پیوندهای مفید
آمار
| تعداد نشریات | 22 |
| تعداد شماره‌ها | 329 |
| تعداد مقالات | 3,439 |
| تعداد مشاهده مقاله | 4,044,104 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 2,834,890 |
تبیین قراردادهای اجرایی در شکل‌گیری نمایش آیینی تعزیه | ||
| پژوهشنامۀ فرهنگ و ادبیات آیینی | ||
| مقاله 9، دوره 4، شماره 1 - شماره پیاپی 7، تیر 1404 | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22077/jcrl.2025.8385.1169 | ||
| نویسندگان | ||
| سارا نورافشان1؛ ابوالفضل داودی رکن آبادی* 2؛ مهدی حامد سقایان3؛ محمد اکوان4؛ محمود دهقانی هراتی5 | ||
| 1دانشجوی دکتری تخصصی رشته فلسفه هنر، گروه فلسفه هنر، دانشکده هنر، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران | ||
| 2استاد گروه هنر، دانشکده هنر و معماری، واحد یزد، دانشگاه آزاد اسلامی، یزد، ایران | ||
| 3دانشیار گروه کارگردانی و بازیگری، دانشکده هنر و معماری، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران | ||
| 4دانشیار گروه فلسفه غرب، دانشکده ادبیات، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران | ||
| 5استادیار گروه هنرهای نمایشی، دانشکده هنر، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران | ||
| چکیده | ||
| تعزیه، نمایشی آیینی است که قالب و مضمون آن از سنن مذهبیِ ریشهدار متأثر است و در طول تاریخ و به‌مرورزمان در قالب گونه‌های مختلف، از دل آئین‌ها، سوگواره‌ها و مراسم روضه خوانی سر برآورده است؛ تعزیه، دارای مجموعه‌ای از قراردادهای اجرایی است که به صوت سینه‌به‌سینه از نسلی به نسل دیگر منتقل و به فراخور گذر زمان، فرازوفرودهایی را طی کرده و دستخوش تحول شده است؛ ازاین‌رو تبیین اصول و قواعد قراردادهای نمایشی در شکل گیری نمایش آیینی تعزیه، یکی از ضرورت‌های نمایش امروز ماست. هدف اصلی این پژوهش تبیین قراردادهای نمایش آئینی تعزیه در فرایند تولید اینگونه‌ی نمایش آئینی است. این پژوهش به روش توصیفی‌ـ‌تحلیلی تدوین‌شده و جهت تکمیل مبانی نظری از منابع کتابخانه‌ای و اینترنتی استفاده‌شده است؛ در این مقاله سعی بر آن است تا به این سؤالات پاسخ داده شود که قراردادهای نمایشی به چه معناست و عناصر و شاخص‌های قراردادهای نمایش آئینی تعزیه کدامند؟ در نتیجه گیری تصریح‌شده است که آشنایی و فراگیری قراردادهای نمایشی همچون « قراردادهای پیرنگ یا طرح روایی و ترتیب و توالی رویدادها در نمایش آئینی تعزیه»، «قراردادهای نمایشگری در نمایش آئینی تعزیه»، «قراردادهای زمانی در نمایش آئینی تعزیه»، «قراردادهای اشیاء در نمایش آئینی تعزیه»، «قراردادهای مکان و صحنه‌آرایی در نمایش آئینی تعزیه»، «ارتباط متقابل و مشارکت فعال نمایشگران با تماشاگران در نمایش آئینی تعزیه»، «قراردادهای لباس و رنگ در نمایش آئینی تعزیه» و «قراردادهای موسیقی و آواز در نمایش آئینی تعزیه» می‌تواند موجب افزایش شناخت نمایشگران از ظرفیت‌های اجرایی قراردادهای نمایشی در اشکال مختلف نمایش آئینی تعزیه شود. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| قراردادهای نمایشی؛ نمایش ایرانی؛ تعزیه؛ قراردادهای اجرایی تعزیه؛ رنگ؛ موسیقی؛ اشیا | ||
| مراجع | ||
|
آژند، یعقوب. (1385). نمایش در دوره قاجار. تهران: مولی.
اسفندیاری، جواد. (1396). تأثیر قواعد اجرایی تقلید در نگارش نمایشنامه‌های الهام‌گرفته از نمایش‌های سنتی در 1370 هجری شمسی. پایان‌نامه کارشناسی ارشد. دانشکده سینما و تئاتر.
اسماعیلی، حسین. (1389). تشنه در میقاتگه: متن و متن‌شناسی تعزیه (مجموعه لیتن). تهران: معین.
اورلی، هولتن. (1388). تئاتر آیینه طبیعت. ترجمه محبوبه مهاجر. تهران: سروش.
البرز‌ی، هادی و بهزادمقدم، سهیلا. (1394). «نشانه‌شناسی رنگ در تعزیه». مدیریت رسانه. ش 16. صص 63-70.
بلوک‌باشی، علی، و شهیدی، عنایت‌الله. (1380). پژوهشی در تعزیه و تعزیه‌خوانی: از آغاز تا پایان دوره قاجار در تهران. تهران: نشر کمیسیون ملی یونسکو، دفتر پژوهش‌های فرهنگی.
بیضایی، بهرام. (1387). نمایش در ایران. چاپ ششم، تهران: انتشارات روشنگران و مطالعات زنان.
پرینس، جرالد. (1391). روایت‌شناسی. ترجمه محمد شهبا. تهران: مینوی‌خرد.
پهلوان، کیوان. (1397). فرهنگ تعزیه در جهان ایرانی. تهران: آرون.
جعفری، سمیه. (1392). بداهه‌پردازی و فرایند آن در کار دو کارگردان ایرانی: مسعود دلخواه، حمیدپورآذری. پایان‌نامه کارشناسی ارشد. تهران: دانشگاه تربیت مدرس.
چلکوفسکی، پیتر. (1367). نیایش و نمایش در ایران. تهران: نشر وزارت فرهنگ و آموزش عالی، فرهنگی.
حامد سقایان، مهدی. (1377). قراردادهای تئاتری در نمایش‌های سنتی ایران با تأکید بر تعزیه و روحوضی. پایان‌نامه کارشناسی ارشد. تهران: دانشگاه تربیت مدرس.
حسامی، حسن. (1393). شیوه‌های اجرایی نمایش ایرانی در آثار علی نصیر‌یان. پایان‌نامه کارشناسی ارشد. تهران: دانشگاه هنر و معماری.
رفیعی، مجتبی. (1390). مفهوم فضا در نمایش سنتی ایران با تأکید بر تعزیه و تخت‌حوضی. پایان‌نامه کارشناسی ارشد. تهران: دانشگاه تربیت مدرس.
ریکور، پل. (1383). زندگی در دنیای متن. ترجمه بابک احمدی. تهران: انتشارات مرکز.
سراجی، محسن. (1389). نظریه‌ی نمایش سیاه‌بازی. تهران: قطره.
شکنر، ریچارد. (1386). نظریه‌ی اجرا. ترجمه مهدی نصرالله‌زاده. تهران: سمت.
صالح‌پور، اردشیر. (1390). گرامافون و نمایش، تاریخ تحلیلی تقلید و مضحکه در ایران. تهران: نمایش.
عرب امیری، محسن. (1393). تأثیر تکنیک‌های اجرایی نمایش‌های شادی‌آور ایرانی در آثار میرزا آقا تبریزی، کمال‌الوزاره محمودی و حسن مقدم. پایان‌نامه کارشناسی ارشد. تهران: دانشگاه تربیت مدرس.
عناصر، جابر. (1385). «کاربرد رنگ‌ها در تعزیه». روزنامه ایران. ش 3591.
فتحعلی‌بیگی، داوود. (1396). آشنایی با مبانی شبیه‌خوانی. تهران: سوره مهر.
فهیمی‌فر، علی‌اصغر و عباسی، رضا. (1399). «نقش و اهمیت بداهه‌پردازی در نمایش‌های شادی‌آور ایرانی، با تأکید بر سیاه‌بازی». فصلنامه تئاتر. ش 82. صص 51-73.
قاسمی‌پور، قدرت. (1387). «زمان و روایت». نقد ادبی. ش 2.
کیانی، حسین. (1382). پژوهشی در نمایش‌های شادی‌آور ایرانی؛ پروژه عملی بقال‌بازی در حضور. پایان‌نامه کارشناسی ارشد. تهران: دانشگاه تربیت مدرس.
محسنیان راد، مهدی. (1374). ارتباط شناسی. چاپ دوم. تهران: سروش.
محمد، معین. (1387). فرهنگ معین. جلد اول. تهران: امیرکبیر.
مک‌کویلان، مارتین. (1388). گزیده مقالات روایت. ترجمه محمد فتاح. تهران: مینوی‌خرد.
میرصادقی، جمال. (1380). عناصر داستان. تهران: سخن.
ناصربخت، محمدحسین. (1371). «پرده‌های درویشی». فصلنامه هنر. ش 35. صص 102-114.
نعمت‌طاووسی، مریم. (1392). فرهنگ نمایش‌های سنتی و آیینی ایران. تهران: دایره.
نوروزی، حامد و شاطری، مفید. (1398). «تداعی؛ ترفندی روایی- نمایشی برای متادرام گریز در تعزیه». فنون ادبی. ش 26. صص 17-34.
همایونی، صادق. (1380). تعزیه در ایران. شیراز: نوید شیراز. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 155 |
||
نماد الکترونیک
سامانه مدیریت نشریات علمی. قدرت گرفته از سیناوب