پیوندهای مفید
آمار
| تعداد نشریات | 21 |
| تعداد شماره‌ها | 301 |
| تعداد مقالات | 3,173 |
| تعداد مشاهده مقاله | 3,211,835 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 2,380,304 |
رده‌بندی مناسک گذر در قصه‌ها و افسانه‌های خراسان شمالی | ||
| پژوهشنامۀ فرهنگ و ادبیات آیینی | ||
| مقاله 3، دوره 2، شماره 1 - شماره پیاپی 3، شهریور 1402، صفحه 19-40 اصل مقاله (563.32 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22077/jcrl.2023.6172.1046 | ||
| نویسندگان | ||
| مژگان میرحسینی* 1؛ زهره رحمانی2؛ مریم درپر1 | ||
| 1استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه کوثر بجنورد، بجنورد، ایران | ||
| 2دانشجوی کارشناسی ارشد ادبیات روایی دانشگاه کوثر بجنورد، بجنورد، ایران | ||
| چکیده | ||
| مسئلهای که پژوهش حاضر بدان میپردازد رده‌بندی مناسک گذر در قصه‌ها و افسانه‌های خراسان شمالی است؛ با طرح این پرسشها که در قصه‌ها و افسانه‌های خراسان شمالی مناسک گذر را بر چه مبنایی می‌توان رده‌بندی کرد و هریک دارای چه ویژگیهای انسانشناختی فرهنگی است؟ هدف پژوهش حاضر این است که با مطالعه دقیق قصه‌ها و افسانه‌های این ناحیه، مناسک گذر را به عنوان یکی از مؤلفههای انسانشناسی فرهنگی به پژوهشگران حوزة علوم اجتماعی، ادبیات و تاریخ معرفی نماید. بررسی‌ها به روش توصیفی - تحلیلی و با نظر به دیدگاه وان‌ژنپ انجام شده، حاکی از آن است که در این آثارچهار مؤلفة مهم مناسک گذر عبارتند از تولد، بلوغ، ازدواج و مرگ. با توجه به مراحلی که عابر گذار در گذر از این مؤلفه‌ها پشت سر می-گذارد، بویژه در ازدواج و مرگ، می‌توان به الگویی فرهنگی دست یافت. مناسک گذر ازدواج در این آثار برگرفته از زندگی عامة مردم خراسان شمالی و جزء فرهنگ ماندگار آن است و نمادی از برکت، اولاد فراوان، شادی و مسرت بسیار و برخورداری دیگر افراد از بخشی از این شادی و برکت می‌باشد. همچنین، تاثیر فرهنگ کشاورزی و دامداری بر برخی حرکات دسته‌جمعی و در حلقه‌های بزرگ، نشانه‌ای از اتحاد و هم‌گرایی قومی است. مناسک گذر مرگ نیز برگرفته از دین مردم این ناحیه و هماهنگ با فرهنگ آنهاست. با بررسی و تحلیل این آثار می‌توان کارکردهایی چون القای ارزش‌ها و سنت‌های اجتماعی، پیوند دادن عابر گذار به تقدس، کمک به سهل‌تر شدن گذر، تحکیم پیوندها و همبستگی گروهی را در انجام مناسک گذر برشمرد. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| انسانشناسی فرهنگی؛ وان ژنپ؛ مناسک گذر؛ قصه‌ها؛ افسانه‌ها؛ خراسان شمالی | ||
| مراجع | ||
|
- اسدیان، محمد. (1399). آداب و آیینهای گذر انسان ایرانی. تهران: هنوز.
- اسکندری، حسین. (1381). شبانههای کویر، دفتری از افسانه‌های عامیانه «جلگه سنخواست». مشهد: محقق.
- امینی، فرح و عتیقهچی، نسرین. (1395). «نمادپردازی رنگهای سبز و قرمز در آیین ازدواج هرمزگان». پژوهشنامۀ فرهنگی هرمزگان، ش 12. د6. صص20- 38.
- بیتس، دانیل و پلاگ، فرد. (۱۳95). انسانشناسی فرهنگی. ترجمۀ محسن ثلاثی. چ 12. تهران: علمی.
- پانوف، میشل و پرن، میشل. (1382). فرهنگ مردمشناسی. ترجمة عسکری خانقاه. تهران: سمت.
- توحدی، کلیمالله. (1379). درخت چهل دستان. مشهد: محقق.
- حاجیلو، فتانه و امیرقاسمی، مینو. (1390). نشانهشناسی مناسک گذر. تبریز: ستوده.
- خزاعی، حمیدرضا. (1382). افسانه‌های خراسان: اسفراین. ج7. مشهد: ماهجان.
- ذوالفقاری، حسن .(1395). «انواع بومیسرودهای خراسان». جستارهای نوین ادبی. ش3. د49. صص127-154.
- ذوالفقاری، حسن و باقری، بهادر. (1399). افسانه‌های پهلوانی ایران. تهران: خاموش.
- رنجبر، محمود و ستوده، هدایتالله. (1389). مردمشناسی با تکیه بر فرهنگ مردم ایران. تهران: ندای آریانا.
- ریویر، کلور. (1379). درآمدی بر انسانشناسی. ترجمۀ ناصر فکوهی. تهران: نی.
- ساروخانی، باقر. (1381). مقدمهای برجامعهشناسی خانواده. تهران: سروش.
- شکری، مریم. (1394). بررسی جنبههای انسانشناسی فرهنگی در ادبیات شفاهی مردم اسفراین. پایاننامه کارشناسی ارشد. تهران: دانشگاه آزاد اسلامی.
- شکورزاده، ابراهیم. (1346). عقاید و رسوم عامه مردم خراسان. تهران: بنیاد فرهنگ ایران.
- شفیعآبادی، ندا. (۱۳۹4). قصههای عامیانه خراسان شمالی همراه با تحلیل ساختاری. کرج: فرآیین.
- طبیبی، حشمتالله. (1374). مبانی جامعهشناسی و مردمشناسی ایلات و عشایر تهران. تهران: دانشگاه تهران.
- عباسی، سیما؛ صفری، مهدی و عسگری، لیلا. (1396). «کارکردهای اسطورهشناختی آب در ایران باستان». آموزش محیط زیست و توسعۀ پایدار. س6. ش2. صص 117-166.
- عابدی، آلاله. (1393). آیین گذر در فرهنگ قوم ترکمن با نگاهی به قوم گالش در شرق گیلان. پایاننامه کارشناسی ارشد. گیلان: دانشگاه گیلان.
- فرضی، حمیدرضا؛ هاشمزاده، علی و دهقان، علی. (1398). «بررسی نشانهشناسی مناسک گذر در داستان گل و نوروز خواجوی کرمانی». فصلنامۀ بهارستان سخن. س. ش45. صص 137-162.
- فریزر، جیمز جرج. (۱۳83). شاخه زرین. ترجمه کاظم فیروزمند. تهران: آگاه.
- قراییمقدم، امانالله. (۱۳۸۲). انسانشناسی فرهنگی. تهران: ابجد.
- کتاب مقدس، عهد عتیق و جدید.
- کوپر، جیسی. (1386). فرهنگ مصور نمادهای سنتی. تهران: فرهنگ نشر نو.
- گیلانی، نجمالدین؛ اکبری، مرتضی و یاری، سیاوش. (1396). «بررسی تحلیلی و تطبیقی سوگآیینهای لُری و کُردی با سنت سوگواری در شاهنامه». ادبیات تطبیقی دانشگاه شهید باهنر کرمان. س9. ش17. صص 183- 205.
- ملکزاده، حسن. (1391). مبانی انسانشناسی. تهران: علم.
- مهدویزاده، اولیاء. (1394). تحلیل و بررسی مردمشناختی آیینهای گذار روستای النگ. پایاننامۀ کارشناسی ارشد. تهران: دانشگاه آزاد اسلامی.
- میرصادقی، جمال. (1394). ادبیات داستانی. چ 7. تهران: سخن. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 290 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 263 |
||
نماد الکترونیک
سامانه مدیریت نشریات علمی. قدرت گرفته از سیناوب