آمار

تعداد نشریات21
تعداد شماره‌ها301
تعداد مقالات3,173
تعداد مشاهده مقاله3,211,795
تعداد دریافت فایل اصل مقاله2,380,299
رحمانی, فرنوش, وندشعاری, علی, میرزایی, عبداله, حسامی, وحیده. (1402). بررسی ساختار فرمی طرح و نقش قالی‌های شهری استان خراسان جنوبی. , 10(26), 36-53. doi: 10.22077/nia.2023.5632.1676
فرنوش رحمانی; علی وندشعاری; عبداله میرزایی; وحیده حسامی. "بررسی ساختار فرمی طرح و نقش قالی‌های شهری استان خراسان جنوبی". , 10, 26, 1402, 36-53. doi: 10.22077/nia.2023.5632.1676
رحمانی, فرنوش, وندشعاری, علی, میرزایی, عبداله, حسامی, وحیده. (1402). 'بررسی ساختار فرمی طرح و نقش قالی‌های شهری استان خراسان جنوبی', , 10(26), pp. 36-53. doi: 10.22077/nia.2023.5632.1676
رحمانی, فرنوش, وندشعاری, علی, میرزایی, عبداله, حسامی, وحیده. بررسی ساختار فرمی طرح و نقش قالی‌های شهری استان خراسان جنوبی. , 1402; 10(26): 36-53. doi: 10.22077/nia.2023.5632.1676

بررسی ساختار فرمی طرح و نقش قالی‌های شهری استان خراسان جنوبی

نگارینه هنر اسلامی
دوره 10، شماره 26، اسفند 1402، صفحه 36-53    اصل مقاله (3.9 M)
نوع مقاله: مقاله پژوهشی
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22077/nia.2023.5632.1676
نویسندگان
فرنوش رحمانی* 1؛ علی وندشعاری* 2؛ عبداله میرزایی3؛ وحیده حسامی4
1دانشجو دکتری هنر دانشگاه الزهرا (س)
2دانشیار گروه فرش، دانشگاه هنر اسلامی تبریز، ایران
3دانشیار دانشکده فرش، دانشگاه هنر اسلامی تبریز
4مربی، دانشکده هنر دانشگاه بیرجند
چکیده
استان خراسان‌جنوبی یکی از مهم‌ترین قطب‌های بافندگی فرش در ایران می‌باشد. مطالعة طرح‌های به-کار رفته در هنر قالی‌بافی این استان نشان می‌دهد این طرح ها متناسب با جغرافیای بافت قالی ها، در سه سبک طراحی شهری، روستایی و عشایری بافته می شوند. هدف از پژوهش حاضر مطالعة طرح و نقش و تحلیل‌فرمی قالی‌های شهری و ارائة طبقه‌بندی از طرح‌های معاصر این استان است تا از این طریق بتوان به مجموعه‌ای از اطلاعات طرح و نقش‌های بومی و اصیل در تولیدات به‌کار رفته دست یافت. روش پژوهش، توصیفی-تحلیلی بوده و تجزیه و تحلیل اطلاعات به شیوة جزیی‌نگر (استقرایی) انجام گرفته است. روش جمع‌آوری اطلاعات مربوط به ادبیات و مباحث تاریخی، به صورت کتابخانه ای و بخش اصلی این پژوهش بر پایة تحقیقات میدانی جهت جمع‌آوری نمونه تصاویر از قالی‌های مناطق مختلف خراسان جنوبی صورت پذیرفته است. لذا بر این اساس به مطالعة نمونه قالی‌ها پرداخته شده است. جامعة آماری مطالعه شده مربوط به قالی‌های شهری خراسان جنوبی شامل 208 نمونه می‌باشد که مجموعاً 16قالی مورد بررسی قرار گرفته است. ارزیابی و تحلیل نتایج به دست آمده از مطالعة طرح و نقش قالی‌های این استان به همراه ارائة طبقه‌بندی از قالی‌های موجود، حاکی از رواج قالیبافی در همة مناطق به جز شهرستان سرایان است.

مطالعات نشان می‌دهد دستبافته‌های هریک از این مناطق بیانگر طرح ‌و نقش مخصوص به خود است که شامل طرح‌های لچک‌ترنجی، قابی، واگیره‌ای، محرمات، خشتی و سرتاسری می‌باشد. همچنین نوع سبک-پردازی برخی طرح‌های بکار رفته در مناطق مختلف در ارتباط با یکدیگرمی‌باشد مانند طرح خشتی که مختص به یک نقشه می‌باشد و تفاوتی با طرح خشتی سایر مناطق خراسان جنوبی ندارد. همچنین گروه قالی‌های لچک ترنجی که بیشتر تکرار طرح‌های ماهی درهم و طرح سعدی می‌باشد.
کلیدواژه‌ها
طرح و نقش؛ قالی دستباف شهری؛ خراسان‌جنوبی
مراجع
  • اربابی، بیژن. (1385). ارزیابی شیوه­های طبقه­بندی طرح و نقش فرش ایران. گلجام، شماره11، 57-74.
  • اسفهرودی، زهرا. (1396). بررسی تحلیلی قابلیت­های تاریخی، فرهنگی و اجتماعی شهر بیرجند در رونق فرش دستباف (با تأکید بر فرشبافی مود و درخش( مقطع تحصیلی (ارشد )؛ ایران، اردکان، دانشگاه علم و هنر، دانشکده هنر و معماری.
  • اشنبرنر، اریک. (1374). قالی­ها و قالیچه­های شهری و روستایی ایران. ترجمه مهشید تولایی و محمدرضا نصیری، تهران: یساولی.
  • افتاده، مریم. (1393). بررسی نقوش قالیچه­های بلوچی خراسان جنوبی. مقطع تحصیلی (ارشد )؛ ایران، سمنان، دانشگاه سمنان، دانشکده هنر.
  • برقی، سلمان. (1395). مطالعه طرح­ها و نقوش شاه عباسی در فرش­های طرح نایینی با تاکید بر نمونه فرش­های بافته شده در شهر طبس استان خراسان جنوبی، مقطع تحصیلی )ارشد)؛ ایران، تهران، دانشگاه پیام نور.
حسینی، مریم و صادقیان، حمید. (1391). مطالعه تطبیقی نقوش هندسی- گیاهی مشترک در نقشه های خشتی قالی بیرجند و چالشتر، پژوهش هنر، شماره4، 15-32.

  • خرّمی، مینا. (1394). پژوهشی در تاریخ استان خراسان جنوبی و پیشینه قالی دستباف آن. مجموعه مقالات همایش ملی فرش دستباف خراسان جنوبی، تدوین فرهاد خسروی بیژائم و حسین بارانی، چاپ اول، بیرجند؛ نشر چهاردرخت، صفحه 803- 824.
  • دریایی، نازیلا. (1386). زیبایی شناسی در فرش دستباف ایران. تهران: مرکز ملی فرش ایران.
  • رخشانی مقدم­، مطهره. 1395. بررسی علل رکود بازار فرش خراسان جنوبی. مقطع تحصیلی (ارشد)؛ ایران، مشهد، دانشگاه بین المللی امام رضا.
  • ژوله، تورج. (1381). پژوهشی در فرش ایران. چاپ اول، تهران: یساولی.
  • ژوله، تورج. (1381). برگی از قالی خراسان. چاپ اول، تهران: شرکت سهامی فرش ایران.
  • شاه بیگی، مرتضی. (1395). تاثیر مولفه­های فرهنگی بر نقوش فرش قائنات. مقطع تحصیلی(ارشد)؛ ایران، تهران، دانشگاه هنر.
  • شهریاری، مهدی. (1400). مطالعه تطبیقی طرح های قالی خشتی بیرجند و چهارمحال بختیاری. مقطع تحصیلی )ارشد)؛ ایران، اصفهان، دانشگاه هنر اصفهان.
  • صمیمی اول، محمد. (1383). اصول و مبانی طراحی فرش ایران. چاپ اول، تهران: عابد.
  • صور اسرافیل، شیرین. (1383). برکویر سبز جنوب) فرش خراسان(. چاپ اول، تهران: احیاء کتاب.
  • صفاران، الیاس؛ احمدپناه، ابوتراب و عاملی، فاطمه. (1395). بررسی نقش ماهی درهم (ریزه ماهی) در قالی بافی بیرجند، مطالعات هنر اسلامی، شماره 24، 59-78.
  • عاملی، فاطمه؛ الیاس صفاران و طیبه صباغ­پور. (1393). تحول نقش ریزه­ماهی در فرش شهرستان بیرجند طی دهه­های اخیر. گلجام (26): 31-45.
  • عاملی، فاطمه. (1393). تحول نقش ریزه ماهی در فرش شهرستان بیرجند طی دهه‌های اخیر. مقطع تحصیلی )ارشد)؛ ایران، تهران، دانشگاه پیام نور.
  • عاملی، فاطمه؛ الیاس صفاران و طیبه صباغ­پور. (1394). بررسی تغییرات فرش های ریزه ماهی در شهرستان بیرجند طی دهه های اخیر، گلجام، شماره26، 31-46.
  • عبدالله­زاده­ مقدم، اکرم، سلطانی، منا و خیراللهی، محمدرضا. (1400). بررسی ویژگی های ساختاری قالی بشرویه، هنرهای صناعی ایران، 137-148.
  • قلاسی مود، شیرمحمد و شعله قلاسی مود. (1391). قالی مود و تاریخچه آن. چاپ اول، مشهد: شعرا.
  • مریدی، محمدرضا؛ مراثی، محسن و مقنی پور، مجید. (1396). تحلیل علیت و عاملیت در دگرگونی های دو دهۀ اخیر قالی ایران (مناطق مورد مطالعه: خراسان شمالی، خراسان رضوی، خراسان جنوبی)، گلجام، شماره 32، 121-134.
  • مقنی پور، مجیدرضا و ظفرمند، جواد. (1400). مطالعه ارتباط مولفه های فرمی قالی ها و قالیچه های مناطق خراسان جنوبی و رضوی با هویت فرهنگی جوامع تولیدکننده آن، مطالعات فرهنگی-هنری خراسان جنوبی شماره2، 63-92.
  • یساولی، جواد. (1374) قالی­ها و قالیچه­های ایران. تهران: فرهنگسرا.
  • نصیری، محمدجواد. (1385). فرش ایران. تهران: پرنگ.
مصاحبه

  • صمیمی، محمدعلی؛ طراح فرش بیرجند، 10/5/99؛ اداره جهاد کشاورزی.
آمار
تعداد مشاهده مقاله: 639
تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 429


نماد الکترونیک 

 

سامانه مدیریت نشریات علمی. قدرت گرفته از سیناوب