
تعداد نشریات | 21 |
تعداد شمارهها | 301 |
تعداد مقالات | 3,173 |
تعداد مشاهده مقاله | 3,211,846 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 2,380,305 |
مطالعه تطبیقی مؤلفههای بصری تزئینات و کتیبههای منبر چوبی عصر سجلوقی روستای فریزهند و برزرود نطنز | ||
نگارینه هنر اسلامی | ||
دوره 10، شماره 26، اسفند 1402، صفحه 70-86 اصل مقاله (5.8 M) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22077/nia.2024.6030.1692 | ||
نویسندگان | ||
فاطمه هاشمی* 1؛ یعقوب آژند2 | ||
1کارشناسی ارشد دانشگاه هنر اسلامی تبریز | ||
2استاد دانشگاه تهران | ||
چکیده | ||
یکی از با ارزشترین عناصر کاربردی و ضروری که در مساجد مورد استفاده قرار میگرفته منبر بوده است. واضح است که این دست ساخته به نحوی در ترویج و گسترش دین نیز مؤثر واقع شده است. بخش عمده ای از تحقیقات انجام شده در باب منبرها، پیرامون تاریخ ساخت آن بوده و کمتر مباحثی به ویژگیهای زیباییشناختی و نقوش به کار رفته در آن پرداختهاند دو منبر دوران اسلامی عصر سجلوقی روستاهای فریزهند و برزرود نطنز نمونههای برجستهای از منابر در ایران هستند که بررسی ابعاد تزئینی و ساختاری این منابر هدف مطالعه پژوهش حاضر میباشد. این تحقیق دارای ماهیت کیفی بوده و به روش توصیفی-تحلیلی و تطبیقی با استناد به داده هایی که به روش کتابخانهای و میدانی به دست آمده است، دو منبر مذکور را مورد توصیف و تحلیل و قیاس بصری نقشها قرار میدهد و در پی پاسخ به این سؤال است که چه تفاوتی بین دو منبر (برزرود و فریزهند) از منظر ویژگیهای ظاهری، نقش، کتیبه، ساخت، مواد و... وجود دارد؟در این آثار، طرحها و نقوش متنوع، تزئیناتی با نقوش هندسی و گیاهی و همچنین کتیبههای کندهکاری شده به خط کوفی و نسخ قابل مشاهده است. شیوهی اجرایی نقوش ابتدا به روش شبکهسازی مشبک شده است، و سپس روی زمینهایی چسبانده شده است و بعد کار منبت روی آن انجام شده است. در منبر برزرود بیشتر طرح ها تکرار ½ آئینه ای دارند و در منبر فریزهند روش تکرار واگیره ایی و یا ½ و ¼ آئینه ای بوده است. منابر مذکور از نظر نشستگاه در تضاد هستند که فرم منبر فریزهند محرابی شکل و برزرود ساختاری سادهتر دارد اما از نظر تزئینات پرکارتر است. | ||
کلیدواژهها | ||
منبر؛ منبر فریزهند؛ منبر برز رود؛ عصر سلجوقی؛ مؤلفههای بصری | ||
مراجع | ||
قرآن کریم. مترجم: مهدی الهی قمشهای.
بیاتیراد، نیلوفر (1391). «نسبت نقوش تکرارشونده منبرهای چوبی با مفاهیم نمادین در هنر اسلامی». پایاننامه کارشناسیارشد، دانشگاه هنر اصفهان.
حموی، یاقوت (1383). معجم البلدان. مترجم: علینقی منزوی، تهران: سازمان میراث فرهنگی.
خوانساری ابیانه، زینالعابدین (1378). ابیانه و فرهنگ مردم آن. تهران: گنجینه هنر.دهخدا، علیاکبر (1377). لغتنامه دهخدا. جلد چهاردهم، تهران: دانشگاه تهران. گرهچینی در معماری اسلامی و هنرهای سنتی. تهران: نشر دانشگاهی.
شراهی، اسماعیل؛ موسوینیا، سیدمهدی (1399). «بررسی ابعاد شکلی و تزئینی منبر مسجد نقوسان تفرش». نگره، شماره 54، صص. 53ـ41.شیخبیگلو، امید (1393). «طراحی و ساخت منبر چوبی براساس نمونههای دورهی ایلخانی منابر مسجدجامع اصفهان و نائین». پایاننامه کارشناسیارشد، دانشگاه هنر اسلامی تبریز. گرگویی، حسن «منبر قدیمی مسجدجامع ندوشن». فرهنگ یزد. شماره 18 و 19، صص. 217ـ201.
مهرپویا، جمشید (1376). کاربرد چوب و تزئینات چوبی در معماری ایران. تهران: سازمان میراث فرهنگی.
نوروزی قرهقشلاق، حسین؛ صالحی، سمیه؛ رشادی، حجتالله (1398). «بررسی تطبیقی دو منبر سلجوقی و ایلخانی (مشکول و نائین)». نگارینه هنر اسلامی، دوره ششم، شماره 17، صص. 59ـ47.سامانیان، صمد و دهقانی، طیبه (1394) "بررسی تطبیقی طرح و نقش منبر جامع نائین و منبر جامع سوریان " فصلنامه تاریخ فرهنگ و تمدن اسلامی، دوره ششم، شماره 19، صص:29-50
| ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 174 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 190 |