
تعداد نشریات | 21 |
تعداد شمارهها | 301 |
تعداد مقالات | 3,173 |
تعداد مشاهده مقاله | 3,211,782 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 2,380,297 |
واکاوی تأویل اشاری آیات قرآن در عرایس البیان و شرح شطحیّات روزبهان بقلی | ||
پژوهشنامۀ فرهنگ و ادبیات آیینی | ||
مقاله 8، دوره 3، شماره 2 - شماره پیاپی 6، دی 1403 | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22077/jcrl.2025.7843.1141 | ||
نویسندگان | ||
مهدیه پیری اردکانی1؛ مهدی ملک ثابت* 2؛ محمد خدادادی2 | ||
1دانشگاه یزد،یزد،ایران | ||
2دانشگاه یزد، یزد، ایران | ||
چکیده | ||
این جستار که مطالعهای کتابخانهای، بهروش تحلیل، توصیف و مقایسه است، در دو بخش تنظیم شده است. بخش نخست بهمعرّفی روش تأویل اشاری آیات قرآن میپردازد که طیّ آن، مؤوّل کلمهای را برمیگزیند و هر حرف آن را به حرف آغازین کلمهای دیگر نسبت میدهد و بدین ترتیب، نگرش خود نسبت به متن را مطرح میسازد. بخش دوم این تحقیق جایگاه تأویل اشاری در آثار روزبهان بقلی(606-522 هـ.ق)، معروف به «شیخ شطّاح» را در کتابهای عرایس البیان و شرح شطحیّات واکاوی میکند. او این رویکرد بدیع را در تشریح معانی مقطّعات و غیر مقطّعات قرآن کریم به کار برده است. او که خود به اهمّیّت تأویل اشاری اشاره کرده، در بعضی موارد حروف کلمات تأویلشونده را به کلماتی نسبت میدهد که با همان حرف شروع میشوند و در برخی موارد عرصه را بر روی ذوق خویش میگشاید تا آنچه ضمیر او از الهامات عرفانی دریافت کرده است، با کمک روش تأویل اشاری بیان کند. در این موارد، روزبهان به انتساب حروف کلمۀ مورد نظرش به حروف آغازین کلمات دیگر پایبند نمیماند. در چنین مواردی، آن حرف که برای تأویل اشاری برگزیده، نه در ابتدا، بلکه در میانه یا انتهای کلمات منسوب قرار دارند. علاوه بر بُعد روششناختی، از نظر محتوا نیز در مقطّعات یا غیر مقطّعاتی که او برای تأویل اشاری برمیگزیند، گاهی به روش تفسیر بالمأثور میگراید و دیدگاه تأویلی خویش را با احادیث و روایات معصومین(ع) و همچنین سخنان سایر صاحبان آرای عرفانی مستند میکند و گاهی در پرتو دریافتهای درونی خویش مسیر تأویل را هموار میسازد. | ||
کلیدواژهها | ||
روزبهان بقلی؛ عرایس البیان؛ شرح شطحیّات؛ تأویل قرآن کریم؛ تأویل اشاری | ||
مراجع | ||
| ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 37 |