پیوندهای مفید
آمار
| تعداد نشریات | 22 |
| تعداد شماره‌ها | 329 |
| تعداد مقالات | 3,438 |
| تعداد مشاهده مقاله | 4,038,902 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 2,831,332 |
پژوهشی بر شناخت نشانه‌های تصویری سنگ قبرهای تاریخی موزه بیشاپور شهرستان کازرون(دوره اسلامی) | ||
| نگارینه هنر اسلامی | ||
| دوره 11، شماره 27، مرداد 1403، صفحه 199-215 اصل مقاله (2.99 M) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22077/nia.2024.6957.1807 | ||
| نویسندگان | ||
| نادیا عشایری1؛ بهزاد وثیق* 2 | ||
| 1کارشناس ارشد معماری، دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه صنعتی جندی شاپور دزفول، دزفول، ایران | ||
| 2دانشگاه صنعتی جندی شاپور دزفول | ||
| چکیده | ||
| آدمی همواره تلاش کرده است تا با استفاده از ابزارهایی پیام خود را به دیگری برساند و هنر در این میان به‌واسطه معنامندی خود لایه‌هایی از مفهوم را بیان می‌کند که علاوه بر انتقال پیام، جنبه های زیبایی شناسانه را نیز در خود دارد. یکی از این ابزارها سنگ قبرها هستند. این آثار به عنوان آخرین اشاره به فرد متوفی، ابزاری برای بیان ویژگی‌های وی است با این حال، در درون خود قراردادهای اجتماعی و ارزش‌های دینی و دیدگاه‌های مذهبی هنرمند و بازماندگان را علاوه بر شخصیت و شیوه زیست متوفی نشان می‌دهد. یکی از این میراث‌های در خطر، سنگ قبور موزه بیشاپور شهرستان کازرون است. نگارندگان با تکیه بر روش تفسیری-تاریخی تلاش نموده تا با تصویربرداری، تحلیل خطی و شکلی این آثار و تطابق آن با مفاهیم و معانی نقوش به شناخت این نشانه‌های تصویری دست یابند. نتایج تحقیق نشان می‌دهد که سنگ قبر تاریخی در موزه بیشاپور حاوی دو جنبه زیست عشیره‌ای و این‌جهانی و طلب آمرزش اخروی است. به عبارتی این نقوش هم نظر به جنبه‌های عشیرگی مانند مهمان‌نوازی متوفی و تکریم این شیوه پیوند اجتماعی داشته و هم با استفاده از ترکیب نقوش گیاهی، حیوانی و هندسی تلاش می‌کند تا متوفی را آمرزیده شده و بهشتی نشان دهد. جهت تاکید بر این گزاره‌ها جایی با استفاده از نقش اسلحه، متوفی را فردی جنگاور و نیز با استفاده از تسبیح و ... وی را مقید به مناسک دینی نشان می‌دهد. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| نمادشناسی؛ سنگ قبر تاریخی؛ موزه بیشاپور؛ دوره اسلامی | ||
| مراجع | ||
|
آناتی، امانوئل، و اسکندری، محمد (1377). «نوشتن بر دیوار». پیام یونسکو، شماره 335، 16ـ10.
باوندپور جدیدی، ناصر؛ اعرابی هاشمی، شکوهالسادات (1402). «جایگاه ایزد مهر در متون آیینی کهن و سلسله‌های باستانی ایران و انعکاس آن بر نگاره‌های اسلامی». مطالعات هنر اسلامی، شمارۀ 49 ، صص. 152ـ138.
بختیاریمنش، فلورا (1387). «بررسی نقش پرنده در هنر بینالنهرین، ایران و مصر باستان». هنرنامه، شمارۀ 1، صص. 48ـ33.
بنی اسد، زینب و دیگران (1399). «نمادشناسی منورا، چراغدان هفتشاخۀ یهود». پژوهشنامۀ ادیان، شمارۀ 27، صص. 37ـ21.
پرهام، سیروس (1371). دست‌بافت‌های عشایر و روستایی فارس. تهران: امیرکبیر.
پورتر، ایو (1392). آداب و فنون نقاشی و کتاب‌آرایی. مترجم: زینب رجبی، تهران: فرهنگستان هنر.
پورعبدالله، حبیبالله (1387). تخت جمشید از نگاهی دیگر. شیراز: بنیاد فارس‌شناسی.
پویان، جواد؛ خلیلی، مژگان (1389). «نشانه‌شناسی نقوش سنگ قبرهای دارالسلام شیراز». کتاب ماه هنر، شمارۀ 144، صص. 107ـ98.
تناولی، پرویز (1385). طلسم گرافیک سنتی ایران. تهران: بنگاه.
جباری کلخوران، صداقت؛ خبیری، محمدرضا (1389). «بررسی سنگنبشتههای تاریخی شهرستان یزد (سنگ قبور قرون 5 تا 13 هجری) با تأکید بر ویژگی‌های گرافیکی آن». کتاب ماه هنر، شمارۀ 145، صص. 72ـ63.
حسن، مهدی (1368). «چلیپا و چلیپاشکسته: نماد روح (نمونه‌ای درهمتنیده از این دو نقش در ایران». مترجم: احمد حبعلی موجانی، باستان‌شناسی و تاریخ، شمارۀ 2، صص. 49ـ46.
حسینی، سیدهاشم؛ فراشی ابرقویی، حسین (1393). «تحلیل جنبه‌های نمادین شیعی در تزیینات مسجد جامع یزد». نگره، 9ستا نهم، شمارۀ 29، صص. 42ـ33.
خزایی، محمد (1386). «تأویل نقوش نمادین طاووس و سیمرغ در بناهای عصر صفوی». هنرهای تجسمی، شمارۀ26، صص. 27ـ24.
خودی، الدوز (1385). «معانی نمادین شیر در هنر ایران». کتاب ماه هنر، شمارۀ 97 و 98، صص. 104ـ96.
خورسندی کوهانستانی، احساناله؛ قاراخانی، علیرضا (1396). «مفهومشناسی تزئینات، مصالح، نمادها و سمبل‌های مورداستفاده در معماری ایرانی ـ اسلامی». در: کنفرانس پژوهش‌های معماری و شهرسازی اسلامی و تاریخی ایران. https://sid.ir/paper/895502/fa
رضایی، مریم (1390). «بررسی مفاهیم و ترکیبات درخت سرو بر سنگ مزارهای قبرستان دارالسلام شیراز». هنرهای تجسمی نقش‌مایه، شمارۀ 8، صص. 100ـ93.
رهبر، ایلناز (1400). «مطالعۀ تاریخی بازتاب تحولات نشانه‌ای جنسیت بر روی سنگ قبور زنان از دورۀ قاجار تا دورۀ معاصر». جلوۀ هنر، سال سیزدهم، شمارۀ 2، صص. 33ـ21.
ستاری، جلال (1376). رمز اندیشه و هنر قدسی. تهران: مرکز.
سرلو، خوان ادواردو (1389). فرهنگ نمادها. تهران: دستان.
شایسته‌فر، مهناز (1384). عناصر هنر شیعی در نگارگری و کتیبهنگاری تیموریان و صفویان. تهران: مطالعات هنر اسلامی.
ــــــــــــــــ (1388). «تزیینات کتیبه‌ای سنگ قبرهای شیخصفی و تطبیق آن با نهارخوران گرگان». کتاب ماه هنر، شمارۀ 134، صص. 81ـ74.
شیمل، آنه ماری (1388). راز اعداد. مترجم: فاطمه توفیقی. قم: دانشگاه ادیان و مذاهب.
صدرایی، علی؛ معروفیاقدم، اسماعیل (1400). «پژوهشی بر بازتاب ادوات جنگی در نقوش سنگ قبور دوران اسلامی ایران». اثر، دورۀ چهلودوم، شمارۀ 3، صص. 446ـ424.
صفیخانی، نینا؛ احمدپناه، سیدابوتراب؛ خدادادی، علی (1393). «نشانه‌شناسی نقوش سنگ قبور قبرستان تخت فولاد اصفهان (با تأکید بر نقوش حیوانی شیر و ماهی)». هنرهای تجسمی (هنرهای زیبا)، سال نوزدهم، شمارۀ 4، صص. 80ـ67.
طاهری، علیرضا (1388). «تأثیر تصویر سیمرغ بر هنر اسلام، بیزانس و مسیحی». هنرهای زیبا، شمارۀ 38، صص. 24 ـ15.
طهماسبی، مازیار (1396). «بررسی آثار باستانی و ابنیه تاریخی ایذه با تأکید بر نقوش و نمادهای به کاررفته در بافته‌های قوم بختیاری». پژوهش در هنر و علوم انسانی، شمارۀ 8، صص. 88 ـ59.
عشایری، نادیا؛ وثیق، بهزاد (1402). «پژوهشی بر شناخت گونه‌ها و نشانه‌های تصویری سنگ قبرهای گورستان‌های تاریخی روستای سمغان (استان فارس)». نگره، شمارۀ 66، صص. 179ـ165.
غنىنژاد، فهیمه (1379). «افسانه است و افسون». کتاب ماه هنر، شمارۀ 27 و 28، صص. 47ـ44.
فقیری، ابوالقاسم (1383). «سیری در قبرستان‌های شیراز». فرهنگ و مردم، شمارۀ 11 و 12، صص. 115ـ106.
کاظمپور، مهدی؛ محمدزاده، مهدی؛ شکرپور، شهریار (1399). «تحلیل نمادشناسی نقوش سنگ مزارات اسلامی موزۀ شهر اهر». هنرهای تجسمی (هنرهای زیبا)، دورۀ بیستوپنجم، شمارۀ 1، صص. 81ـ76.
کاملی، شهربانو؛ امینپور، احمد (1396). «مطالعۀ نگاره‌های نمادین خورشید در محراب و سنگ قبرهای محرابیشکل قرن 4 تا 7 هـ.ق.». مطالعات تطبیقی هنر، سال هفتم، شمارۀ 14، صص. 77ـ63.
کرتیس، وستا سرخوش (1389). اسـطورههای ایرانـی. مترجم: عباس مخبر، تهران: مخبر.
کوپر، جین (1380). فرهنگ مصور نمادهای سنتی. مترجم: ملیحه کرباسیان، تهران: فرشاد.
کونل، ارنست؛ مالکی، شهریار؛ اقدسیه، هادی (1367). اسلیمی، ختایی و گل‌های شاهعباسی (نگرشی بر سوابق تاریخی سه نگارۀ تزئینی). تهران: فرهنگسرا.
ماحـوزی، مهـدی (1377). «اسـب در ادبیـات فارسـی و فرهنـگ ایرانـی». دانشـکدۀ ادبیـات و علـوم انسـانی، شمارۀ 146 و 147، صص. 235ـ209.
مهرابی هفشجانی، سجاد (1395). «پژوهشی پیرامون نقوش آیینی سنگ قبرهای شهر هفشجان در استان چهارمحال و بختیاری ایران». در: سومین کنفرانس بینالمللی پژوهش در علوم و تکنولوژی، برلین آلمان، بازنگری در 26/7/1399، www.sid.ir.
نورالهی، علی؛ علیلو، سارا (1395). «قوم باستانشناختی گورنگارههای ارمنیان شرق زاگرس مرکزی». پیمان، شمارۀ 76 https://www.paymanonline.com
ویلبر، دونالد نیوتن (1374). معماری اسلامی ایران در دورة ایلخانان. مترجم: عبدالله فریار، تهران: بنگاه ترجمه و نشر کتاب.
هال، جیمز (1390). فرهنگ نگارهای نمادها در هنر شرق و غرب. مترجم: رقیه بهزادی، تهران: فرهنگ معاصر.
یاحقی، محمدجعفر (1375). فرهنگ اساطیر و اشارات داستانی در ادبیات فارسی. تهران: سروش.
Ariese, P. (2021). Interpreting religion with cultural heritage students. Museum and Society, 19(1), 1-16.
Brady, E., & Prior, J. (2020). Environmental aesthetics: A synthetic review. People and Nature, 2(2), 254-266.
Koh Smith, Caroline, (2020). "Enlivening Spaces for the Dead: The Relevance of Cemeteries in the 21st Century" Pomona Senior Theses. 215.
https://scholarship.claremont.edu/pomona_theses/215
| ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 293 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 249 |
||
نماد الکترونیک
سامانه مدیریت نشریات علمی. قدرت گرفته از سیناوب