پیوندهای مفید
آمار
| تعداد نشریات | 22 |
| تعداد شماره‌ها | 329 |
| تعداد مقالات | 3,439 |
| تعداد مشاهده مقاله | 4,039,471 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 2,831,915 |
تحلیل عناصر تصویری نقاشی های منتخب از صادق تبریزی با رویکرد نشانهشناسی | ||
| نگارینه هنر اسلامی | ||
| دوره 9، شماره 24، بهمن 1401، صفحه 5-28 اصل مقاله (1.21 M) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22077/nia.2023.5220.1597 | ||
| نویسندگان | ||
| قدریه ملکی* 1؛ فرنوش شمیلی2 | ||
| 1دانشگاه هنر اسلامی تبریز | ||
| 2استادیار، دانشکده هنرهای تجسمی، دانشگاه هنر اسلامی تبریز | ||
| چکیده | ||
| مکتب نقاشی سقاخانه جریان هنری بود که در دهه‌ی 1340 شمسی با استفاده از عناصر شکل از هنر مدرن و برخی از عناصر سنتی- مذهبی و باستانی در ایران شکل گرفت. نقاشان سقاخانه در تلاش بودند که به آثار خود هویتی قومی-ایرانی بدهند. هنرمندان منتسب به این جنبش ضمن ارج نهادن به عناصر تصویری کهن، آثاری پدید آوردند که به دنبال تفاوت در هنر خود بودند. پس با استفاده از هنر کهن، ارتباطی میان هنر مدرن و هنر سنتی برقرار کردند. آن‌چه در بررسی آثار سقاخانهای بیشتر دیده می‌شود عناصر تصویری-نشانه‌ای هستند که از مضامین و مبانی فکری عمیقی ناشی می‌شوند. در علم نشانهشناسی به بررسی انواع نشانهها و قواعد و مبانی فکری پرداخته می‌شود. همچنین در این علم به تشریح رمزگان نشانهشناسی تصویری و نوشتاری در آثار صادق تبریزی با توجه به هم‌سو بودن آثارش با اهداف این پژوهش مورد بررسی قرار می‌گیرد. بنابراین این تحقیق در تلاش است ضمن معرفی و شناسایی آثار این هنرمند، به وارسی ویژگی‌های عناصر تصویری در نقاشیهای ایشان بپردازد و همچنین ساختار و مضامین این عناصر تصویری را با رویکرد نشانهشناختی مورد تشریح قرار دهد. لذا دو سوال اساسی در این تحقیق مطرح است: عناصر تصویری در آثار صادق تبریزی واجد چه مؤلفه‌های بصری است؟ این عناصر از چه نوع ساختار نشانه‌ای برخوردارند، به عبارتی عملکرد رویکرد نشانهشناختی در آثار منتخب چگونه است؟ این تفحص به شیوه‌ی توصیفی-تحلیلی با روش کیفی می‌باشد و همچنین گردآوری اطلاعات به صورت کتابخانه‌ای و اینترنتی انجام شده است. برآیند پژوهش نشان داد؛ در آثار صادق تبریزی نشانههای تصویری در شش دسته طبقه‌بندی می‌شوند. به طور کلی عناصر تصویری بیشتر به صورت نمایه‌ای و نمادین می‌باشد. بیشترین حجم عناصر تصویری از نوع نمادین-شمایلی بوده و از نشانه فیگوراتیو و انتزاعی ناشبیه‌ساز تشکیل شده است و کمترین نشانه طبیعت‌گرایانه می‌باشد. در نمونه‌های مطالعاتی وجوه اشتراک بین نشانههای تصویری و نیز تقسیمات نشانهشناسی مفاهیم بسیار مشاهده شده است. نقوش نوشتاری، در آثار تبریزی از جایگاه خاصی برخوردار است که با مضامین دینی و معنوی و با خط ثلث ایرانی توأم شده است. از این نقوش در تمامی آثار مشاهده شده است. نقوش گیاهی بیشتر به صورت نمادین و نقوش انسانی و جانوری بیشتر به صورت شمایلی قابل رویت است. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| نقاشی؛ مکتب سقاخانه؛ عناصر تصویری؛ صادق تبریزی؛ نشانهشناسی | ||
| مراجع | ||
ابراهیمی ناغانی، حسین(1398)"هویت و نشانههای هویت زیباشناختی در جنبش هنری سقاخانه"، دوماهنامه پژوهش در هنر و علوم انسانی، دوره 4، ش6.امیرخانی، پریسا(1393)،"مطالعهی نقش زن در آثار نقاشان دهه 80 در ایران"، پایاننامه کارشناسی ارشد دانشگاه هنراسلامی تبریز، استادراهنما جواد اردکانی، ابوالقاسم دادور، دانشگاه آزاد واحد هنر یزد.آیزمن، لئاتریس(1388)، "روانشناسی کاربردی رنگها(پنتون)"، مترجم: روحالله زمزمه، تهران: نشر بیهق کتاببلخاری قهی، حسن(1389)،" زن و هنر"، نشریه مطالعات راهبری زنان، دوره12، شماره47، صص171-196پاکباز، رویین(1378)، "نقاشی نو در ایران"، دایره المعارف هنر؛ تهران: فرهنگ معاصرپویا، معصومه. دیوسالار، فرهاد(1398)، "واکاوی حرف تمنی لیت در قرآن کریم از منظر مربع معناشناسی و زیباشناختی گفتمان"، نشریه مطالعات نقد ادبی، دوره 14، شماره49، صص53-27.پهلوان، فهیمه(1390)،" ارتباط تصویری از چشمانداز نشانهشناسی"، تهران: دانشگاه هنرپیرس، چارلز سندرس(1381) "منطق به مثابه نشانهشناسی"، ترجمة: فرزان سجودی، زیباشناخت، مطالعات نظری و فلسفی هنر، شماره 6، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.تاجدینی، علی(1388). "فرهنگ نمادها و نشانهها در اندیشه مولانا"، تهران: سروشجابز، گرترود(1395)، "فرهنگ سمبلها، اساطیر و فولکلور"، ترجمه: محمدرضا بقاپور، تهران: نشر اخترانچندلر، دانیل(1387)، "مبانی نشانهشناسی"، ترجمه: مهدی پارسا، تهران: سوره مهرحسنوند، محمدکاظم، شمیم، سعیده(1393)،"بررسی نقشمایه گل لوتوس در هنر مصر و ایران باستان"، نشریه جلوه هنر، شماره11، صص22-39.دینه سن، آنه ماری(1380)"درآمدی بر نشان هشناسی"، ترجمة: مظفر قهرمان، تهران: نشر پرسش.سجودی، فرزان(1382)، "نشانههای کاربردی"، تهران: نشر قصهسروش، عبدالکریم(1383)،"قمار عاشقانه"، تهران: نشر فرهنگی صراطشعیری، حمیدرضا(1381)، "مبانی معناشناسی نوین"، تهران: سمتشوالیه، ژان. گرابران، آلن(1384)"فرهنگ نمادها"، 4جلد، ترجمه: سودابه فضائلی، تهران: جیحونشیخ مهدی، علی. قمی، مصطفی(1390)،"پست مدرنیسم در مکتب سقاخانه"، نشری کتاب ماه هنر، ش151،صص120-127.صفریان، زینب. محمدزاده، مهدی(1398)، "تحلیل رابطه شعر و نقاشی در نقاشیهای مکتب سقاخانه"، نشریه پژوهشنامه فرهنگ و تمدن اسلامی، دوره1، شماره2، پیاپی22، صص157-171.کشمیرشکن، حمید) 1394)، "هنر معاصر ایران"، تهران: چاپ نظرگودرزی دیباج، مرتضی(1385). "جست‌وجوی هویت در نقاشی معاصر ایران"، تهران: انتشارات علمی و فرهنگیمبینی، مهتاب، فیروزبخت، مریم(1395)،" بررسی نوگرایی نقاشی در ایران"، نشریه شباک، دوره2، شماره3، صص21-26.معمارزاده، محمد(1386)،"تصویر و تجسم عرفانی در هنر اسلامی"، تهران: دانشگاه الزهراوولن، پیتر(1998)، "نشانه و معنا در سینما"، مترجم: عبدالله تربیت و بهمن طاهری، تهران: سروشهال، جیمز(1380)، "فرهنگ نگارههای نمادها در شرق و غرب"، ترجمة رقیه بهزادی، تهران: فرهنگ معاصر.ناصر الاسلام، ندا(1389)، "نظام نشانهشناختی تصویر و متن(رابطه نوشتار با تصویر در ادبیات معاصر ایران)"، نشریه کتاب ماه کودک و نوجوان. ش151یازرلو، زینب(1393)، "نشانهشناسی نقاشی ایرانی-مورد پژوهش فضا و روایت در نقاشی قهوهخانهای و جنبش سقاخانهای"، پایاننامه کارشناسی ارشد، استاد راهنما: داور یوسفی دانشگاه آزاد اسلامی واحد هنر تهران.Refrence
Chasde,Champeaux G., (1998), dom Stercxk S. (O.S.B), Introduction au monde des symboles, paris.
Garry,Jane and El-Shamy, H. (2005). Archetypes and motifs in folklore and literature: a handbook. New York: M.E. Sharpe.
- Guerin Wilfred.L., etal. (2005). A handbook of critical approaches to literature. Fifth edition. New York: Oxford University Press
Refrence Internet
| ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 1,083 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 1,020 |
||
نماد الکترونیک
سامانه مدیریت نشریات علمی. قدرت گرفته از سیناوب