌های پنهان معنایی در نگاره‌های این دوره دست یافت و آن‌ها را فراتر از صرف تزئینات تصویری، به عنوان حاملان معنا و جهان‌بینی فرهنگی مورد توجه قرار داد. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| مفهوم‌شناسی؛ عنصر خاک؛ نگارگری؛ هنر ایرانی؛ دورۀ اسلامی- صفوی | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 15 |
||
نماد الکترونیک
سامانه مدیریت نشریات علمی. قدرت گرفته از سیناوب