پیوندهای مفید
آمار
| تعداد نشریات | 22 |
| تعداد شماره‌ها | 329 |
| تعداد مقالات | 3,439 |
| تعداد مشاهده مقاله | 4,039,471 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 2,831,918 |
تحلیل پالت های رنگی دو نمونه از قالیچه های بلوچ با استفاده از طیف سنجی انعکاسی | ||
| دوفصلنامه علمی رجشمار | ||
| دوره 2، شماره 1 - شماره پیاپی 3، شهریور 1400، صفحه 83-95 اصل مقاله (1.14 M) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22077/rajshomar.2022.5495.1048 | ||
| نویسنده | ||
| سامرا سلیم پور ابکنار* | ||
| پژوهشکده هنرهای سنّتی، پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری، تهران، ایران | ||
| چکیده | ||
| عنصر رنگ و هارمونیِ فام‌های رنگیِ مورد استفاده در یک دست‌بافته می‌تواند شخصیتی منحصربه‌فرد به آن بدهد و ارزش هنری آن را در کنار طرح و نقش مطلوب دو چندان کند. یکی از مناطق نام آشنای ایران که گویی ساکنان آن به‌خوبی با این دانش آشنایی دارند اقلیم زیبای بلوچستان است؛ چرا که با به‌کارگیری تعداد فام‌های رنگی محدود (حداکثر 6 تا 8 فام) در طرح و نقش دست‌بافته‌های خویش هر بار روح تازه‌ای به وجود آنها می‌بخشند. اگرچه برخی از پژوهش‌ها بر موضوع مطالعه و شناخت فام‌های رنگی در دست‌بافته‌های سیستان و بلوچستان متمرکز شده‌اند؛ با‌این‌وجود، جای خالی تحلیل پالت رنگی مورد استفاده در این آثار هنری به کمک یک ابزار دقیق آزمایشگاهی به چشم می‌خورد. مطالعۀ پیش‌رو، با استفاده از آنالیز جامع و شناخته شدۀ طیف‌سنجی (یا اسپکتروفتومتر) انعکاسی که یک روش شناسایی غیرتخریبی است به تجزیه و تحلیل فام‌های رنگی موجود در دو قالیچۀ بلوچ با بیشترین تعداد فام‌های رنگی پرداخته است. با استفاده از این آنالیز، پارامترهایی نظیر: روشنایی (L*)، کروما (C)، زاویۀ رنگ (h˚) و اختلاف رنگ (E∆) فام‌های موجود در هر قالیچه برای نقاط مختلف (10 نقطه) محاسبه شدند. نتایج نشان می‌دهد که مواد رنگزای طبیعی، روش دندانه دادن و شرایط به‌کار گرفته شده (دما، زمان و شیوۀ شستشو) در فرآیند رنگرزی سنّتی می‌تواند بر پارامترهای رنگی یاد شده موثر باشد. علاوه‌بر‌این، تغییرات رنگی برای فام‌های غالب در قالیچه‌ها ناچیز بوده که نشان‌دهندۀ پایداری آنها در برابر عوامل محیطی (نور، رطوبت و سایش) است. این نتیجه حاکی از دانش ذاتی اقوام بلوچ پیرامون علم شناخت رنگ است، چیزی‌که یقیناً بافندگان خوش ذوق و هنرمند ساکن این منطقه آن را با نگریستن به اقلیم جغرافیایی زیبای اطراف محیط زندگی خویش آموخته‌اند. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| پالت رنگی؛ قالیچۀ دستبافت؛ استان سیستان و بلوچستان؛ طیف‌سنجی (یا اسپکتروفتومتر) انعکاسی | ||
| مراجع | ||
|
آویشی، جواد؛ حسینآبادی، زهرا؛ طاهری، علیرضا. (1391). «مطالعه ساختار سجادههای (معاصر) سیستان و بلوچستان». گلجام، شماره 22، 60ـ43.
احراری، عبدالله؛ حاجی، امینالدین ؛ نظامی، رؤیا. (1386). «طرح، نقش و رنگبندی قالی بلوچ خراسان». در مجموعه مقالات دومین سمینار فرش دستبافت ایران، تهران: مرکز ملی ایران، 588-581.
احمدی پیام، رضوان. (1394). «طرح و نقش قالیچههای سجادهای بلوچ خراسان». در مجموعه مقالات همایش ملی فرش دستبافت خراسان جنوبی، دانشگاه بیرجند، 632ـ618.
ادواردز، سیسیل. (1368). قالی ایران. مترجم: مهیندخت صبا، تهران: فرهنگسرا.
استوار، مسیب. (1391). رنگ. تهران: عصر تابان.
اصطخری، ابوالحق ابراهیم (1397). المسالک و الممالک (به کوشش: ایرج افشار)، به تصحیح منوچهر ستوده، تهران: سخن.
امیرشاهی، سیدحسین؛ آگهیان، فرناز. (1386). فیزیک رنگ محاسباتی. تهران: ارکان دانش.
ایتن، یوهانس. (1384). عناصر رنگ. مترجم: بهروز ژالهدوست، تهران: عفاف.
ـــــــــــــ. (1396). هنر رنگ. مترجم: عربعلی شروه، تهران: فرهنگسرای یساولی.
توحیدی، فائق؛ مهدی حجت. (1390)، مبانی هنرهای فلزکاری، نگارگری، سفالگری، بافتهها و منسوجات، معماری، خط و کتابت. تهران: سمیرا.
حسینآبادی، زهرا؛ رهنورد، زهرا. (1385). «بررسی نقش و رنگ در قالی سیستان». گلجام، شماره 4 و 5، 74ـ57.
حشمتی رضوی، فضلالله. (1392). تاریخ فرش: سیر تحول و تطور فرش بافی ایران. چاپ سوم، تهران: سمت.
حصوری، علی. (1371)، فرش سیستان. تهران: فرهنگیان.
دانشگر، احمد. (1376). فرهنگ جامع فرش: یادواره «دانشنامه ایران». تهران: مؤسسه یادواره اسدی.
دوبوکور، مونیک. (1376). رمزهای زنده جان. مترجم: جلال ستاری، تهران: مرکز.
رحیمپور، شهدخت؛ نعمتشهربابکی، ابوالقاسم. (1397). «شناسایی و بررسی سفرههای سیستان و بلوچستان (با تأکید بر ساختار بافت و نقشمایهها)». گلجام، شماره 34: 71ـ53.
شکری، لطفالله؛ خواجهمهریزی، محمد. (1394). «سامانههای خبره برای ارائه نسخه رنگرزی نخ فرش دستبافت پشمی با استفاده از رنگزاهای طبیعی». علوم و فناوری نساجی، دوره پنجم، شماره 1، 28ـ19.
شهبخش، سعید. (1373). «فرم در نقوش سنّتی بلوچستان». کتاب نخل، شماره 1: 32ـ22.
صوراسرافیل، شیرین. (1378). رنگهای ایرانی: رنگرزی با رنگهای طبیعی به روایت استادان رنگرز. تهران: مؤسسه تحقیقات فرش دستباف.
فروغینیا، مریم؛ شاهسوار، مرتضی. (1394). «بررسی تطبیقی ویژگیهای ساختاری و طرح فرش بلوچ خراسان و فرش سیستان». در مجموعه مقالات همایش ملی فرش دستبافت خراسان جنوبی، دانشگاه بیرجند، 658ـ648.
قنبری عدیوی، مریم. (1394). «بررسی ترکیب رنگ قالیچههای بلوچی خراسان جنوبی». در مجموعه مقالات همایش ملی فرش دستبافت خراسان جنوبی، دانشگاه بیرجند، 549ـ537.
مهتدی، فیضالله. (1382). «اثر رنگ در فرش». در مجموعه مقالهها سخنرانیها و برنامههای نخستین همایش سراسری فرش در آموزش عالی، مشهد: تدین.
نورائی، فرخنده. (1386). بررسی و طبقهبندی نقوش قالی بلوچ ایران. تهران: مرکز ملی فرش ایران.
نیکاندیش، بهزاد؛ چیتسازیان، امیرحسین. (1393). «زیباییشناسی رنگ و طرح در قالیچههای محرابی بلوچ». پیکره، شماره 6: 53ـ41.
ویسیان، سیدمحمد. (1392). رنگرزی گیاهی و راهکارهای بهبود کیفیت آن. تهران: انجمن علمی فرش ایران.
Azadi, Siavash. )1986). Carpet in the Baluch Tradition. Munich: Klinkhardt and Biermann Publishing.
CIE, 1986. Colorimetric and Central Bureau of the Commission International de L’Eclairage, Vienna, Austria, 19: 652-664.
Koschan, Andreas, Abidi, Mongi. (2008). Digital Color Image Processing, Hoboken: Wiley-Interscience Publishing.
McLellan, M.R. Lind, L.R. Kime, R.W. (1995). “Hue angle determinations and statistical analysis for multiquadrant Hunter L,a,b Data”, Journal of Food Quality, 18, 235-240.
| ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 1,314 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 531 |
||
نماد الکترونیک
سامانه مدیریت نشریات علمی. قدرت گرفته از سیناوب