پیوندهای مفید
آمار
| تعداد نشریات | 21 |
| تعداد شماره‌ها | 314 |
| تعداد مقالات | 3,321 |
| تعداد مشاهده مقاله | 3,546,512 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 2,591,222 |
تحلیل نسبت هندسه با ساختار بصری و محتوایی نقاشی معراج حضرت محمد (ص) نسخه خمسه نظامی 956ه.ق | ||
| نگارینه هنر اسلامی | ||
| دوره 10، شماره 26، اسفند 1402، صفحه 156-175 اصل مقاله (6.51 M) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22077/nia.2023.6380.1737 | ||
| نویسندگان | ||
| رضا پورزرین1؛ اصغر جوانی* 2 | ||
| 1دانشجوی دکتری پژوهش هنر، دانشکده پژوهش های عالی هنر و کارآفرینی، دانشگاه هنر اصفهان، ایران | ||
| 2عضو هیأت علمی دانشکده هنرهای تجسمی و کاربردی، دانشگاه هنر اصفهان، ایران | ||
| چکیده | ||
| هندسه یکی از مهمترین عوامل طرح ریزی ساختار اثر در نقاشی ایرانی بوده است؛ در حقیقت ما در نقاشی ایرانی شاهد زبان تصویری ویژه ای هستیم که از تعامل میان فرم و محتوا شکل گرفته است؛ و برحسب روابط و تناسبات هندسی و از طریق محاسبه سازمان یافته است، لذا هدف از این پژوهش مطالعه ساختار هندسی حساب شده و هدفمند در راستای مضمون روایت در نقاشی معراج حضرت محمد (ص) می باشــد. بدین منظور سوال های اصلی پژوهش عبارتند از: درلایه های پنهان نقاشی معراج حضرت محمد (ص) نسبت هندسه با ساختار بصری و محتوایی چگونه ایجاد شده است؟ آیا نقاش از هندسه به صورت هدفمند و در جهت مضمون نقاشی استفاده نموده است؟ روش تحقیق در این مقاله توصیفی-تحلیلی موردی و با فنون جمع آوری اطلاعات کتابخانه ای و اسنادی اســت. حاصل تطبیق و نتیجه بررسی‌ها نشان می‌دهد: 1-هنرمند در نقاشی معراج حضرت محمد (ص)، سازمانی دقیقاً محاسبه شده از عناصر هندسی و نظامی از روابط خطی و فرمی را کشف و آن را در جهت مضمون نقاشی استفاده نموده است. 2-نشانه های هندسی بکار رفته در این اثر فارغ از مجموع شرایط زمانی، مکانی و تکنیکی در جهت بیان مضامین جهانشناختی بکار رفته است 3-نقاش در جانمایی عناصر سازنده اثر از فن خط‌کشی سنتی و تناسبات ریاضی و روابط عددی استفاده نموده است. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| هندسه؛ نقاشی ایرانی؛ نقاشی معراج حضرت محمد (ص)؛ ساختار بصری؛ ساختار محتوایی | ||
| مراجع | ||
|
منابع
ا. داندیس، دونیس (1385). مبادی سواد بصری. مترجم: مسعود سپهر، تهران: سروش.
اشنوی، تاجالدین (1368). مجموعه آثار تاجالدین اشنوی به اهتمام ابونجیب مایل هروی. تهران: طهوری.
افشار مهاجر، کامران و طیبه بهشتی ( 1394). چگونگی روند ترکیب‌بندی در نگارههای ایرانی. آینه میراث. شماره : 3-29.
.................................................................. (١٣٩٤).گواه نظام شبکه ای در ترکیب بندی نگاره های نسخة خطی شاهنامة بایسنقری. هنرهای زیبا: هنر های تجسمی. شماره 4: 47-39
السعید عصام؛ پارمان، عایشه (1399). نقشهای هندسی در هنر اسلامی. مترجم: مسعود رجبنیا، تهران: سروش.
بروک، اریک(1395). نقوش هندسی در معماری اسلامی. مترجم: مژگان هاتفی، تهران: یزدا
بکولا، ساندرو (1387). هنر مدرنیسم. مترجم: رویین پاکباز، تهران: فرهنگ معاصر.
بورکهارت، تیتوس(1360). مطالعاتی در هنر دینی، مترجم: حسین نصر. تهران: امیرکبیر.
پاکباز، رویین (1381). در جستوجوی زبان نو: تحلیلی از سیر تحول هنر نقاشی در عصر جدید. تهران: نگاه.
حسینیراد، عبدالمجید (1384). شاهکارهای نگارگری ایران. تهران: موزه هنرهای معاصر تهران.
رحمتی، انشاءالله (1390). هنر و معنویت. تهران: فرهنگستان هنر.
زارعی فارسانی، احسان و مریم قاسمی (١٣٩٦). ساختار منحنی نگاره های ایرانی بر زمینه های معمارانه. پژوهش در هنر و علوم انسانی. شماره4: ص84-75
شوان، فریتیوف، (1377). زیباشناسی و رمزپردازی در هنر و طبیعت، مترجم: الف. آزاد، نقد و نظر، شماره ١٥ و ،١٦ ص -١٢٧ .١٣٦
شاهسوندی، شیده (1391). بررسی هندسه پنهان در نگارههای هفت گنبد بهرام، اثر شیخ‌زاده. کارشناسی ارشد، دانشگاه هنر اصفهان.
قاضیزاده، خشایار (1382). «هندسه پنهان در نگارههای کمالالدین بهزاد». خیال، تابستان، شماره 6، صص. 30ـ4.
فدایی، فرزانه (1395). شناخت نظام هندسی پنهان در ساختار ترکیب بندی نقاشی ایرانی، مطالعه موردی نگاره ای از نسخه ظفرنامه تیموری. اولین همایش بین المللی هنر و صناعات در فرهنگ و تمدن ایرانی سلامی با تأکید بر هنرهای رو به فراموشی. اصفهان. 1-23
کریچلو، کیت (1390). تحلیل مضامین جهانشناختی نقوش اسلامی. مترجم: حسن آذرکار، تهران: حکمت.
کنبی، شیلا (1391). نقاشی ایرانی. مترجم: مهدی حسینی، تهران: دانشگاه هنر.
گاردنر، هلن (1378). هنر درگذر زمان. مترجم: محمدتقی فرامرزی، تهران: آگاه.
گرابار، اولگ (1379). شکلگیری هنر اسلامی. مترجم: مهرداد وحدتی دانشمند، تهران: پژوهشگاه علوم انسانی.
گری، بازیل (1369). نقاشی ایران. مترجم: عربعلی شروه، تهران: عصر جدید.
لولر، رابرت (1368). هندسه مقدس. مترجم: هایده حائری، تهران: تحقیقات و مطالعات هنر تهران.
ملکپایین، علی؛ چانگ هونگم، ژانگ (1398). بررسی هندسه پنهان در مکتب نگارگری هرات: با تأکید بر نگاره به لشکر نمودن اسکندر، سخن گوشهنشینان را. نگره، زمستان، شماره 52، ص. 24ـ5.
نجیب اوغلو، گلرو (1398). هندسه و تزیین در معماری اسلامی. مترجم: مهرداد قیومی بیدهندی، تهران: روزنه.
نظرلی، مائیس (1390). جهان دوگانه مینیاتور ایرانی. مترجم: عباسعلی عزتی، تهران: فرهنگستان هنر.
حاتمی، شهریار (1400). نهان بر عیان: مهندسی تصویر در نگارگری ایران سده هشتم تا یازدهم ه.ق، تهران: موزه هنرهای معاصر.
هافتمان، ورنر (1385). اندیشه و کار پل کلی. مترجم: محسن وزیریمقدم، تهران: سروش.
-Bourgoin, Jules. (1873). Les arts arabes, Paris: Veuve A. Morel.
- Kepes, Gyorgy. (1944).(Language of Vision), (1st Edition), Chicago: Paul Theobald.
-Özdural, Alpay.(2000).( Mathematics and Arts: Connections between Theory and Practice in the Medieval Islamic World). Historia mathematica, (No. 2) , 171-201. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 325 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 266 |
||
نماد الکترونیک
سامانه مدیریت نشریات علمی. قدرت گرفته از سیناوب