پیوندهای مفید
آمار
| تعداد نشریات | 22 |
| تعداد شماره‌ها | 329 |
| تعداد مقالات | 3,439 |
| تعداد مشاهده مقاله | 4,044,104 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 2,834,890 |
نقش روستا در حفظ عنصر پیشخوانی در تعزیه (مطالعۀ موردی: روستای سرخنگ، خراسان جنوبی) | ||
| پژوهشنامۀ فرهنگ و ادبیات آیینی | ||
| مقاله 7، دوره 1، شماره 2، بهمن 1401، صفحه 107-132 اصل مقاله (678.06 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22077/jcrl.2022.4955.1022 | ||
| نویسندگان | ||
| مفید شاطری* 1؛ راضیه آرزومندان2 | ||
| 1دانشگاه بیرجند، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، گروه جغرافیا | ||
| 2دانشگاه بیرجند- دانشکده ادبیات و علوم انسانی- گروه جغرافیا | ||
| چکیده | ||
| تعزیه از مجموع آیینهای اسطورهای و باورهای مذهبی شکل گرفته و پیوند دیرینۀ شعر، موسیقی و نمایش در این مراسمِ آیینی، به رشد و بالندگی هر کدام منتهی شده است. تعزیه، آیینی است که با مقدمه و زمینه انجام میشود. از مقدمات تعزیه، میتوان به پیشخوانی اشاره کرد که مدخلی برای ورود تماشاگران و مستمعان به متن واقعۀ اصلی است. در پژوهش حاضر که به روش اسنادی و پیمایشی انجام‌گرفته، پیشخوانی های مجالس شبیه خوانی در روستای سرخنگ در خراسان جنوبی، که از مراکز قدیمی شبیه خوانی در استان است، به‌طور موجز بررسی و معرفی شده است. اهمیت پژوهش حاضر در آن است که برخی از پیشخوانی های معرفی شده، در هیچکدام از منابع مکتوب متأخر بیان نشده است؛ بنابراین به اصالت پژوهش، اعتبار بیشتری میدهد. بر اساس شواهد، نسخ خطی تعزیۀ موجود، مربوط به دورۀ قاجار است و مراسم شبیه خوانی در این روستا با تمام مقدمه و مؤخرۀ آن بی‌انقطاع تا به امروز اجرا شده است. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| پیشخوانی؛ شبیه خوانی؛ تعزیه؛ خراسان جنوبی؛ سرخنگ | ||
| مراجع | ||
|
آرین‌پور، یحیی. (1372). از صبا تا نیما، تهران: زوار.
برخوردار، ایرج. (1386). موسیقی سنتی ایران، تهران: دفتر پژوهشهای رادیو.
بنجامین، س. ج. و. (1363). ایران و ایرانیان عصر ناصرالدین‌شاه، ترجمۀ محمدحسین کردبچه. تهران: جاویدان.
بیضائی، بهرام. (1344). نمایش در ایران، تهران: کاویان.
درویشی، محمدرضا. (1373). مقدمهای بر شناخت موسیقی نواحی ایران، دفتر نخست (هرمزگان، بوشهر وخوزستان). تهران: حوزۀ هنری.
ذبیحنیا، آسیه و کریمی‌نژاد، نجمه. (1399). «بازتاب برخی از آداب‌ورسوم جامعه ایران در سفرنامه ویلیام فرانکلین». مجلۀ مطالعات ایرانی. س19. ش 37. صص162-139.
جاوید، هوشنگ. (1380). «گذری بر موسیقی در تعزیه». تئاتر. ش 27 و 28. صص 234-224.
جودی، میرزا عبدالجواد. (1386). دیوان جودی. قم: نهاوندی.
حسنی، فاطمه. (1385). «تعزیه و نقش آن در تداوم موسیقی». کتاب ماه هنر. ش 91 و 92. صص 162-156.
زنگویی، حسین. (1398). تحلیل زبانی متون تعزیه خراسان جنوبی بر اساس سبک‌شناسی لایه‌ای. رسالۀ دکتری. بیرجند: دانشگاه بیرجند.
ستاری، جلال. (1386). زمینۀ اجتماعی تعزیه و تئاتر در ایران. تهران: مرکز.
سرنا، کارلا. (1362). سفرنامۀ آدم‌ها و آئین‌ها در ایران، ترجمۀ علی‌اصغر سعیدی. تهران: نقش‌جهان.
شاطری، مفید، اسناد شخصی.
ــــــــــــ. (1391). جغرافیای تاریخی و فرهنگی درخش. مشهد: پاپلی.
ــــــــــــ. (1392). حماسۀ عشق (دفتر اول)؛ متن کامل پنج مجلس تعزیه. بیرجند: فکربکر.
ــــــــــــ و مالاندوز، طاهره. (1398). بینش مذهبی و پدیدههای جغرافیایی؛ حسینیهها و تکایای تاریخی خراسان جنوبی. بیرجند: چهاردرخت.
ــــــــــــ ؛ فرزین، مجید؛ ایمانطلب، کاظم. (1392). «بررسی موسیقی آوازی تعزیه شهادت حضرت علیاکبر(ع) بر اساس اجرای گروه تعزیه سرخنگ». مطالعات فرهنگی اجتماعی خراسان. ش 27. صص 86-59.
شهیدی، عنایتاله. (1378). «نسخه‌های تألیفی و تلفیقی و نگاهی به کتاب مجالس تعزیه». تئاتر. ش 20 و 21. صص 85-36.
صادقی، حمید و دهقان‌نژاد، مرتضی. (1390). «نگرشی بر اجرای آیین تعزیه در آثار سفرنامه‌نویسان دربار ناصرالدین‌شاه». تاریخ در آینه پژوهش. س 8. ش 2. صص132-107.
صالحپور، اردشیر. (1391). پیشخوانی در تعزیه؛ پژوهشی در نغمات آوازی شبیهخوانی. تهران: سورۀ مهر.
عاشورپور، صادق. (1389). نمایشهای ایرانی، ج 2. تهران: سورۀ مهر.
عزیزی، علی. (1380). «پیشخوانی در تعزیه». تئاتر. ش 29 و 30. صص 299-254.
فتحعلی بیگی، داود. (1371). ویژه‌نامۀ چهارمین جشنواره نمایشهای مذهبی- سنتی. تهران: انتشارات نمایش.
فرانکلین، ویلیام. (1385). مشاهدات سفر از بنگال به ایران، ترجمۀ محسن جاویدان. تهران: مرکز ایرانی تحقیقات تاریخی.
کام‌بخش، منیره. (1382). «تعزیه و موسیقی». کتاب ماه هنر. ش 65 و 66. صص95-90.
محمدزاده، مرضیه. (1389). عاشورا در شعر معاصر و فرهنگ عامه. تهران: مجتمع فرهنگی عاشورا.
محمدصادق، تانیا. (1385). «بررسی تطبیقی تئاترهای مذهبی میستری و تعزیه». کتاب ماه هنر، ش 91 و 92. صص 169-164.
مهاجری، شاهین. (1381). «موسیقی و تعزیه». فردوسی. ش 3. ص
نوروزی، حامد و مفید، شاطری. (1398). «تداعی؛ ترفندی روای- نمایشی برای متادرام گریز در تعزیه». فنون ادبی. ش 26. صص 34-17.
نصری اشرفی، جهانگیر. (1385). ققنوس؛ پیشخوانی‌ها. گوشه‌ها و مرثیه‌ها در تعزیه ایران. تهران: سورۀ مهر.
همایونی، صادق. (بی‌تا). تعزیه و تعزیهخوانی. تهران: جشن هنر.
ـــــــــــــ. . (1386). کالبدشکافی تعزیه‌های ایرانی. فرهنگ مردم ایران. ش 7 و 8. صص 68-53.
ـــــــــــــ. . (1386). «نمادهای اسطورهای در عزا، عروسی، تعزیه و سوگواریهای مذهبی در فارس». کتاب ماه هنر. ش105 و 106. صص50-61.
ـــــــــــــ. . (1377). شیراز خاستگاه تعزیه. شیراز: بنیاد فارسشناسی.
یوسفیان، شهروز. (1383). «تعزیه: فرازمندی نمایش ایرانی؛ رویکردی نشانهشناسانه به ساختار زبان اجرایی در شبیهخوانی ایرانی». خیال (فرهنگستان هنر). ش 12. صص 83-66. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 469 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 466 |
||
نماد الکترونیک
سامانه مدیریت نشریات علمی. قدرت گرفته از سیناوب