پیوندهای مفید
آمار
| تعداد نشریات | 22 |
| تعداد شماره‌ها | 323 |
| تعداد مقالات | 3,394 |
| تعداد مشاهده مقاله | 3,871,776 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 2,746,625 |
تاثیر تشیع بر تحولات شعر خانقاهی در دوره معاصر(از انقلاب مشروطه تا انقلاب اسلامی) | ||
| پژوهشنامۀ فرهنگ و ادبیات آیینی | ||
| مقاله 11، دوره 2، شماره 2 - شماره پیاپی 4، بهمن 1402، صفحه 167-188 اصل مقاله (572.1 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22077/jcrl.2024.6857.1068 | ||
| نویسندگان | ||
| مریم حسین آبادی1؛ مهدی ملک ثابت* 2؛ یدالله جلالی پندری3 | ||
| 1دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی دانشگاه یزد | ||
| 2استاد زبان و ادبیات فارسی دانشگاه یزد | ||
| 3استاد زبان و ادبیات فارسی دانشگاه یزد | ||
| چکیده | ||
| رسمیت یافتن مذهب تشیع از دوره صفوی زمینه ساز تحولات بسیاری در جامعه ایرانی شد. شعر و ادبیات و عرفان و تصوف نیز از این تحولات، برکنار نماندند. در این میان شعر خانقاهی در دوره معاصر از انقلاب مشروطه تا انقلاب اسلامی نقطه اوج تحولاتی است که اندیشه تشیع در تصوف خانقاهی، و ناگزیر در شعر تصوف خانقاهی معاصر پدید آورد.رسمیت یافتن مذهب تشیع از مهمترین عواملی بود که موجب افول تصوف خانقاهی و نیز تغییر مذهب تصوف خانقاهی از تسنن به تشیع در دوره معاصر شد. افول تصوف خانقاهی، رکود شعر خانقاهی در دوره معاصر را به دنبال داشت و تغییر مذهب تصوف خانقاهی دو تأثیر مهم بر مضامین شعر خانقاهی در دوره معاصر داشت. یاد کرد توأم با غلو مضامین شیعی که از ادوار قبل و پیش از رسمیت یافتن مذهب تشیع، متأثر از مکتب ابن عربی به شعر خانقاهی راه یافته بود و ورود مضامین شیعی جدید که در دوره مورد بحث ما و با رسمیت یافتن مذهب تشیع به شعر خانقاهی راه یافت. مسأله «ولایت» مهمترین نمونه مضامین بخش اول است که در شعر خانقاهی معاصر به دفعات به عنوان یک اصل طریقتی ذکر می شود. مسأله «مدح و مرثیه» امامان شیعه (ع) به ویژه امام علی (ع) و امام حسین (ع) مهمترین نمونه های مضامین بخش دوم هستند که در شعر خانقاهی معاصر به دفعات و به عنوان یک اصل طریقتی طرح می شوند و دو مضمون جدید «مدح و مرثیه طریقتی» و «مقتل سرائی عرفانی» را در تاریخ شعر خانقاهی فارسی خلق می کنند. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| عرفان خانقاهی؛ شعر خانقاهی؛ مکتب ابن عربی؛ منقبت سرایی؛ مرثیه سرایی | ||
| مراجع | ||
|
آشتیانی، سید جلال‌الدین. (1375). شرح مقدمه قیصری. چاپ دوم. قم: تبلیغات اسلامی.
ابن‌عربی، محمد بن علی. (بی‌تا). الفتوحات‌المکیه. بیروت: دارصادر.
اسدی، حسن. (1383). «فرقه صوفیه گنابادیه». صباح. ش 19 و 20. صص 50-31.
جامی، عبدالرحمن‌بن‌احمد. (1385). هفت اورنگ. تصحیح مرتضی مدرس گیلانی. تهران: اهورا.
جوادی آملی، عبدالله. (1385). ولایت‌فقیه، ولایت فقاهت و عدالت، قم: اسراء.
جوادی آملی، مرتضی. (1381). «اسفار اربعه از دیدگاه عرفا و حکما». مجموعه مقالات همایش بزرگداشت حکیم صدرالمتألهین، صص 144-160.
حاجب شیرازی، میرزاحیدرعلی. (1372). دیوان حاجب شیرازی. تهران: جمهوری.
حیدری، مهدی. (1398). جریان شناسی عرفان ابن‌عربی در ادب فارسی. تهران: مولی.
رضی، احمد و قلی‌زاده، هادی.(1392). «شعر عرفانی و صوفیانه در دوره مشروطیت»، فصلنامه شعرپژوهی. س5. ش3. پیاپی 17. صص 71-98.
رودگر، محمد. (1396) «عرفان خراسان و ابن‌عربی؛ تفاوت‌های سلوکی»، پژوهش‌نامه مذاهب اسلامی. س4. ش8 . صص 151-174.
زرین‌کوب، عبدالحسین. (1378). ارزش میراث صوفیه. تهران: امیرکبیر.
زرین‌کوب، عبدالحسین. (1369). دنباله جستجو در تصوف ایران. تهران: امیرکبیر.
سجادی، سیدجعفر. (1383). فرهنگ اصطلاحات و تعبیرات عرفانی. تهران: طهوری.
شاه نعمت‌الله ولی. (1399). دیوان. با مقدمه سعید نفیسی. تهران: نگاه.
شریفی، احمد حسین. (1391). عرفان حقیقی و عرفان‌های کاذب. قم: پرتو ولایت.
شفیعی کدکنی، محمدرضا. (1392). زبان شعر در نثر صوفیه. تهران: سخن.
شیمل، آن ماری. (1374). ابعاد عرفانی اسلام. ترجمه عبدالرحیم گواهی. تهران: نشر فرهنگ اسلامی.
صفی علیشاه، میرزاحسن. (1372). زبده‌الاسرار. تهران: صفی علیشاه.
صفی علیشاه، میرزاحسن. (1363). دیوان. تهران: امیرکبیر.
طباطبایی یزدی، محمدکاظم. (1392). عروه‌الوثقی. ترجمه عباس قمی. قم: معرفت.
عبرت نائینی. (1376). دیوان. تصحیح مجتبی فراهانی. تهران: سنایی.
عطار نیشابوری، فریدالدین‌محمد. (1398). تذکره‌الاولیاء. تصحیح محمدرضا شفیعی کدکنی. تهران: سخن.
عطار نیشابوری، فریدالدین‌محمد. (1395). مصیبت‌نامه. تصحیح محمدرضا شفیعی کدکنی. تهران: سخن.
عمان سامانی، نورالله بن عبدالله. (1385). گنجینه‌الاسرار. تهران: سروش.
قزوینی، زکریا. (1374). آثارالبلاد و اخبارالعباد. تهران: امیرکبیر.
کاشانی، عزالدین محمود. (1389). مصباح‌الهدایه و مفتاح‌الکفایه. تصحیح جلال‌الدین همائی. تهران: زوّار.
کرمی، اکرم. (1390). عرفان در ادبیات عاشورایی. تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
کیانی، محسن. (1369). تاریخ خانقاه در ایران. تهران: طهوری.
گلی، احمد و دستمالچی، ویدا. (1394). «رمزگشائی شطحیات بر پایه علم معانی». فنون ادبی. س7. ش 1 (پیاپی 12). صص 46-33.
مجلسی، محمدباقر. (1386). بحارالانوار. قم: اسلامیه.
مشعوفی، عباس. (1394). «نسبت زبان و تجربه عرفانی». مجموعه مقاله‌های دهمین همایش بین‌المللی ترویج زبان و ادب فارسی دانشگاه محقق اردبیلی. صص 582-572.
مغنیه، محمدجواد. (1979م). تصوف و کرامت‌های صوفیان. تهران: علمیه اسلامیه.
میرصادقی، میمنت. (1373). واژه‌نامه هنر شاعری. تهران: کتاب مهناز.
همدانی، صابر. (1361). دیوان. تهران: زوّار.
یوسفی، محمد. (1384). «حب خاندان رسول در حدیقه سنائی». آفرینه. ش5. صص 128-109. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 8,040 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 986 |
||
نماد الکترونیک
سامانه مدیریت نشریات علمی. قدرت گرفته از سیناوب