بازتاب اجرای طرح‌های مرتع‌داری در توسعه پایدار روستایی و عشایری شهرستان نهبندان

فال سلیمان, محمود; میکانیکی, جواد; علیزاده, ریحانه

doi:10.22077/jgdms.2024.2856

دانشگاه بیرجند

تعداد نشریات	22
تعداد شماره‌ها	323
تعداد مقالات	3,394
تعداد مشاهده مقاله	3,872,404
تعداد دریافت فایل اصل مقاله	2,746,814

	بازتاب اجرای طرح‌های مرتع‌داری در توسعه پایدار روستایی و عشایری شهرستان نهبندان
مطالعات مدیریت توسعه سبز
مقاله 10، دوره 3، شماره 1 - شماره پیاپی 5، فروردین 1403، صفحه 177-198 اصل مقاله (1.27 M)
نوع مقاله: مقاله پژوهشی
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22077/jgdms.2024.2856
نویسندگان
محمود فال سلیمان^* ¹؛ جواد میکانیکی¹؛ ریحانه علیزاده²
¹دانشیار گروه جغرافیا، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه بیرجند، بیرجند، ایران
²کارشناسی ارشد گروه جغرافیا، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه بیرجند، بیرجند، ایران
چکیده
طرح‌های مرتع‌داری بخش قابل توجهی از بودجه بخش منابع طبیعی را در سطح کلان کشوری به خود اختصاص می‌دهد و ارزیابی صحیح آنها سبب صرفه‌جویی در هزینه‌ها و افزایش بازدهی طرح‌ها خواهد شد. بالا بودن سطح کارایی طرح‌ها بدین معنی است که پروژه‌های قابل‌اجرا در این بخش دارای منافع اقتصادی، اجتماعی و زیست‌محیطی بالا و قابل رقابت با سایر بخش‌های موجود در جامعه می‌باشد. در تحقیق حاضر تلاش شده به‌منظور کمک به ارتقا سطح موفقیت طرح‌های مرتع‌داری شهرستان نهبندان، به بررسی ابعاد مختلف اهداف پیش بینی شده در طرح‌های مرتع‌داری پرداخته شود. پژوهش حاضر در راستای بررسی اثرات زیست‌محیطی، اقتصادی و اجتماعی طرح‌های مرتعداری در توسعه مناطق روستایی و عشایری شهرستان نهبندان، انجام شده‌است. این تحقیق از نظر هدف کاربردی و از حیث ماهیت و روش توصیفی با رویکرد تحلیلی بوده که با مطالعات اسنادی و میدانی به انجام رسیده است. جامعه آماری تحقیق مشتمل بر بهره‌برداران مرتعی واقع در محدوده‌ی آن دسته از طرح‌های مرتعداری شهرستان نهبندان بوده که سنواتی از اجرا و اتمام آن گذشته‌است. در محدوده موردمطالعه به‌لحاظ شاخص زیست‌محیطی که با نظر خواه‌ی از بهره‌برداران روستا انجام شد، عملکرد اجرای طرح‌های مرتع‌داری در توسعه مناطق روستایی و عشایری در حد متوسط ارزیابی شده‌است. همچنین بررسی تغییر در شرایط اقتصادی و اجتماعی بهره‌برداران نیز در حد متوسط ارزیابی گردید که البته دامداران ذینفع در طرح، شرایط تداوم خشکسالی را به‌عنوان مشکل اصلی مطرح می‌نمایند و معتقدند اجرای طرح‌های مرتع‌داری باتوجه به گستردگی عرصه‌های طبیعی و اقتصاد مبتنی بر دامداری و قیمت بالای نهاده‌های دامی باید در مناطق روستایی و عشایری گسترش یابد. در نتیجه طرح‌های مذکور نقش مؤثری در توسعه پایدار عرصه روستایی و عشایری دارد.
کلیدواژه‌ها
توسعه پایدار روستایی؛ بهره‌بردار مرتعی؛ شهرستان نهبندان

مراجع
آسایش، حسین (1375 ). اصول و روش‌های برنامه‌ریزی روستایی. تهران: انتشارات دانشگاه پیام‌نور. ازکیا، مصطفی (1374). طرح‌های مرتع‌داری و بررسی جنبه‌های اجتماعی آن. جنگل و مرتع، 29. https://sid.ir/paper/419698/fa اسکندری، نگهدار، و مهدوی، فاطمه (1387). سیاست‌های مرتع‌داری در ایران. سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخیزداری کشور. بروکس، کند (1372). مدیریت جامع حوضه‌های آبخیز. ترجمه علی نجفی نژاد. معاونت آبخیز داری وزارت جهاد سازندگی. تودارو، مایکل (1367). توسعه اقتصادی در جهان سوم، مترجم غلامعلی فرجادی. تهران: انتشارات وزارت برنامه و بودجه. توکلی، محسن، محمدی، یحیی، و پیری، عبدالسلام. (1384). تأثیر اجرای طرح‌های مرتع‌داری در جلوگیری از فرسایش خاک در استان ایلام. ایلام: سومین همایش ملی فرسایش و رسوب. https://sid.ir/paper/486328/fa سراج زاده، حسین. (1397). مقدمه‌ای بر فن آبخیزداری (فن مبارزه با فرسایش خاک و مهار سیلاب). تهران: انتشارات سمت. سعیدی، عباس. (1377). مبانی جغرافیای روستایی، انتشارات سمت. فال سلیمان، محمود، و خسروی، نرگس (1395). بررسی و ارزیابی اثرات اقتصادی و اجتماعی طرح‌های مرتعداری (مورد مطالعه: استان خراسان‌جنوبی). یازدهمین همایش ملی علوم و مهندسی آبخیزداران ایران. توسعه مشارکتی در مدیریت حوزه آبخیز. https://civilica.com/doc/510808/ مددی، المیرا، و ملکی، محسن (1395). ارزیابی اثرات اجتماعی-اقتصادی پروژه‌های منابع طبیعی اجراشده از دید ذی‌نفعان (مطالعه موردی: حوزه آبخیز اندبیل، شهرستان خلخال). مرتع.12(3).. https://sid.ir/paper/136351/fa هریسون، پل (1366). فردای جهان سوم. ترجمه محمود طلوع مکانیک. تهران: سازمان صنایع ملی ایران. Brackmeier, K; Tovey, H. (2008). Knowledge in Sustainable Rural Development: From Froms of knowledge to knowledge Processes, Journal of so ciolojia Ruralis, 48(3), 313-329. https://www.researchgate.net/publication/227879551 A.O.(1994) b. Small farmer development programme in hailand.Rome:F.A.O. https://digitallibrary.un.org/record/161560?ln=en Guangyu, W., Sh. Mang, H. Cai, Sh. Liu, Zh. Zhang, L, 2016. Wang and J. Innes, “Integrated watershed management: evolution, development and emerging trends”. Journal of Forest Research, 27(5): 967–994. https://www.researchgate.net/publication/304619647 Heathcote, I.W. (2009). Integrated watershed management, principles and practice. 2nd ed., Wiley, New Jersey, 464 pages https://jwem.areeo.ac.ir/article_118772_45b388b168bb874bfa0c92204e239374 Kirk patrik, colin et al. (2001). development of criteria to assess the effectiveness of national strategies for sustainable development institute for development policy. https://www.researchgate.net/publication/23512272 Ramasht, M.H., A.M. Ahmadi and H. Ara, (2010). River basins from a systematic point of view, case study: Gamasiab River Basin. Geography and Regional Planning, 1(1): 127-145 (in Persian). Rezaei, R., 2010. Identifying and analyzing the impacts of irrigation and drainage projects in Zanjan (case study: Zanjan-rod area). Proceedings of the first national conference on new approaches of people participation in the study, construction, utilization and maintenance of irrigation and drainage networks, Shiraz, 43-49. https://ijaedr.ut.ac.ir/article_51584_71d45a418690a34273cf064207b5db4e Wilson, A. D. C, 1989. “Harrington Grazing Management In Management of Australia”, University Press. file:///C:/Users/lenovo/Downloads/12000013820305-4.
آمار تعداد مشاهده مقاله: 388 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 240

نماد الکترونیک

سامانه مدیریت نشریات علمی. قدرت گرفته از سیناوب

پیوندهای مفید

آمار

بازتاب اجرای طرح‌های مرتع‌داری در توسعه پایدار روستایی و عشایری شهرستان نهبندان