پیوندهای مفید
آمار
| تعداد نشریات | 21 |
| تعداد شمارهها | 349 |
| تعداد مقالات | 3,679 |
| تعداد مشاهده مقاله | 4,816,779 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 3,222,964 |
مطالعۀ ساختاری فرشهای منقوش در نگارۀ محاورۀ دانشوران و نگارۀ جشن در دربار برای اعلام عروسی حضرت یوسف (ع) | ||
| نگارینه هنر اسلامی | ||
| دوره 10، شماره 25، شهریور 1402، صفحه 35-53 اصل مقاله (5.07 M) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22077/nia.2023.5605.1645 | ||
| نویسندگان | ||
| سیده مریم السادات ایزدی دهکردی1؛ مجید جعفری گوجانی* 2 | ||
| 1استادیاد گروه معارف دانشگاه هنر اصفهان. | ||
| 2دانشجوی کارشناسیارشد پژوهش فرش، دانشکده صنایعدستی، دانشگاه هنر اصفهان، اصفهان، ایران. | ||
| چکیده | ||
| شناسایی اصول ساختاری حاکم بر فرشهای ادوار مختلف ازجمله بایستگیهای شناختی هر دورهای است که پژوهشگران را همواره بهسوی کاربردی کردن هرچه بیشتر مطالعات فرش و یافتن معناها از پی ساختارها و تحلیلهای متکی بر بینامتنها و فرا متنها سوق میدهد؛ در این میان، با منقوش شدن فرش بر نگارههای دورۀ تیموری و سدۀ نخست صفوی، در بیرون، نشانهای از توانایی فراوان هنرمندان ایران در نقشپردازی و در درون، شوری به زبان نگارهها بیان میشود و این فرشهای پرنقش و نگار، همراه زندگی مردم آن عصر بازنمایی شدهاند. ازاینرو، این پژوهش کیفی بهصورت موردی، دو نمونه از نگارههای دورۀ تیموری و سدۀ نخست صفوی را بهصورت هدفمند برمیگزیند تا باهدف مطالعۀ ساختار فرشهای منقوش در آنها، با روش توصیفی- تحلیلی، به این پرسش اصلی پاسخ داده باشد که رابطۀ میان دو نظام بینانشانهای نگارهها و فرشهای نگارین بر آن چیست؛ از این حیث، پژوهش پیشرو دادههای خود را بهصورت اسنادی گردآوری کرده و در دو سطح توصیف و تحلیل به مطالعۀ ساختاری پیکرههای مطالعاتی میپردازد. یافتههای پژوهش نشان میدهد که خلق نظامهای تصویری و کلامی در نگارههای مطالعاتی صرفاً یک بازنمایی روایی یا تاریخی نیست و نگارهها از متنی صریح و تکلایهای خارج و به یک متن ضمنی و چندلایهایِ مرتبط با یکدیگر، مبدل گشتهاند و نظامهای بینانشانهای حاضر در این متون تجسمی، خود نیز با نظامهای بینانشانهای دیگر روابط بینامتنی ضمنی برقرار میکنند. | ||
| کلیدواژهها | ||
| نگارگری؛ قالی تیموری؛ قالی صفوی؛ ساختار شناسی؛ بینامتنیت | ||
| مراجع | ||
|
اشرفی، احمد؛ میر جعفری، حسین. (1389). «زمینههای پیدایش مکتب هرات در عصر تیموری و چگونگی انتقال مواریث آن به عصر صفوی»، پژوهشنامه تاریخ، سال پنجم، شمارۀ 18، 162- 147.
امامی، نصرالله. (1375). «نگاهی به هنرهای اسلامی دوره تیموری»، مشکوه، شمارۀ 53، 167- 145.
جعفری، علیاکبر؛ عرب صالحی نصرآبادی، شهناز. (1396). «بررسی تأثیر مکتب هرات تیموری و سبک بهزاد بر هنر اوایل عهد صفوی (950- 907 هـ. ق)»، تاریخنامه خوارزمی، سال پنجم، شمارۀ 16، 76- 59.
جنسن، چارلز. (1387). تجزیه و تحلیل آثار هنرهای تجسمی. چاپ دوّم، ترجمۀ بتی آواکیان. تهران: سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاهها (سمت).
حشمتی رضوی، فضلالله. (1387). تاریخ فرش: سیر تحول و تطور فرشبافی ایران. چاپ نخست، تهران: انتشارات سمت.
حصوری، علی. (1376). فرش بر مینیاتور. تهران: فرهنگیان.
خانلری، مجید. (1385). «مقدمهای بر سبکشناسی قالی دورۀ صفویه»، گلستان هنر، دوره دوّم، شمارۀ 3، 169- 160.
زرین ایل، مهدی؛ کارگر جهرمی، وحید (1391). «نگارگری ایران در دوران تیموری (عصر طلایی نگارگری ایران)»، نیمسالنامه تاریخ نو، سال دوّم، شمارۀ 4، 177- 143.
زکریایی کرمانی، ایمان؛ جعفری گوجانی، مجید (1401). «مطالعۀ تطبیقی نقوش قالیهای موجود نگارههای دورۀ تیموری ایران با قالیهای موسوم به هولباین عثمانی»، دو فصلنامه علمی پژوهش هنر، سال دوازدهم، شمارۀ 23، 58- 43.
ژوله، تورج. (1381). پژوهشی در فرش ایران. تهران: یساولی.
شادلو، داود. (1399). «تحولات طراحی فرش با استناد به نگارههای مکاتب هرات و شیراز از نیمۀ دوم سدۀ نهم تا آغازین سالهای سدۀ دهم در ایران»، نگره، شمارۀ 54، 76- 55.
عنبری یزدی، فائزه. (1395). هندسه نقوش (1). چاپ ششم. تهران: شرکت چاپ و نشر کتابهای درسی ایران.
کریمیان، حسن؛ ابطحی فروشانی، زهرا؛ سلیمانپور، رضا. (1390). «سیر تحول نقش فرش در دوره تیموری با توجه به نگارههای مکتب هرات»، همایش ملی هنر، فرهنگ، تاریخ و تولید فرش دستباف ایران و جهان، 405- 393.
کوریان، ا. م؛ سیکر، ژ. پ. (1396). باغهای خیال: هفت قرن مینیاتور ایران. چاپ سوّم، ترجمۀ پرویز مرزبان. تهران: فروزان روز.
ملول، غلامعلی. (1384). بهارستان: دریچهای به قالی ایران. چاپ نخست، تهران: انتشارات زرین و سیمین.
نامور مطلق، بهمن. (1386). «ترامتنیت مطالعۀ روابط یک متن با دیگر متنها»، پژوهشنامه علوم انسانی، شمارۀ 56، 98- 83.
نامور مطلق، بهمن. (1390). درآمدی بر بینامتنیت؛ نظریهها و کاربردها. چاپ نخست. تهران: انتشارات سخن.
نامور مطلق، بهمن. (1391). «گونهشناسی بیشمتنی»، پژوهشهای ادبی، سال نهم، شمارۀ 38، 152- 139.
ولش، آنتونی. (1385). نگارگری و حامیان صفوی: بررسی تحولات دوره گذار از مکتب قزوین به مکتب اصفهان. چاپ نخست، ترجمۀ روحالله رجبی، تهران: فرهنگستان هنر.
Briggs, Amy. (1940). Timurid Carpets: I. Geometric carpets, Ars Islamica, Vol. 7, No. 1, pp. 20-54..
Lentz, Thomas. W. & Lowry, Clenn. D. (1989). Timur and Princely Vision: Persian Art and Culture in the Fifteenth Century. Washington: Smithsonian Institution Press.
Simpson, M. Sh., & Farhad, M. (1997). Sultan’s Ibrahim Mirza’s Haft Awrang: A Princely Manuscript from Sixteenth Century Iran. New Haven and London: Yale University Press.
URL 1: https://ganjoor.net/jami/7ourang/7-5-yusof-zoleykha/sh68 (access date: 2022/08/10).
URL 2: https://ganjoor.net/ferdousi/shahname/aghaz/sh1 (access date: 2022/08/10).
URL 3: https://ganjoor.net/moulavi/masnavi/daftar1/sh36 (access date: 2022/08/10). | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 965 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 655 |
||
نماد الکترونیک
سامانه مدیریت نشریات علمی. قدرت گرفته از سیناوب