پیوندهای مفید
آمار
| تعداد نشریات | 22 |
| تعداد شماره‌ها | 329 |
| تعداد مقالات | 3,439 |
| تعداد مشاهده مقاله | 4,039,474 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 2,831,919 |
خوانشِ نشانه‌شناسیِ رمزگان اجتماعی- فرهنگیِ آیین ملّی «نوروز» و باورهای عامّة آن (برپایة دومحور همنشینی و جانشینی) | ||
| پژوهشنامۀ فرهنگ و ادبیات آیینی | ||
| مقاله 6، دوره 3، شماره 1 - شماره پیاپی 5، شهریور 1403، صفحه 99-122 اصل مقاله (705.34 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22077/jcrl.2024.6946.1075 | ||
| نویسندگان | ||
| مریم بخشایش1؛ مهیار علوی مقدم* 2؛ حسن دلبری2؛ عباس محمّدیان2 | ||
| 1دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی دانشگاه حکیم سبزواری، سبزوار، ایران | ||
| 2دانشیار زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه حکیم سبزواری، سبزوار، ایران | ||
| چکیده | ||
| نشانه‌شناسی، رویکردی است که به تحلیل نظام نشانه‌ای و مطالعۀ سازوکارهای تولید، انتقال و دریافت معنا می‌پردازد. رسوم و آیین‌های کهن به عنوان نشانه/بازنمودی فرهنگی از اندیشه و تفکر انسانی با منشی نمادین، تفسیری از جهان و جهان‌بینی انسان ارائه می‌دهند و نقش مهمی در انسجام اجتماعی دارند. نشانه‌شناسی را در اواخر قرن نوزدهم چارلز سندرس پیرس، فیلسوف آمریکایی و فردیناند دو سوسور، زبان‌شناس سوئیسی، پایه‌گذاری کردند. به نظر سوسور، نشانه‌شناسی، رویکردی است درزمینة دوگانة دال و مدلول و دلالت‌های معنایی، ولی از نظر پیرس، هر نشانه دارای سه جز است: بازنمون، تفسیر و موضوع. این پژوهش به روش تحلیلی-توصیفی به خوانش عناصر درون متنی در رمزگان‌های برجستۀ اجتماعی- فرهنگی آیین نوروز در محور درزمانی پرداخته‌است. رسم کهن نوروز به عنوان نشانه/بازنمودی فرهنگی با نشانه‌های شمایلی، نمایه‌ای و بیشتر نشانۀ نمادین، تفسیری از جهان و جهان‌بینی انسان، ارائه می‌دهد که در جهان معاصر به واسطۀ سیطرۀ ارتباطات مجازی در حال کمرنگ‌شدن هستند و امکان بهره‌برداری از معانی عمیق نهفته در این رسوم آیینی در ابعاد گوناگون توسعه هدف این پژوهش بوده است. بنابراین، نتایج این خوانش در محور همنشینی و جانشینی و در معنای ضمنی (سطح سه) برطبق نظریّۀ پیرس با نشانه/بازنمون‌های نمادین، نمایه‌ای و شمایلی در متن نوروز: آرامش و تعادل، برکت، شادی و نظم در محور فردی، عدالت و دادگری و صلح و دوستی در محور اجتماعی و معنای کاربردی توسعۀ پایدار از طریق توسعۀ گردشگری فرهنگی بوده است. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| نشانه‌شناسی؛ رمزگان اجتماعی- فرهنگی؛ آیین نوروز؛ محور همنشینی و جانشینی؛ سوسور؛ پیرس | ||
| مراجع | ||
|
احمدی، مرتضی. (1392). پرسه در احوالات ترون و ترونیا، چاپ اوّل. تهران: هیلا.
استوری، جان. (1398). مطالعات فرهنگی دربارۀ فرهنگ عامه. ترجمۀ حسین پاینده. چاپ ششم. تهران: آگه.
اسماعیل‌پور، ابوالقاسم. (1372). «نوروز، جلوه‌گاه اسطورۀ آفرینش». چاووش. س1. ش 12 و 11. صص: 15-4.
اسماعیل‌پور، ابوالقاسم. (1379). «نسبت اسطوره با ادبیات و فلسفه». کتاب ماه ادبیات و فلسفه. ش 35. صص: 73-63.
اکو، امبرتو. (1399). نشانه‌شناسی. ترجمۀ پیروز ایزدی. چاپ چهارم. تهران: ثالث.
الیاده، میرچا. (1365). «مقدّمه‌ای بر فلسفه‌ای از تاریخ (اسطوره بازگشت جاودانه). ترجمۀ بهمن سرکاراتی. تبریز: بی‌جا.
ال‌گورین، ویلفرد و دیگران. (1385). مبانی نقد ادبی. ترجمۀ فرزانۀ طاهری. چاپ چهارم. تهران: نیلوفر.
آموزگار، ژاله. (1370). «نوروز». ماهنامۀ کلک. ش 24 و 23. صص: 33-23.
امین، سیدحسن. (1383). «نوروز، جشن طبیعت و هویت ملّی». حافظ. ش 1. صص: 9-5.
باشلار، گاستون. (1364). روانکاوی آتش. ترجمۀ جلال ستاری. تهران: توس.
بهار، مهرداد. (1369). «نوروز، زمان مقدّس». ماهنامۀ چیستا. س2. ش 7 و 8. صص: 779-778.
بهار، مهرداد. (1376). از اسطوره تا تاریخ. تهران: چشمه. . بیرونی، ابوریحان. (1357). التفهیم لاوائل صناعه التنجیم به کوشش جلال‌الدین همایی، تهران: انجمن آثار ملّی
پاینده، حسین . (1398). نظریه و نقد ادبی درسنامه‌ای میان‌رشته‌ای. ج2. چاپ دوم. تهران: سمت.
پورداوود، ابراهیم. (1377). یشت‌ها، ج 1و2، تهران: اساطیر.
تودور، اندرو.(1392). نظریه و روش در مطالعات فرهنگی. ترجمۀ فاطمه براتلو. چاپ اوّل. تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
تقی‌زاده، حسن. (1349). مقالات. به کوشش ایرج افشار. تهران: چاپخانۀ بیست‌وپنجم شهریور.
رجبی، پرویز. (1361). «نوروز، جشن‌های فروردین و فروردینگان»، چیستا. ش 8. صص: 997-996.
رضوی‌فر، آملی و غفاری، حسین. (1390). «نشانه‌شناسی پیرس در پرتو فلسفه، معرفت‌شناسی و نگرش وی به پراگماتیسم». فلسفه. س39. ش 2. صص: 36-5.
ساسانی، فرهاد. (1389). معناکاوی؛ به‌سوی نشانه‌شناسی اجتماعی. چاپ اوّل. تهران: علم .
سجودی، فرزان. (1393). نشانه‌شناسی کاربردی. چاپ سوم. تهران: علم.
سوسور، فردینان. (1382). دورۀ زبان‌شناسی عمومی. ترجمۀ کوروش صفوی. چاپ دوم. تهران: هرمس.
شریعت‌زاده، علی‌اصغر. (1371). فرهنگ مردم شاهرود. شاهرود: مؤلف.
شهری، جعفر. (1368). تاریخ اجتماعی تهران در قرن سیزدهم، زندگی و کسب‌وکار. تهران: موسسۀ خدمات فرهنگی رسا.
شهرام‌نیا، امیرمسعود. (1386). جهانی‌شدن و دموکراسی در ایران. تهران: نگاه معاصر.
شوالیه، ژان و گربران، آلن. (1379). فرهنگ نمادها. ترجمه و تحقیق: سودابه فضایلی. چاپ اوّل. تهران: جیحون.
صرفی، محمدرضا. (1380). «آزمون آتش». نشریۀ دانشکدۀ ادبیات و علوم انسانی دانشگاه شهید باهنر. دورۀ جدید. ش 8 و 9 (پیاپی 7)، صص: 57-32.
صفوی، کوروش. (1393). آشنایی با نشانه‌شناسی ادبیات. تهران: علمی.
ضمیران، محمد. (1383). درآمدی بر نشانه‌شناسی هنر. چاپ سوم. تهران: قصه.
طاهری، صدرالدین. (1396). «تحلیل نشانه‌شناختی شیوه‌های رمزگذاری در آثار رنه‌مگریت»، مطالعات فرهنگ – ارتباطات، د19. ش 41. صص: 194-177.
علوی مقدّم، مهیار. (1400). «کارکرد معیارهای نشانه‌ای، ساختاری، ارزشی و نقشی در تحلیل فرایند زایشی معنا و دلالت‌پردازی در نظام نشانه‌ای». مطالعات زبانی و بلاغی. س12. ش 24. صص 66-37.
فره‌وشی، بهرام. (1388). جهان فروری. تهران: فروهر.
فریزر، جیمز جورج. (1387). شاخۀ زرّین. ترجمۀ کاظم فیروزمند. چاپ پنجم. تهران: آگاه.
فکوهی، ن. (1390). تاریخ، اندیشه و نظریه‌های انسان‌شناسی. تهران: نی.
قبادی، علیرضا. (1392). «فولکلور ابزاری برای مطالعات فرهنگی (نمونۀ موردی ضرب‌المثل‌های همدانی)، نشریۀ مطالعات فرهنگی و ارتباطات. د9. ش 30. صص: 176-153.
کوپر، جی‌سی. (1386/1991). فرهنگ مصوّر نمادهای سنّتی. ترجمۀ ملیحۀ کرباسیان. تهران: نشر نو.
گیرو، پی‌یر. (1383). نشانه‌شناسی. ترجمۀ محمد نبوی. چاپ دوم. تهران: آگاه.
ماجدی، حمیده و زرآبادی، زهراالسادات. (1389). «جستاری در نشانه‌شناسی شهری».، آرمانشهر. ش4. صص56-49.
صرفی، محمدرضا. (1380). «آزمون آتش». نشریۀ دانشکدۀ ادبیات و علوم انسانی دانشگاه شهید باهنر. دورۀ جدید. ش 8 و 9 (پیاپی 7). صص: 57-32.
رضی، هاشم. (1394). معاد و آخرت‌شناسی در ادیان ایران قدیم. تهران: بهجت.
مدرسی، سیدجواد. (1366). «نوروز در تاریخ اسلام»، علوم و قرآن و حدیث. نور علم. ش 20. صص:115-103.
مهدوی، بتسابه (فرشته). (1388). سفره‌های نذری و سنّت‌های کهن ایران‌زمین. تهران: مشق شب.
نجومیان، امیرعلی. (1389). «مقدمه». نشانه‌شناسی فرهنگ(ی). گردآوری: امیرعلی نجومیان. تهران: سخن.
ولایتی، الهام. (1395). «بررسی جشن‌های تاریخی ایران با تکیه بر نوروز، مهرگان و سده». تاریخنامۀ خوارزمی. س5. ش 15. صص: 161-148.
یوسفی زیرابی، فریده. (1389). فرهنگ و آداب‌ورسوم سوادکوه. ساری: شلفین.
یوهانس، یورگن دنیس و لارنس، سونداریک. (1388). نشانه‌شناسی چیست؟ ترجمۀ علی میرعمادی. تهران: ورجاوند.
Combe, Ian & David Crowther. (2005). The Semiology of an Advertising Compaigns Brand Reposititioning. London Metropolitan University: 2 Jon, http://www.londonmet.ac.uk/Domo-shado/library/r67150-3.p.
Dansesi, Marcel. (2007). The Quest for Meaning: A Guide to ). Semiotic Theory and Practics, Toronto, University of Toronto Press.
Hatim, B&Mason, I. (1990). Discourse and Translator, London & New York: Longman.
Kress, G & Van Leesuwen, T. (1996). Reading Images: The Grammer of Visual dsign, London & NewYork: Routledge.
Pierce, C. S. (1931). Collected papers, Harvard University Press, Combridge.
Saussure, Ferdinand de. (1916/1983). Course in General Linguistics, (trans. Roy Harris), London: Duckworth.
Violi, P. (1999). Semiotics and Cognition In, R. A. Wilson & F.C.Keil (Eds), The M. I. T Encyclopedia of cognitive Sciences, pp: 744-795, Combridge M A, M. I. T press.
| ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 509 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 186 |
||
نماد الکترونیک
سامانه مدیریت نشریات علمی. قدرت گرفته از سیناوب