
تعداد نشریات | 21 |
تعداد شمارهها | 301 |
تعداد مقالات | 3,173 |
تعداد مشاهده مقاله | 3,211,807 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 2,380,299 |
بررسی تأثیر ترجمه هایکو بر ظهور هایکو در ادبیات فارسی | ||
مطالعات بین رشته ای ادبیات، هنر و علوم انسانی | ||
مقاله 13، دوره 4، شماره 2 - شماره پیاپی 8، آبان 1403، صفحه 299-328 اصل مقاله (613.1 K) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22077/islah.2024.7418.1422 | ||
نویسندگان | ||
فاطمه پرهام* 1؛ میعاد جهانتیغ2 | ||
1استادیار مطالعات ترجمه، گروه مترجمی زبان انگلیسی، دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، ایران (نویسندۀ مسئول) | ||
2دانشآموختۀ کارشناسی ارشد مطالعات ترجمه، گروه مترجمی زبان انگلیسی، دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، ایران | ||
چکیده | ||
ترجمۀ آثار ادبی، چه در نظم و چه در نثر، همواره نقش مؤثری در تغییر و تحول ادبیات ملی کشورها ایفا کرده است. هدف پژوهش حاضر نیز مطالعۀ تطبیقی هایکوی ترجمهای و هایکوی ایرانی است و درصدد پاسخ به این پرسش است که آیا هایکوهای ایرانی (سرودهشده به فارسی) از منظر ویژگیهای ادبی، متأثر از هایکوهای ترجمهشده به فارسی هستند یا خیر؛ بدین منظور، نخست مدل تلفیقی ارزیابی هایکو برای این پژوهش تدوین شد؛ سپس 150 هایکوی انگلیسی و 150 ترجمۀ متناظر با آنها طبق این مدل ارزیابی شدند و ویژگیهای هایکوهای ترجمهشده مشخص شد. در مرحلۀ بعد، 100 هایکوی ایرانی نیز طبق همین مدل ارزیابی شدند و ویژگیهای هایکوهای ترجمهای و هایکوهای ایرانی با یکدیگر مقایسه شد تا وجوه اشتراک و افتراق آنها مشخص شود. نتایج پژوهش نشان داد که هایکوهای ایرانی به دو نوع قابل تفکیک هستند: نوع اول متأثر از هایکوی ترجمهای و دارای ویژگیهای کلاسیکی است که ریشه در فرهنگ ژاپنی دارد و نوع دوم هایکوی اصالتاً ایرانی است که ریشه در فرهنگ ایرانی دارد و دارای هویتی مستقل است. | ||
کلیدواژهها | ||
تأثیر ترجمه؛ هایکوی ایرانی؛ هایکو ترجمهای؛ هایکوی انگلیسی؛ ادبیات تطبیقی و ترجمه | ||
سایر فایل های مرتبط با مقاله
|
||
مراجع | ||
احمدی، شهرام؛ غرایاق زندی، سایه (1400). «بررسی تطبیقی بنمایههای اگزیستانسیالیستی رمان بیگانۀ کامو و داستان "سگ ولگرد" صادق هدایت.» مطالعات بینرشتهای ادبیات، هنر و علوم انسانی، 2:1، صص. 23ـ42. 10.22077/islah.2021.4570.1046 احمدی، شیرین؛ پرهام، فاطمه (1397). «هویت ملی و "دیگری" در متون تألیفی و ترجمهای ادبیات کودک و نوجوان.» در سومین همایش دوسالانۀ ادبیات کودک و مطالعات کودکی: ادبیات کودک و «دیگری»، شورای کتاب کودک (صص. 14-15): تهران. احمدی، شیرین؛ پرهام، فاطمه (1401). «نمودهای هویت ملی در متون تألیفی و ترجمهای ادبیات نوجوان.» مطالعات زبان و ترجمه، 3:55، صص. 153ـ121. https://doi.org/10.22067/jlts.2022.73622.1092 افراشی، آزیتا؛ خورشیدی، هانیه (1394). «لیکو، شعر شفاهی بلوچی، هایکو، شعر ژاپنی: یک بررسی مقابلهای.» پژوهشهای ادبیات تطبیقی، 1:3، صص. 25ـ1. http://dorl.net/dor/20.1001.1.23452366.1394.3.1.10.0 افروز، محمود (1400). «مطالعات ترجمه و ادبیات تطبیقی: نقش ترجمه و مذهب در ظهور آثار تطبیقپذیر.» مطالعات و تحقیقات ادبی، 23:8، صص. 46ـ23. https://dx.doi.org/10.52547/jls.8.22.23 انوشیروانی، علیرضا (1391). «ادبیات تطبیقی و ترجمهپژوهی.» ادبیات تطبیقی، 5:3، صص. 25ـ7. بهادری، رقیه و دیگران (1401). «بررسی تطبیقی مفهوم پیر در دو رمان نوجوان، اشوزدنگهه و ارباب حلقهها.» مطالعات بینرشتهای ادبیات، هنر و علوم انسانی، 4:2، صص. 246ـ221. 10.22077/islah.2023.5818.1177 بیکوردی، علیاصغر (1390). ماه بالای سر مجنون. تهران: فصل پنجم. پاشائی، سیاوش (1369). صد هایکو مشهور. تهران: دنیای مادر. ترنیان، رضا و دیگران (1398). «تأثیر ترجمۀ شعر غرب در شعر معاصر فارسی با تکیه و تأکید بر اشعار ا. بامداد.» پژوهشهای نقد ادبی و سبکشناسی، 36:10، صص. 176-155. حسنوندی، امیر (1390). هایکو و تأثیر آن بر شعر کوتاه دهۀ شصت تا هفتاد ایران. دانشگاه آزاد اسلامی واحد دزفول، کارشناسی ارشد. حسنوندی، امیر (1393). «تبیین هایکونویسی در ایران.» رشد آموزش زبان ادب فارسی، 28:2، صص. 41ـ40. حسنوندی، سمیر و دیگران (1393). «بررسی ترجمۀ هایکو در ایران.» مطالعات ترجمه، 46:12، صص. 27ـ16. خزاعی فرید، علی؛ فتحاللهی، مسلم (1389). «تأثیر ترجمۀ رمانهای مدرن انگلیسی بر هنجار سبکی طول جمله در رمان فارسی (موردپژوهی نه رمان کلاسیک و مدرن).» مطالعات زبان و ترجمه، 3:42، صص. 58ـ37. دباغیان، مریم و دیگران (1402). «تحلیل تطبیقی انسان فردیتیافته در حکایت "دژ هوشربا"ی مثنوی مولوی و نمایشنامۀ شاهلیر شکسپیر.» مطالعات بینرشتهای ادبیات، هنر و علوم انسانی، 6:3، صص. 26ـ1. ذاکری، قدرتالله (1386). زنبور بر کف دست بودای خندان. تهران: مروارید. رجبزاده، هاشم (1383). «از چشمۀ خورشید: یادداشتهایی از ژاپن.» بخارا، 7 :39 و 40، صص. 115-136. شانکی، حامد؛ احتشامی، ثمر (1401). «نقد و بررسی ترجمۀ اسامی خاص به فارسی در ادبیات فانتزی.» نقد ادبی، 59:15، صص. 219ـ۱93. صحت، معصومه؛ جهانتیغ، حسین (1402). «آزادی در انتخاب، رهاورد مدرنیته: مطالعۀ تطبیقی دو فیلم از فرهادی و دو رمان اثر ایشی گورو.» مطالعات بینرشتهای ادبیات، هنر و علوم انسانی، 6:2، صص. 296ـ273. 10.22077/ISLAH.2023.6563.1303 عباسی، حبیبالله (1385). «ترجمه و تأثیر آن در تحولات ادبی معاصر در دو زبان عربی و فارسی.» مطالعات و تحقیقات ادبی، 10:4، صص. 17ـ7. 10.52547/jls.4.10.7 فخرایی، معصومه (1390). آتش بر کوه. شیراز: نوید شیراز. فیروزآبادی، سیدسعید (1388). «نیمایوشیج و راینر ماریا ریلکه: نمونهای از تأثیر ادبیات آلمان بر ادبیات معاصر ایران.» مطالعات ادبیات تطبیقی، 9:3، صص. 113ـ103. کریم شناوه، ایفان (1399). «بازتاب و تأثیر ترجمه بر داستانهای کودک در ایران.» کنفرانس بینالمللی زبان، ادبیات و تاریخ، تهران. کریمی مطهر، جاناله (1383). «بررسی نقش ترجمه و ادبیات ترجمهای در توسعۀ ادبیات روسیه (تحلیل موردی تأثیر ترجمۀ قرآن در مضامین اشعار الکساندر پوشکین).» پژوهش ادبیات معاصر جهان، 16:9، صص. 37ـ48. گوهرین، کاوه (1390). ماغ گوزن در جنگل خاموش. شیراز: نوید شیراز. محمدی، سیاوش (۱۳۹۳). بررسی قالبهای شعر معاصر و شاعران کوتاهسرا (از سال 1380ـ1360). دانشگاه سلمان فارسی، کارشناسی ارشد. محمدیخواه، سپیده (1391). بررسی زبان و محتوای شعر طرح (شعر کوتاه یا ترانک) در دورۀ معاصر. دانشگاه علامه طباطبائی، کارشناسی ارشد. محیط، احمد (1390). هایکو (این جهان دیگر). تهران: نگاه. مقیمی، زینب (۱۳۸۹). نشانههای هایکویی در شعر معاصر ایران با تکیه بر شعر سپهری. دانشگاه گیلان، کارشناسی ارشد. نوذری، سیروس (1388). کوتهسرایی. تهران: ققنوس. نوذری، سیروس (1390). هایکونویسی: سیری در هایکو و هایکوی ایرانی. تهران: نگاه. Abbasi Habibollah (2006). “Tarjome va Ta’sir-e an dar Tahavvolat-e Adabi-ye Mo’aser dar Do Zaban-e Arabi va Farsi”. Literary Studies and Research, 4:10, pp. 7-17. http://jls.khu.ac.ir/article-1-819-fa.html Afrashi, Azita, & Khorshidi, Haniyeh (2015). “Liku, She’r-e Shafahi-ye Baluchi va Haiku, She’r-e Japoni: Yek Barrasi-ye Moghayese’i”. Comparative Literature Research, 3:1, pp. 1-25. http://dorl.net/dor/20.1001.1.23452366.1394.3.1.10.0 Afrouz, Mahmoud (2022). “Motale’at-e Tarjome va Adabiat-e Tatbighi: Naghshe Tarjome va Mazhab dar Zohour-e Asar-e Tatbighpazir”. Literary Studies and Research, 8:22, pp. 23-46. http://jls.khu.ac.ir/article-1-1989-fa.html Ahmadi, Shahram, & Gharayagh Zandi, Sayeh (2022). “Barrasi-ye Tatbighi-ye Bonmayeha-ye egzistensialisti-ye Roman-e Bigane-ye Camus va Dastan-e Sag-e Velgard-e Sadegh Hedayat”. Interdisciplinary Studies of Literature, Arts and Humanities, 1:2, pp. 23-42. 10.22077/islah.2021.4570.1046 Ahmadi, Shirin, & Parham, Fatemeh (2018). “Hoviat-e Melli va ‘Digari’ dar Motoun-e Ta’lifi va Tarjome-iye Adabiyat-e Koudak va Nojavan”. Third Biennial Conference on Children’s Literature and Childhood Studies: Children’s Literature and the Other. Tehran. Ahmadi, Shirin, & Parham, Fatemeh (2022). “Nemoudha-ye Hoviat-e Melli dar Motoun-e Ta’lifi va Tarjome-iye Adabiyat-e Nojavan”. Language and Translation Studies, 55:3, pp. 121-153. https://doi.org/10.22067/jlts.2022.73622.1092 Aksoy, Nüzhet Berrin (2010). “The Relation Between Translation and Ideology as an Instrument for the Establishment of a National Literature”. Meta, 55:3, pp. 438-455. https://doi.org/10.7202/045064ar Anoshiravani, Alireza (2012). “Adabiat-e Tatbighi va Tarjome-Pazhouhi”. Comparative Literature, 3:5, pp. 7-25. Apter, Emily (2006). The Translation Zone: A New Comparative Literature. Princeton: Princeton University Press. Bahadori, Roghayeh., Hessampour, Saeed, & Kafi, Golamreza (2023). “Barrasi-ye Tatbighi-ye Mafhoum-e Pir dar Do Roman-e Nojavan, Ashvazdangahe va Arbab-e Halqaha”. Interdisciplinary Studies of Literature, Arts and Humanities, 2:2, pp. 217-242. 10.22077/islah.2023.5818.1177 Bassnett, Susan (1993). Comparative Literature: A Critical Introduction. Oxford: Blackwell Publishers. Beikvardi, Ali Asghar (2011). Mah Bala-ye Sar-e Majnoun. Tehran: Fifth Season. Boase-Beier, Jean (2009). Poetry. In M. Baker, & G. Saldanha (Eds.), Routledge Encyclopedia of Translation Studies (2nd ed., pp. 194-196). New York: Routledge. Brown, Douglas H. (2004). Language Assessment: Principles and Classroom Practices. New York: Longman. Buchanan, Daniel Crump (1979). One Hundred Famous Haiku (6th ed.). Tokyo: Japan Publications. Dabaghian, Maryam, Behnamfar, Mohammad, Nowruzi, Zeynab, & Zarei Toossi, Katayoun (2024). “Tahlil-e Tatbighi-ye Ensan-e Fardiyat-yafte dar Hekayat-e Dezh-e Hosh-Raba-ye Masnavi-ye Mowlavi va Namayeshname-ye Shah Lear-e Shakespeare”. Interdisciplinary Studies of Literature, Arts and Humanities, 3:2, pp. 1-25. 10.22077/islah.2023.6104.1251 Fakhrayi, Masoumeh (2011). Atash bar Kouh. Shiraz: Navid Shiraz. Firouzabadi, Seyyed Saeed (2009). “Nima Youshij va Rainer Maria Rilke: Nemoune-i az Ta’sir-e Adabiat-e Alman bar Adabiat-e Mo’aser-e Iran”. Comparative Literature Studies Quarterly, 3:9, pp. 103-113. Folkart, Barbara (2007). Second Finding: A Poetics of Translation. Ottawa: University of Ottawa Press. Gentzler, Edwin (1993). Contemporary Translation Theories. London: Routledge. Giroux, Joan (1974). The Haiku Form. Tokyo: Charles E. Tuttle Company. Goharin, Kaveh (2011). Magh-e Gavazn dar Jangal-e Khamoush. Shiraz: Navid Shiraz. Hasanvandi, Amir (2011). Haiku va Ta’sir-e An bar She’r-e Koutah-e Dahe-ye Shast ta Haftad-e Iran. Islamic Azad University, Dezful Branch. Master’s Thesis. Hasanvandi, Amir (2014). “Tabyin-e Haiku-nevisi dar Iran”. Advances in Teaching Persian Language and Literature, 2:28, pp. 40-41. Hasanvandi, Samir, Hasanvandi, Amir, and Jannesari Ladani, Zahra (2014). “Barrasi-ye Tarjome-ye Haiku dar Iran”. Translation Studies, 12:46, pp. 16-27. Holmes, James S. (1988). Translated: Papers on Literary Translation and Translation Studies. Amsterdam: Brill. Iida, Atsushi (2008). “Poetry Writing as Expressive Pedagogy in an EFL Context: Identifying Possible Assessment Tools for Haiku Poetry in EFL Freshman College Writing”. Assessing Writing, 13:3, pp. 171-179. https://doi.org/10.1016/j.asw.2008.10.001 Jahan, Farhin (2023). “Comparative Literature and Translation Studies: Approaching and Understanding Between the Two”. International Journal of Social Sciences and Human Research, 60:3, pp. 1582-1588. https://doi.org/10.47191/ijsshr/v6-i3-32 Jones, Francis R. (2011a). Poetry Translating as Expert Action: Processes, Priorities and Networks. Amsterdam: John Benjamins. Jones, Francis R. (2011b). Poetry Translation. In Y. Gambier, & L. van Doorslaer (Eds.), Handbook of Translation Studies (Vol. 2, pp. 117-122). Amsterdam: John Benjamins Publishing Company. Karim Shenaveh, Efan (2020). “Baztab va Ta’sir-e Tarjome bar Dastan-ha-ye Koudak dar Iran”. International Conference of Language, Literature and History, Tehran. Karimi Motahar, Janallah (2004). “Barrasi-ye Naghshe Tarjome va Adabiat-e Tarjome-i dar Tose’e-ye Adabiat-e Rousi (Tahlil-e Moredi-ye Ta’sir-e Tarjome-ye Quran dar Mazamin-e Ash’ar-e Aleksandr Pushkin)”. Research in Contemporary World Literature, 9:16, pp. 37-48. Khazaeefarid, Ali & Fathollahi, Moslem (2010). “Ta’sir-e Tarjome-ye Roman-ha-ye Modern-e Englisi bar Honar-e Sabki-ye Toul-e Jomle dar Roman-e Farsi”. Language and Translation Studies, 42:3, pp. 37-58. Lefevere, André (1995). “Introduction: Comparative Literature and Translation”. On Translation, 47:1, pp. 1-10. Li, Xiaofan Amy (2022). Translation and Comparative Literature. In K. Malmkjaer (Ed.), The Cambridge Handbook of Translation (pp. 217-237). Oxford: Cambridge University Press. McCarty, Steve (2008). “Internationalizing the Essence of Haiku Poetry”. Taj Mahal Review, 7:2, pp. 61-65. Moghimi, Zeynab (1389). Neshane-ha-ye Haiku’i dar She’r-e Mo’aser-e Iran ba Tekye bar She’r-e Sohrab Sepehri. University of Gilan. Master’s Thesis. Mohammadi, Siavash (1393). Barrasi-ye Ghaleb-ha-ye She’r-e Mo’aser va Shaeran-e Koutah-sara (az Sale 1360-1380). Salman Farsi University. Master’s Thesis. Mohammadi-Khah, Sepideh (1391). Barrasi-ye Zaban va Mohtava-ye She’r-e Tarh (She’r-e Koutah ya Tarank) dar Dore-ye Mo’aser. Allameh Tabataba’i University. Master’s Thesis. Mohit, Ahmad (1390). Haiku (In Jahan-e Digar). Tehran: Negah Publications. Mousavi Razavi, Mir Saeed & Gholami, Morteza (2019). Translation in Utopia and Utopia in Translation: The Case of Translating as a Utopian Practice. In J. Galant & M. Komsta (Eds.), Strange Vistas: Perspectives on the Utopian (pp. 13-24). Berlin: Peter Lang. Nozari, Sirous (1388). Koutah Sara’i. Tehran: Ghoghnous. Nozari, Sirous (1390). Haiku-Nevisi: Seyri dar Haiku va Haiku-ye Irani. Tehran: Negah. Pasha’i, Siavash (1990). Sad Haiku-ye Mashhour. Tehran: Donyaye Madar. Rajabzadeh, Hashem (2004). “Az Cheshmeh-ye Khorshid: Yaddasht-ha-i az Japan”. Bokhara, 39 & 40. Santoka, Taneda (2007). Fire on the Mountain, the Selected Haiku of a Wandering Zen Monk (H. Miura, & J. Green, Trans.). San Francisco: Wayback Machine. Sehat, Masoumeh, & Jahantigh, Hossein (2024). “Azadi dar Entekhab, Rahavard-e Modernite: Motale’-ye Tatbighi-ye Do Film az Farhadi va Do Roman az Ishiguro”. Interdisciplinary Studies of Literature, Arts and Humanities, 3:2, pp. 273-296. 10.22077/islah.2023.6563.1303 Shanaki, Hamed, & Ehteshami, Samar (2022). Naghd va Barrasi-ye Tarjome-ye Asami-ye Khas be Farsi dar Adabiat-e Fantazi. Quarterly Literary Criticism, 15:59. Tarnian, Reza, Kassaie, Kamran, & Ghadami, Hossein (2019). “Ta’sir-e Tarjome-ye She’r-e Gharb dar She’r-e Mo’aser-e Farsi: Mored-e Barrasi Ash’ar-e Ahmad Shamlou”. Literary Critique and Stylistics Research, 10:36, pp. 155-176. Wang, Lun (2018). “The Essence of Literary Translation in Comparative Literature”. Advances in Science, Education and Humanities Research, 250, pp. 391-394. Witte, Eva Lucie (2011, January 7). Haiku. Retrieved from iranicaonline.org: http://www.iranicaonline.org/articles/haiku Wright, Richard (2000). Haiku: The Last Poetry of Richard Wright. New York: Arcade Publishing. Yasuda, Kenneth (1957). The Japanese Haiku: Its Essential Nature, History and Possibility in English. Tokyo: Tuttle. Zakeri, Ghodratollah (2007). Zanbour bar Kaf-e Dast-e Bouda-ye Khandan. Tehran: Marvarid Publications. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 241 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 110 |