
تعداد نشریات | 22 |
تعداد شمارهها | 322 |
تعداد مقالات | 3,388 |
تعداد مشاهده مقاله | 3,859,675 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 2,739,660 |
تحلیلی بر علل و پیامدهای فضایی افزایش قیمت زمین و فروش آن در حوزه روستایی آهندان شهرستان لاهیجان | ||
روستا و توسعه پایدار فضا | ||
مقاله 2، دوره 6، شماره 2 - شماره پیاپی 22، تیر 1404 | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22077/vssd.2025.8528.1287 | ||
نویسندگان | ||
حمید جلالیان* 1؛ علی مباشر امینی2؛ حسن افراخته3 | ||
1دانشیار جغرافیا و برنامهریزی روستایی، گروه جغرافیای انسانی، دانشکده علوم جغرافیایی، دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران | ||
2دانشجوی کارشناسی ارشد رشته جغرافیا و برنامهریزی روستایی، گروه جغرافیای انسانی، دانشکده علوم جغرافیایی، دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران | ||
3استاد جغرافیا و برنامهریزی روستایی، گروه جغرافیای انسانی، دانشکده علوم جغرافیایی، دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران | ||
چکیده | ||
این پژوهش، با هدف بررسی علل افزایش قیمت و فروش زمینهای روستایی و پیامدهای فضایی آن در حوزه روستایی آهندان شهرستان لاهیجان انجام شد. در این پژوهش، از روش کیفی استفاده شده که دادههای میدانی با مشاهده مستقیم و انجام مصاحبههای نیمه ساختاریافته با خبرگان روستاها (دهیاران، اعضای شورای اسلامی روستا و افراد مطلع) گردآوری شد. روش نمونهگیری به صورت هدفمند، و تعداد افراد نمونه براساس رسیدن به حد اشباع نظری بوده که با توجه به ماهیت پژوهش، 18 نفر مشارکت داشتهاند. تحلیل مصاحبهها با روش تئوری زمینهای (داده - بنیاد) انجام شدهاست. نتایج نشانمیدهد استقبال شهرنشینان بومی و غیربومی برای داشتن خانه دوم و نیاز به زمین برای استفادههای غیرکشاورزی، مهمترین دلایل افزایش قیمت زمین در روستاها است. هزینه بالای تولید محصولات کشاورزی و بهصرفه نبودن کشاورزی، بالا بودن هزینههای زندگی، کمتوجهی روستاییان به کشاورزی و حفظ اراضی روستایی و تمایل به دسترسی سریع و آسان به پول، موجب افزایش روزافزون فروش زمینهای روستایی شده که این وضع پیامدهای اقتصادی، اجتماعی و کالبدی متعددی را در روستاها به دنبال داشته است، از جمله این پیامدها میتوان به تشدید تغییر کاربری اراضی زراعی و باغها به کاربریهای مسکونی و خدماتی، مهاجرت روستاییان، تغییرات جمعیتی، تغییر در بافت اجتماعی و وضعیت اقتصادی روستاها، تغییر چشماندازها و دوگانگی در بافت کالبدی و ناپایداری روستاهای مورد مطالعه اشاره کرد. تمایل به فروش زمین در روستاها روند اجتماعی- اقتصادی نسبتاً تازهای است که هر سال رو به افزایش است و پیامدهای فضایی (اقتصادی، اجتماعی، کالبدی و محیطی) متعددی را در روستاها سبب شده که در نهایت، پایداری منابع طبیعی و امنیت غذایی کشور را تهدید میکند. برای مدیریتکردن این پدیده، نیازمند تدوین سیاستهایی هستیم که هم از فرصتها بهرهبرداری کند و هم اثرات منفی را کاهش دهد؛ از جمله مدیریت گردشگری روستایی، حفظ هویت فرهنگی و اجتماعی روستاها، توجه به پایداری و حفاظت محیطزیست، ارتقاء سطح زندگی روستائیان و توسعه برنامههای آموزشی و آگاهیبخشی. | ||
کلیدواژهها | ||
زمین روستایی؛ افزایش قیمت زمین؛ تغییرکاربری زمین؛ تغییر چشمانداز روستایی؛ دهستان آهندان | ||
مراجع | ||
ادواردز، پل. (1375). فلسفه تاریخ، مجموعه مقالات از دایرةالمعارف فلسفه، ترجمه بهزاد سالکی، تهران، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی. چاپ اوّل. 130- 129.
افراخته، حسن. عزیزپور، فرهاد. زمانی، محدثه. (1393). پیوند کلانشهری و تحولات کالبدی- فضایی روستاهای پیرامون (مطالعه موردی: دهستان محمدآباد کرج). مسکن و محیط روستا. 34(150). 101-120. http://jhre.ir/article-1-701-fa.html
آمار، تیمور. (1392). تحولات کالبدی سکونتگاههای روستایی استان گیلان به منظور تدوین الگوی توسعه کالبدی. برنامهریزی کالبدی- فضایی. 2(4). 60-72. https://psp.journals.pnu.ac.ir/article_2413.html
بهروز، زهرا. صادقلو، طاهره. سجاسی قیداری، حمداالله. (1399). شناخت و تحلیل عوامل مؤثر بر قیمت زمین و مسکن در نواحی روستایی (مطالعه موردی: روستاهای بخش شاندیز شهرستان بینالود). برنامهریزی توسعه کالبدی. 5(19). 35-59. https://doi.org/10.30473/psp.2020.39691.1412
پیران، پرویز. (1370) دیدگاههای نظری در جامعهشناسی شهر و شهرنشینی: تحولات واحد پول ایران و نرخ برابری، مجله اطلاعات سیاسی- اقتصادی. شماره 51-52. 75-81.
توکلیراد، مهرداد. (1400). ادراک احساسات تجربهشده روستاییان از فروش زمین به غریبهها. توسعه محلی (روستائی-شهری). 13(2). 347 – 370. https://doi:10.22059/jrd.2021.333566.668689
حاتمینژاد، حسین. بیرانوند، محمد. حاتمی، احمد. (1398). ارزیابی و تحلیل اثرات خانههای دوم گردشگری بر مکانهای روستایی (نمونه موردی: روستای قلعه حاج عبدالله). کاربرد سیستم اطلاعات جغرافیایی و سنجش از دور در برنامهریزی. 10(1). 19-40.
حسینزهی، اسماعیل. کریمیان بستانی، مریم. میری، سید علامرضا. (1402). تحلیل معیارهای تاثیرگذار بر تغییر کاربری اراضی روستاهای حاشیه شهرها (مورد مطالعه: روستاهای حاشیه شهر خاش). روستا و توسعه پایدار فضا. 4(2). 69 – 89. 10.22077/vssd.2023.5841.1147 doi:
حیدری ساربان، وکیل. حاجی حیدری، سمیه. (1397). تحلیل عوامل مؤثر بر موفقیت گردشگری روستایی، مطالعة موردی: (روستای موئیل شهرستان مشگینشهر). برنامهریزی فضایی. 7(4). 92-73. 10.22108/sppl.2017.103974.1072 doi:
داورخانی، فضیله. زمانی، حمید. قدیری معصوم، مجتبی. عاشری، اسماعیل. (1392). نقش گردشگری خانههای دوم در تغییرات کالبدی- فیزیکی نواحی روستایی (مطالعه موردی: دهستان برغان شهرستان ساوجبلاغ). پژوهشهای روستایی. 4(2). 277-299. doi:10.22059/jrur.2013.35646
دورودیان، حمیدرضا. دورودیان، عاطفه. (1396). پیامدهای اجتماعی و بومشناختی تغییر بیرویه کاربری اراضی کشاورزی. مدیریت اراضی. 5(2). 81-97. doi:10.22092/lmj.2018.115849
رحمانی چوکامی، علی. آمار، تیمور. پوررمضان، عیسی. (1399). عوامل و پیامدهای اقتصادی تغییر مالکیت زمین در سکونتگاههای روستایی مورد: بخش خمام شهرستان رشت. اقتصاد فضا و توسعه روستایی. ۹(۳۳). ۹۱-۱۱۲. 20.1001.1.23222131.1399.9.33.5.2 doi:
رکنالدین افتخاری، عبدالرضا. طاهرخانی، مهدی. (1381). استقرار صنعت در روستا و نقش آن در رفاه مناطق روستایی. مدرس علوم انسانی. 6 (2). 1-22. https://sid.ir/paper/6960/fa
سعیدی، عباس. (1390). روابط و پیوندهای روستایی- شهری در ایران"، چاپ اول، انتشارات مهر مینو، تهران.
سعیدی، عباس. (1391). پویش ساختاری – کارکردی: رویکردی بدیل در برنامهریزی فضایی، اقتصاد فضا و توسعه روستایی. 1(1). 1-18.
شفایی، مینو. مدنی، رامین. (1390). تبیین روش تحقیق زمینهیابی در طراحی الگوی مسکن روستایی. معماری و شهرسازی آرمان شهر. 4(7). 17-30. https://sid.ir/paper/202431/fa
ضرابی، اصغر. علیزاده، جابر. عسگری، حمید. (1391). تحلیل و ارزیابی کاربری اراضی روستا- شهرهای کوچک با استفاده از GIS مطالعه موردی: روستا- شهر اصلاندوز واقع در استان اردبیل. پژوهش و برنامهریزی شهری. 3(8). 76-51. https://sid.ir/paper/220142/fa
ظاهری، محمد. کارگر، ناهید. رحیمیپور، بهاره. (1391). پژوهشی پیرامون خانههای دوم و نقش آنها در تغییرات کاربری اراضی نواحی روستایی (مطالعه موردی: روستاهای هروی، حاج عبدال و دیزج لیلیخان واقع در دره لیقوان استان آذربایجان شرقی). جغرافیا و برنامهریزی. 17(43). 123-144. https://geoplanning.tabrizu.ac.ir/article_8_1.html
عباسینژاد، حسین. یاری، حمید. (1388). تأثیر شوکهای نفتی بر قیمت مسکن در ایران، پژوهشهای اقتصادی. 9 (1). 59- 77. http://ecor.modares.ac.ir/article18-12286-fa.html
علیپور، حسین. براری، معصومه. سبحانی، نوبخت. (1398). بازتاب گسترش خانههای دوم در فضاهای پیراشهری استان مازندران. توسعه فضاهای پیراشهری. 1(2). 47-58. https://dorl.net/dor/20.1001.1.26764164.1398.1.2.4.6
عنابستانی، علی اکبر. تکلو، احسان. (1402). تحلیل پیشرانهای کلیدی اثرگذار بر نظارت دهیاران بر ساختوساز روستایی با رویکرد آیندهپژوهی (مورد مطالعه: شهرستان تویسرکان). روستا و توسعه پایدار فضا. 4(1). 1–20.10.22077/vssd.2023.5641.1132 doi:
فلیحی، نعمت. (1379). بررسی بازار کار روستایی و پیشبینی چگونگی آن تا پایان برنامه سوم توسعه. اقتصاد کشاورزی و توسعه. 29. 201-230. http://noo.rs/PEB5r
فیروزنیا، قدیر. رکنالدین افتخاری، عبدالرضا. ولیخانی، محبوبه. (1390). پیامدهای گسترش ویلاسازی (خانههای دوم) در نواحی روستایی (مطالعه موردی: دهستان تارود شهرستان دماوند). جغرافیا (انجمن جغرافیای ایران). 9(31). 149-170.
قدمی، مصطفی. عقیلیزاده فیروزجائی، ناصر. بردی آنامرادنژاد، رحیم. (1388). بررسی نقش گردشگری در تغییرات کاربری اراضی مقصد (بخش مرکزی شهرستان نوشهر). مطالعات و پژوهشهای شهری و منطقهای. 1(3). 21-42. http://noo.rs/9BDbI
قماشپسند، محمدتقی. مشیری، سید رحیم. کردوانی، پرویز. مهدوی، مسعود. (1396). تحلیل نقش خانههای دوم در تغییر کاربری اراضی کشاورزی روستاهای بخش مرکزی شهرستان لاهیجان، نگرشهای نو در جغرافیای انسانی. 9(4). 13-1. https://civilica.com/doc/1745241
کمانرودی کجوری، موسی. عزیزپور، فرهاد. جانبازی، علی. (1393). پراکندهرویی شهر شیراز و تغییرات اقتصادی، اجتماعی و کالبدی روستاهای پیرامون مورد: روستای گویم. اقتصاد فضا و توسعه روستایی. ۳ (۹). ۴۱-۶۲. http://serd.khu.ac.ir/article-۱-۲۱۵۰-fa.html
مومنیزاده، میرشمس. مولایی هشجین، نصراله. پوررمضان، عیسی. (1402). تبیین راهکارهای توسعه اقتصادی سکونتگاههای روستایی شهرستان رشت، روستا و توسعه پایدار فضا. 4(1). 21 – 38. 10.22077/vssd.2022.5670.1134 doi:
مهارتی، یعقوب. مهرایی، محمد. (1390). تأثیر اتخاذ مالیات بر ارزش زمین به عنوان منبع درآمدی پایدار بر اقتصاد مسکن شهری. چهارمین همایش برنامهریزی و مدیریت شهری، مشهد: دانشگاه فردوسی مشهد.
مهدوی حاجیلویی، مسعود. قدیری معصوم، مجتبی. سنایی، مهدی. (1387). نقش و تأثیر خانههای دوم بر ساختار اقتصادی و اجتماعی ناحیه کلاردشت. پژوهشهای جغرافیای انسانی. 40(65). 19-31. https://jhgr.ut.ac.ir/article_19798.html
مهدیپور، منوچهر. آمار، تیمور. پوررمضان، عیسی. (1401). آسیبشناسی خانههای دوم در نواحی روستایی شهرستان لاهیجان در دو دهه اخیر. جغرافیا و مطالعات محیطی. 11(41). 69-80. SID. https://sid.ir/paper/1034806/fa
References
Abbasinejad, H., & Yari, H. (2009). The Impact of Oil Shocks on Housing Prices in Iran, Economic Research, 9 (1), 59-77. [In Persian] http://ecor.modares.ac.ir/article18-12286-fa.html
Afrakhteh H., Azizpour F., & Zamani M. (2015). The Metropolitan Nexus and Physio-spatial Evolution of Peri-urban villages (Case study: rural district of Mohammadabad (karaj)). JHRE. 34(150), 101-120. [In Persian] http://jhre.ir/article-1-701-en.html
Alasayyad, N. (1993), Squatting and culture: A comparative analyses of Informal developments in Latin America and the Middle East. Habitat international, 17(1), 33-44.
Alipour, H., Barari, M., & Sobhani, N. (2019). Reflections on the Expansion of Second Homes in the Periphery of Cities of Mazandaran Province. Pereipheral Urban Spaces Development, 1(2), 47-58. [In Persian] https://dorl.net/dor/20.1001.1.26764164.1398.1.2.4.6
Amar, T. (2015). Analyzing Physical Changes of Rural Settlements in Guilan Province (formulating a physical development pattern). Physical Social Planning, 2(4), 60-72. [In Persian] https://psp.journals.pnu.ac.ir/article_2413.html
Anabestani A., Takallou E. (2023). Analysis of Key Forces Affecting the Supervision of Dehyar's on Rural Construction with a Futures Study Approach (Case Study: Tuyserkan). Village and Space Sustainable Development, 4(1), 1- 20. [In Persian]. doi:10.22077/vssd.2023.5641.1132
Behrooz, Z., Sadeghloo, T., & SOjasi Qeidari, H. (2019). Analysis of Factors Affecting Land and Housing Prices in Rural Areas (Case Study: Villages of Shandiz District in Binaloud Township). Physical Development Planning, 5, 3(19), 35 –59. [In Persian] https://doi.org/10.30473/psp.2020.39691.1412
Bewket, W., & Stroosnijder, L. (2003). Effects of Agroecological Land Use Succession on Soil Properties in Chemoga Watershed, Blue Nile Basin, Ethiopia. Geoderma, 111(1), 85-98. doi:10.1016/S0016-7061(02)00255-0.
Davarkhani, F., Zamani, H., Ghadiri Masoom, M., & Ashari, E. (2013). The Role of Second Home Tourism in Physical Changes in Rural Areas (Case Study: Baraghan Village, Savajbolagh County). Rural Research, 4(2), 277-299. [In Persian] doi:10.22059/jrur.2013.35646
Doroudian H. & Doroudian A. (2017). Social and Ecological Impacts of Agricultural Land Use Change. Land Management, 5(2), 81-97. [In Persian] doi: 10.22092/lmj.2018.115849
Falihi, N. (1990). Studying the Rural Labor Market and Predicting its Condition Until the End of the Third Development Plan. Agricultural Economics and Development, 29, 201-230. [In Persian] http://noo.rs/PEB5r
Firuznia, G., Rokn-edin Eftekhari, A., & Valikhani, M. (2011). Consequences of the Expansion of Villa Construction (Second Homes) in Rural Areas (Case Study: Tarud Rural District, Damavand County). Geography (Geographical Society of Iran), 9 (31), 149-170. [In Persian]
Ghadami, M., Aghilizadeh Firuzjaei, N., & Berdi Anamaradnejad, R. (2009). Investigating the Role of Tourism in Destination Land Use Changes (Central Part of Noshahr County). Urban and Regional Studies and Research, 1 (3), 21-42. [In Persian] http://noo.rs/9BDbI
Hardie, I.W., Narayan, T.A., & B.L. Gardner. (2001). The Joint Influence of Agricultural and Nonfarm Factors on Real Estate Values: An Application to the MidAtlantic Region. American Journal of Agricultural Economics, 83(1), 120-32.
Hatami-Nejad, H., Beiranvand, M., & Hatami, A. (2019). Evaluation and Analysis of the Effects of Second Homes in Rural Areas (Case Study: Ghaleh Village, Haj Abdullah). Application of Geographic Information System and Remote Sensing in Planning, 10 (1), 19-40. [In Persian]
Heidari Sarban, V., & Bakhtar, S. (2018). Analysis of Factors Affecting the Success of Rural Tourism Case Study: Moeil Village, Meshginshar County. Spatial Planning, 7(4), 73-92. [In Persian] doi:10.22108/sppl.2017.103974.1072
Hosseinzehi, E., Karimian Bostani, M., & Miri, S. Gh. (2023). Analysis of the Criteria Affecting Land Use Change in the Villages around the Cities (Case Study: Villages around the City of Khash). Village and Space Sustainable Development, 4(2), 69- 89. [In Persian] doi:10.22077/vssd.2023.5841.1147
Kamanroudi kajvari, M., Azizpour, F., & Janbazi, A. (2014). Shiraz Urban Sprawl and Its Structural-Functional Changes of Rural Neighborhood Case: Goyom village, Journal of Space Economy and Rural Development, 3 (9), 41-62. [In Persian] http://serd.khu.ac.ir/article-1-2150-fa.html
Lefebvre, H. (1976) The Survival of Capitalism: Reproduction of the Relations of Production. London: Allison and Busby.
Maharati, Y., & Mehraei, M. (2011). The Impact of Adopting Land Value Tax as a Sustainable Source of Income on the Urban Housing Economy. The Fourth Conference on Urban Planning and Management, Mashhad: Ferdowsi University of Mashhad. [In Persian]
Mahdavi Hajiloui, M., Ghadiri Masoom, M., & Sanaee, M. (2008). The Role and Impact of Secondary Houses on Economic and Social Structure of Kelardasht. Human Geography Research, 41(3), 19-31. [In Persian] https://jhgr.ut.ac.ir/article_19798.html
Mehdipour, M., Amar, T., & Pourramazan, I. (1401). Pathology of Second Homes in Rural Areas of Lahijan County in the Last Two Decades. Geography and Environmental Studies, 11(41), 69-80. [In Persian] http://dorl.net/dor/20.1001.1.20087845.1401.11.41.4.1
Momenizadeh M., Molaei Hashjin N., Pourramzan E. (2023). Explaining the economic development strategies of rural settlements in Rasht County. Village and Space Sustainable Development, 4(1), 21- 38. [In Persian] doi:10.22077/vssd.2022.5670.1134
Parker. S. (2015). Urban Theory and the Urban Experiences. Routledge. 2nd Edition, London and New York.
Piran, Parviz. (1991). Theoretical Perspectives in the Sociology of Cities and Urbanization: Developments in Iran's Currency and Parity Rate, Journal of Political-Economic Information, No. 51-52, 75-81. [In Persian]
Qamspasand, M. T., Moshiri, S. R. Kardavani, P., & Mahdavi, M. (2017). Analysis of the Role of Second Homes in Changing Agricultural Land Use in the Villages of the Central Part of Lahijan County, New Perspectives in Human Geography, 9, (4), 1-13. [In Persian] https://civilica.com/doc/1745241
Rahmani Choukami, A., Amar, T., & Pourramazan, I. (2019). Factors and economic consequences of land ownership changes in rural settlements, case: Khammam district, Rasht city. Spatial economics and rural development. 9(33), 91-112. [In Persian] doi: 20.1001.1.23222131.1399.9.33.5.2
Roknaddin Eftekhari A., & Taherkhani, M. (2002). Establishment of Industry in Rural Areas and its Role in Rural Welfare. MJSP 2002; 6(1), 1-23. [In Persian] http://hsmsp.modares.ac.ir/article-21-5234-en.html https://sid.ir/paper/6960/fa
Rye, J. F., & Gunnerud Berg. N. (2011). The second home phenomenon and Norwegian rurality. Norsk Geografisk Tidsskrift-Norwegian Journal of Geography, 65(3), 126-136. http://www.tandfonline.com/loi/sgeo20.
Saidi A. (2011). Rural-Urban Relations and Links in Iran, First Edition, Mehr Minoo Publications, Tehran. [In Persian]
Saidi A. (2012). Structural-Functional Dynamism: An Alternative Approach to Spatial, Journal of Space Economy and Rural Development, 1 (1), 1-18. [In Persian] http://serd.khu.ac.ir/article-1-1558-fa.html
Shafaei, M., & Madani, R. (2012). Applying Survey Research Method in Rural Residential Design Pattern. Armanshahr Architecture & Urban Development, 4(7), 17-30. [In Persian] https://sid.ir/paper/202431/fa
Swyngedouw, E., and N. Heynen. (2003). Urban political ecology, justice and the politics of scale. Antipode 35, 898–918.
Tavakolirad, M. (2022). Perception of the Experienced Feelings of the Villagers at the Sale of the Land to Strangers. Community Development (Rural and Urban), 13(2), 347-370. [In Persian] doi: https://doi:10.22059/jrd.2021.333566.668689
William, A. M., & Hall, C. M. (2000). Tourism and Migration: New Relationships between Production and Consumption. Tourism Geographies, 2(1), 5-27. doi:10.1080/146166800363420.
Zaheri, M., Kargar, N., & Rahimipour, B. (2012). A Study on Second Homes and Their Role in Land Use Changes in Rural Areas (Case Study: The Villages of Heravi, Haj Abdol and Dizaj Leyli Khan Located in the Lighvan Valley of East Azerbaijan Province). Geography and Planning, 17 (43), 123-144. [In Persian] https://geoplanning.tabrizu.ac.ir/article_8_1.html
Zarabi, A., Alizadeh, J., & Askari, H. (2012). Analysis and Evaluation of Land Use IN Small Rural-Towns Using GIS, Case Study: Rural-Town of ASLANDOVZ (in Ardabil Province). Research and Urban Planning, 3(8), 51-76. [In Persian] https://sid.ir/paper/220142/en. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 204 |