پیوندهای مفید
آمار
| تعداد نشریات | 22 |
| تعداد شماره‌ها | 329 |
| تعداد مقالات | 3,438 |
| تعداد مشاهده مقاله | 4,038,888 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 2,831,329 |
پیشینۀ اساطیری سوگواری در قوم کُرد و بازتاب آن در آیین‌های عاشورا در کرمانشاه | ||
| پژوهشنامۀ فرهنگ و ادبیات آیینی | ||
| مقاله 3، دوره 4، شماره 1 - شماره پیاپی 7، تیر 1404 | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22077/jcrl.2025.8442.1172 | ||
| نویسندگان | ||
| زهرا جمشیدی* ؛ عباس محمدیان | ||
| گروه زبان و ادبیات فارسی دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه حکیم سبزواری | ||
| چکیده | ||
| استان کرمانشاه، فرهنگ کهن و دیرینی دارد که به‌دلیل هم‌جواری با تمدن بین‌النهرین، در بسیاری از شئون از جمله در آیین‌های سوگواری تحت‌تأثیر باورهای کهن این منطقه قرار گرفته است. به‌دلیل رسوخ آموزه‌های اساطیری در باورهای اقوام ایرانی، بخش مهمی از این آموزه‌ها به مناسک دینی نیز وارد شده و با تغییراتی خود را با شرایط زمانه همرنگ کرده است. نگارندگان در این پژوهش به روش توصیفی‌ـ‌تحلیلی و میدانی به بررسی مناسک سوگواری در فرهنگ عامۀ کرمانشاه و بازتاب آن در آیین‌های عاشوراییِ این شهر پرداخته‌اند. برایند تحقیق گویای آن است که سوگواری در میان کردهای کرمانشاه هم در مرگ عزیزان و هم در عزای امام حسین (ع) در برخی از مفاهیم ریشه‌های مشترک اسطوره‌ای دارند؛ بدین معنی که گریستن‌های طولانی، روی خراشیدن و موی کندن با باران، حاصلخیزی و باروری مرتبط بوده و مربوط به تمدن‌های کشاورزی است؛ چمری آیین گذر و عناصر آن نیز دارای ریشه و مفاهیم اسطوره‌ای است: اسب به دلیل داشتن وجه توتمی، تجسد و تجسم فرد درگذشته، دایرۀ چمری، دایرۀ کمال برای آرامش متوفی و صاحبان عزا و دفع شرور و سرگردانی، مور و مویه بیان دغدغه‌های اساطیری و حماسی قوم و لباس و اشیای متوفا با باور به جادوی مجاورت در حکم همان فرد متوفی است. همۀ موارد مذکور دارای پیشینۀ اساطیری و جزو آیین‌های گذر متوفا از این جهان به جهان دیگر است. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| اسطوره؛ فرهنگ عامه؛ آیین‌های سوگواری؛ مناسک؛ عاشورا؛ کرمانشاه | ||
| مراجع | ||
|
احمدی‌فرد، حسن. (1399). «جلوه‌های اسطوره‌ای در واقعۀ عاشورا»، سایت دین آنلاین، 17/7/1399، https://www.dinonline.com/21583.
ادوای، مظهر؛ وکیلی، هادی. (1395). «بازتاب واقعۀ عاشورا در ادبیات هورامی (با تأکید بر نسخۀ خطی مقتل امام حسین (ع) به زبان هورامی). فصلنامۀ شیعه‌شناسی. س14.ش54. صص 172-141.
اسماعیل‌پور، ابوالقاسم. (1391). اسطوره، بیانِ نمادین. چاپ سوم. تهران: سروش.
بهار، مهرداد. (1376). از اسطوره تا تاریخ. گردآورنده و ویراستار ابوالقاسم اسماعیل‌پور. تهران: چشمه.
بهار، مهرداد. (1386). پژوهشی در اساطیر ایران. چاپ ششم. تهران: آگه.
پرنیان، موسی. (1374). فرهنگ عامه کرد (کرمانشاه). پایان‌نامۀ کارشناسی ارشد. تهران: دانشگاه علامه طباطبایی.
تورات، عهد جدید و عهد قدیم (کتاب مقدس). (بی‌تا). به‌همت انجمن پخش کتب مقدسه. تهران: بی‌نا.
حسینی، رایان. (1402). «ریشه‌های عزاداری ماه محرم در فرهنگ و تاریخ ایران»، سایت رویداد، 6/5/1402، https://www.rouydad24.ir/fa/news/344148.
حصوری، علی. (1387). سیاوشان. تهران: چشمه.
دوبوکور، مونیک. (1376). رمزهای زنده جان. ترجمۀ جلال ستاری. چاپ دوم. تهران: مرکز.
رنجبر، محسن. (1388). «جریان‌شناسی تاریخی رویکرد و قرائت حماسی‌ـ اسطوره‌ای از واقعۀ عاشورا (از صفویه تا مشروطه)». تاریخ اسلام در آینۀ پژوهش. س6. ش3. پیاپی 23. صص 180-153.
شایگان، داریوش. (1371). بت‌های ذهنی و خاطرة ازلی. چاپ دوم. تهران: امیرکبیر.
شایگان، داریوش. (1374). زیر آسمان‌های جهان. ترجمۀ نازی عظیما. تهران: فرزان.
شیخ صدوق، محمد بن علی. (1400 ق). الامالی، بیروت: مؤسسۀ الاعلمی للمطبوعات.
شیرزادی، آتنا؛ درویشی، محمد؛ بکائیان، داود. (1400). «ارتباط موضوع و رنگ در کاشی‌نگاره‌های عاشورایی تکیۀ معاون‌الملک کرمانشاه». فصلنامۀ علمی نگره. ش57. صص 129-111.
صمدی، مهرانگیز. (1367). ماه در ایران از قدیمی‌ترین ایام تا ظهور اسلام. تهران: علمی و فرهنگی.
فردوسی، ابوالقاسم. (1386). شاهنامه. به کوشش جلال خالقی مطلق. تهران: دایره‌المعارف بزرگ اسلامی.
کاظم‌نیا، فریبا. (1383). «حسین در سیمای اساطیر»، سایت تبیان. پنج‌شنبه. 22/11/1383،https://article.tebyan.net/21652 .
کنجوری، احمد؛ ذوالفقاری، حسن. (1401). «تحلیل ابعاد هنری، ادبی، آیینی و اساطیری چمری»، مطالعات ایرانی. د21. ش41. صص 495-531.
کوپر، جی‌سی. (1379). فرهنگ مصور نمادهای سنتی. ترجمۀ ملیحه کرباسیان. تهران: فرشاد.
گیرشمن، رومن. (1380). ایران از آغاز تا اسلام. ترجمۀ محمد معین. چاپ سیزدهم. تهران: علمی و فرهنگی.
گیلانی، نجم‌الدین؛ گیلانی، آذرنوش. (1393). «سوگ سیاوش و شباهت آن به سوگ‌آیین‌های محلی»، فصلنامۀ ادبیات و زبان‌های محلی ایران‌زمین. د 4. ش 1. صص 202-181.
محمدپور، احمد؛ شاهی‌زاده، رامین. (1390). «مطالعۀ مردم‌شناختی مراسم عاشورا در شهر اردبیل». مجلۀ مطالعات اجتماعی ایران. د5.ش3. صص 146-126.
مختاریان، بهار. (1387). «موی بریدن در سوگواری». نامۀ فرهنگستان. س10. ش4. صص 55-50.
مظفری، علیرضا. (1399). «پیوند اسب و قهرمان در روایت‌های اساطیری و حماسی ایران». کهن‌نامۀ ادب پارسی. س11. ش2. صص315-295.
میرحیدری، مریم‌السادات. (1396). «آیین چمر، آیینی به جا مانده از سوگ سیاوش». فصلنامۀ فرهنگ مردم ایران. ش50 و 51. صص 119-99.
ویدن گرن، گئو. (1381). جهان معنوی ایران از آغاز تا اسلام. ترجمۀ محمود کندری. تهران: میترا.
هرودوت. (1356). تواریخ. ترجمۀ غلامعلی وحید مازندرانی. تهران: چاپ‌خانۀ آشنا.
هینلز، جان راسل. (1387). شناخت اساطیر ایران، ترجمۀ ژاله آموزگار و احمد تفضلی. چاپ سوم. تهران: چشمه.
یسنا، بخشی از کتاب اوستا. (1380). تفسیر و تألیف ابراهیم پورداوود. تهران: اساطیر.
یشت‌ها. (1381). ابراهیم پورداوود. ج1 و 2. تهران: اساطیر.
Golan, A. (1991). Myth and Symbol, Symbolism in Prehistoric Religions, Jerusalem. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 155 |
||
نماد الکترونیک
سامانه مدیریت نشریات علمی. قدرت گرفته از سیناوب