آمار

تعداد نشریات21
تعداد شماره‌ها349
تعداد مقالات3,679
تعداد مشاهده مقاله4,808,981
تعداد دریافت فایل اصل مقاله3,217,381
نوروزی, حامد, جوان, عبدالکریم, واعظ زاده, عباس. (1403). بررسی نمادشناختی افسانه‌های خواف؛ با تأکید بر نمادهای آیینی. , 3(1), 77-98. doi: 10.22077/jcrl.2024.7121.1089
حامد نوروزی; عبدالکریم جوان; عباس واعظ زاده. "بررسی نمادشناختی افسانه‌های خواف؛ با تأکید بر نمادهای آیینی". , 3, 1, 1403, 77-98. doi: 10.22077/jcrl.2024.7121.1089
نوروزی, حامد, جوان, عبدالکریم, واعظ زاده, عباس. (1403). 'بررسی نمادشناختی افسانه‌های خواف؛ با تأکید بر نمادهای آیینی', , 3(1), pp. 77-98. doi: 10.22077/jcrl.2024.7121.1089
نوروزی, حامد, جوان, عبدالکریم, واعظ زاده, عباس. بررسی نمادشناختی افسانه‌های خواف؛ با تأکید بر نمادهای آیینی. , 1403; 3(1): 77-98. doi: 10.22077/jcrl.2024.7121.1089

بررسی نمادشناختی افسانه‌های خواف؛ با تأکید بر نمادهای آیینی

پژوهشنامۀ فرهنگ و ادبیات آیینی
مقاله 5، دوره 3، شماره 1 - شماره پیاپی 5، شهریور 1403، صفحه 77-98    اصل مقاله (727.92 K)
نوع مقاله: مقاله پژوهشی
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22077/jcrl.2024.7121.1089
نویسندگان
حامد نوروزی* 1؛ عبدالکریم جوان2؛ عباس واعظ زاده3
1زبان و ادبیات فارسی دانشگاه بیرجند
2گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشکدۀ ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه بیرجند، بیرجند، ایران.
3استادیار زبان و ادبیات فارسی/ دانشگاه بیرجند
چکیده
ادبیات شفاهی بازتاب زندگی اجتماعی و فرهنگی و نشان‌دهندۀ منش، احساس و اعتقادات هر جامعه است. افسانه‌‌های عامیانه از بطن اندیشه‌ها و عواطف مردم برخاسته‌‌اند و ظرفیت بسیاری برای تحلیل معنایی دارند و عمدتاً نمادها در این زمینه دارای نقشی اساسی هستند. این افسانه‌ها جلوه‌گاه فرهنگ هر جامعه‌اند و از باورهای آغازین و تخیلات مردم سرچشمه گرفته‌اند. از میان افسانه‌های شهرستان خواف که عمدتاً دارای بافتی نمادین هستند دو قصۀ «کاکل‌زری و دندان‌مروارید» و «سلطان و حیدربیگ» با روایت ویژۀ این شهرستان برای تحلیل نمادشناسی انتخاب شده‌اند. این قصه‌ها قابلیت معناسازی قابل‌توجهی دارند و به‌ویژه حضور مفاهیم آیینی را در نمادها به صورتی پررنگ نشان می‌دهند. پژوهش حاضر، به تحلیل نمادشناسانۀ این دو قصه با تشریح مفاهیم آیینی آن پرداخته و نخست به این سؤال پاسخ‌داده است که نمادهای موجود در متن از کدام بخش فرهنگ منشأ گرفته‌اند و سپس مفاهیم ذهنی و بسامد اندیشه‌های آیینی را در متن قصه‌ها‌ بررسی کرده‌است. با توجه به نتایج به‌دست‌آمده، بیشتر نمادها از محیط زیست و فرهنگ مادی شهرستان گرفته‌شده‌اند و غالباً با مفهوم آیینی در متن حضور یافته‌اند. با توجه به شرایط جغرافیایی سخت‌گیر شهرستان خواف، به نظرمی‌رسد مردم با بخشیدن معنای دینی و عرفانی به عناصر مادی و طبیعی محیط اطراف خود و سهیم‌شدن در قصه‌ها، اسطوره‌ها و آیین‌های مذهبی، سعی داشته‌اند تعلق‌داشتن به یک گروه را به عنوان شکلی از امنیت به‌دست‌‌آورند.
کلیدواژه‌ها
ادبیات عامه؛ نماد؛ مفاهیم آیینی؛ کاکل‌زری و دندان‌مروارید؛ سلطان و حیدربیگ؛ خواف
مراجع
  • آگدن، سی. کی. و ریچاردز، آی. ای. (1392). معنای معنا. تحلیل و ترجمۀ محمود فضیلت و مریم نویدی. تهران: زوار.
  • آلستون، ویلیام. (1381). فلسفۀ زبان. ترجمۀ احمد ایرانمنش و احمدرضا جلیلی. تهران: سهروردی.
  • بدره‌ای، فریدون. (1346). «مقدمه‌ای بر معناشناسی». دانشکدۀ ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تهران. س1. ش15. صص 69 –
  • اسپرغم، ثمین؛ قوام، ابوالقاسم؛ بامشکی، سمیرا. (1397). «تحلیل ساختاری بارداری‌ها و زایش‌های فراطبیعی در قصه‌های پریان ایرانی و اسطوره‌های ایرانی، هندی و بین‌النهرینی». پژوهش‌های ایران‌شناسی، س 8. ش صص 19-1.
  • پورنامداریان، تقی. (1364). رمزو داستان‌های رمزی در ادب فارسی. تهران : علمی و فرهنگی.
  • توسلی، غلام‌عباس. (1371). نظریه‌های جامعه‌شناسی. تهران: سمت.
  • جیلت، پیتر. (1397). ولادیمیر پراپ و قصۀ شفاهی جهانی. ترجمۀ پگاه خدیش. تهران: روزنه.
  • دو سوسور، فردینان. (1378). دورۀ زبان‌شناسی عمومی. ترجمۀ کورش صفوی. تهران: هرمس.
  • ذوالفقاری، حسن. (1394). زبان و ادبیات عامۀ ایران. تهران: سمت.
  • شوالیه، ژان و گربران، آلن. (1384 – 1387). فرهنگ نمادها. ترجمه و تحقیق سودابه فضایلی. تهران: جیحون.
  • صفوی، کوروش. (1382). «نگاهی به آرای فیلسوفان زبان در طرح نظریه‌های معنایی». دانشکدۀ ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تبریز. س46. ش186. صص 85 –
  • غزالی، ابوحامد محمد. (1383). کیمیای سعادت. به کوشش حسین خدیو جم. تهران: علمی فرهنگی.
  • کوپر، جین. (1379). فرهنگ مصور نمادهای سنتی .ترجمۀ ملیحه کرباسیان. تهران: فرشاد.
  • لوفر دلاشو، مارگریت. (1366). زبان رمزی قصه­های پریوار. ترجمۀ جلال ستاری. تهران: طوس.
  • مارزلف، اولریش. (1376). طبقه‌بندی قصه‌های ایرانی. تهران: سروش.
  • مک کواری، جان. (1387). تفکر دینی در قرن بیستم. ترجمۀ بهزاد سالکی. تهران: امیرکبیر.
  • میبدی، ابوالفضل رشیدالدین. (1371). کشف‌الأسرار و عده‌الأبرار. به کوشش علی‌اصغر حکمت. تهران‌: امیرکبیر.
  • میرصادقی، جمال و میرصادقی، میمنت. (1377). واژه‏نامۀ هنر داستان‏نویسی. تهران: کتاب مهناز.
  • نظامی، الیاس بن یوسف. (1313). مخزن‌الأسرار. شرح و حواشی وحید دستگردی. تهران: ارمغان.
  • هال، جیمز. (1380). فرهنگ نگاره‌ای نمادها در هنر شرق و غرب. ترجمۀ رقیه بهزادی. تهران: فرهنگ معاصر. یاحقی، محمدجعفر. (1386). فرهنگ اساطیر و داستان‌واره‌ها در ادبیات فارسی. تهران: فرهنگ معاصر.
  • یونگ، کارل گوستاو. (1377). انسان و سمبو­ل­هایش. ترجمۀ محمود سلطانی. تهران: جامی.
  • Newmark, P. (1981). A Textbook of Translation. London: Prentice Hall.
منابع شفاهی:

  • عبدالقادر حاکمی، روستای مژن‌آباد شهرستان خواف.
  • مرحوم مریم حقدادی، روستای سلامی شهرستان خواف.
  • مرحوم معصومه میش‌مست، روستای اسدآباد شهرستان خواف.
  • فاطمه گم‌کرده، روستای اسدآباد شهرستان خواف.
  • معصومه میرزاده، روستای اسدآباد شهرستان خواف.
آمار
تعداد مشاهده مقاله: 632
تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 260


نماد الکترونیک 

 

سامانه مدیریت نشریات علمی. قدرت گرفته از سیناوب