پیوندهای مفید
آمار
| تعداد نشریات | 22 |
| تعداد شماره‌ها | 331 |
| تعداد مقالات | 3,449 |
| تعداد مشاهده مقاله | 4,070,410 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 2,848,077 |
آیین خیّام خوانی با درنگی بر چرایی رواج و رواییِ آن در کرانۀ خلیج فارس و بوشهر | ||
| پژوهشنامۀ فرهنگ و ادبیات آیینی | ||
| مقاله 7، دوره 4، شماره 1 - شماره پیاپی 7، تیر 1404 اصل مقاله (12.5 M) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22077/jcrl.2025.8808.1194 | ||
| نویسندگان | ||
| مجاهد غلامی* 1؛ سیّد امیر رضا بصری2 | ||
| 1گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه خلیج فارس، بوشهر، ایران. | ||
| 2دانشجوی کارشناسی ارشد زبان و ادبیات فارسی، گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه خلیج فارس، بوشهر، ایران. | ||
| چکیده | ||
| آیین خیّامخوانی به عنوان یکی از زیباترین و برجسته‌ترین تجلیّات فرهنگ و هنر اقلیمی کرانۀ خلیج فارس و بوشهر، آیینی است با پیشینه‌ای دیریاز که موسیقی، پایکوبی و خواندن اشعار خیّام نیشابوری همراه با آوای سازهایی از قبیل «نی جفتی» و «فلوت» شاکلۀ آن را به وجود آورده است. رباعیات خیّام از یکسو به سبب اشتمال بر مضامینی چون ناپایداری زندگی و ناپیدایی سرانجام آدمی، بی‌اعتنایی و فراموشی رنج‌های گذشته، زیستن در اکنون و بی‌توجّهی به دشواری‌‌های زندگی و ساده انگاشتن آن و از دیگر سو تطابق و همگرایی آن با اصول و شیوۀ زندگی مردمی که عقاید و فلسفه خیّام در وجود آن‌ها راه یافته، زمینه‌ساز گرایش مردم استان بوشهر به رباعیات این شاعر نامدار و تبدیل آن به گونه‌ای خاص و منحصر به فرد از موسیقی بومی و محلی این منطقه شده است. منابع کتابخانه‌ای استفاده شده است. پژوهش حاضر به دلیل اهمیّت مسئله در یافتن پاسخ‌هایی برای دلایل رواج و رواییِ خیّامخوانی در بوشهر و جایگاه خیّام میان مردم این منطقه صورت گرفته است. با بررسی و پژوهش در این زمینه، مشخص شد که دلایل مختلفی همچون 1. تطابق فلسفه زیستی مردم بوشهر با افکار و مسلک خیّام به دلیل شرایط جغرافیایی، 2. نجوم‌شناسی خیّام و پیوند آن با اشتغال مردم بوشهر به دریانوردی، 3. حضور دوبیتی‌سرایان مطرحی همچون فایز دشتی و مفتون در بوشهر و تشابهات قالب دوبیتی با رباعی و همچنین 4. ادبیات شبانی و آوازهای بومی و محلی، در گرایش مردم استان بوشهر به رباعیات خیّام تأثیرگذار بوده است. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| خلیج فارس؛ بوشهر؛ قوم شناسی؛ خیّام نیشابوری؛ خیّامخوانی؛ یزله‌خوانی | ||
| مراجع | ||
|
ابن خلدون، عبدالرحمن بن محمّد. (1382). مقدمۀ ابن خلدون. محمّد پروین گنابادی (مترجم). چ10. تهران: علمی و فرهنگی.
جرجانی، سیّد اسماعیل. (1382). ذخیرۀ خوارزمشاهی. تهران: فرهنگستان علوم پزشکی جمهوری اسلامی ایران.
حافظ شیرازی، خواجه شمس الدّین محمّد. (1401). دیوان غزلیات خواجه حافظ شیرازی به کوشش خلیل خطیب رهبر. تهران: صفیعلیشاه.
حسن‌زاده، علی. (1398). کلیات دوبیتی‌های فایز دشتی. چ2. قم: نگاه آشنا.
حکمتشعار، فاطمه. (01 خرداد 1401). «خیّامخوانی بوشهری؛ رقص شادی در قامت شعر». وبگاه کجارو. در نشانی https://www.ibna.ir/news/306485>>
سلیمانی، سیمین. (27/ 02/ 1401). «خیّام در زندگی روزمرّه بوشهری ها حضور دارد». اعتماد نیوز. در نشانی <https://www.etemadnewspaper.ir/fa/Main/Detail/184873>
شریفیان، محسن و یاحسینی، سیّدقاسم. (1389). موسیقی بوشهر پس از اسلام. تهران: آینه کتاب.
فاضلی، مهبود. (1387). «نظام فکری خیّام». فصلنامه پژوهش‌های ادبی. س5. ش20. صص 61-89.
فتّاحی، سروه؛ جابری نسب، نرگس؛ خاتمی، احمد. (1400). «ادبیات شبانی در ساحت ادبیات شفاهی کردی، مطالعۀ موردی بخش خاومیرآباد مریوان». پژوهشنامه ادبیات کردی. س7. ش2. صص 1-29.
فروغی، محمّدعلی و غنی، قاسم. (1372). رباعیات خیّام نیشابوری. تهران: عارف.
فروغی، محمّدعلی. (1342). غزلیات سعدی. تهران: اقبال.
قنبری عُدیوی، عبّاس. (1403). «جلوه‌های حکیم خیّام نیشابوری در فرهنگ مردم ایران». فصلنامه فرهنگ مردم ایران. ش76. صص 151- 183.
مختاباد، سیّد مصطفی و رنجبر کرانی، نرگس. (1392). «بررسی تبارشناسانه ادبیات نمایشی روستایی-شبانی (پاستورال)». فصلنامه تخصصی هنرهای نمایشی. ش8. صص 53-64.
منتسکیو، بارون دو. (1349). روح‌القوانین. علی‌اکبر مهتدی (مترجم). چ6. تهران: امیرکبیر.
مؤذنی، حمید. (04 خرداد 1400). «رابطه بوشهری ها با خیّام طعم خاصّی دارد؛ طعم قلیه ماهی». خبرگزاری ایبنا. در نشانی < https://www.ibna.ir/news/306485>
هدایت، صادق. (بی‌تا). ترانه‌های خیّام. تهران: امیرکبیر. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 281 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 23 |
||
نماد الکترونیک
سامانه مدیریت نشریات علمی. قدرت گرفته از سیناوب