
تعداد نشریات | 21 |
تعداد شمارهها | 301 |
تعداد مقالات | 3,173 |
تعداد مشاهده مقاله | 3,211,773 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 2,380,293 |
شمایلنگاری کلامی نقاش در ادبیات فارسی قرن 4تا 10 هجری قمری | ||
نگارینه هنر اسلامی | ||
دوره 9، شماره 23، شهریور 1401، صفحه 88-105 اصل مقاله (368.5 K) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22077/nia.2022.5034.1573 | ||
نویسندگان | ||
زینب نیک نسب1؛ مهدی محمدزاده* 2؛ سودا ابوالحسن مقدمی3 | ||
1کارشناسی ارشد نقاشی ایرانی، دانشگاه هنراسلامی تبریز، شهر تبریز، استان آذربایجان شرقی | ||
2استاد دانشکده هنرهای زیبا، دانشگاه آتاتورک ارزروم | ||
3دانشگاه هنر اسلامی تبریز | ||
چکیده | ||
در ادبیات فارسی بارها از کلمات نقاش و نقاشی استفاده شده و در نمونههایی نقاش به یک شخصیت تأثیرگذار در روایت ادبی تبدیل شده است. در مقاله حاضر شخصیتپردازی نقاش از منظر ادبیات مورد بررسی قرارگرفته است. هدف این پژوهش مطالعه شمایل نگاری کلامی نقاش به عنوان یک عنصر مهم در حوزه ادبیات فارسی است تا ضمن معرفی شخصیت نقاش؛ نقش، اهمیت و جایگاه وی در روند داستان بررسی شود و مطالعات گستردهتر در این حوزه صورت گیرد. این مقاله در پی پاسخ به این سؤال اصلی است که شمایل نگاری کلامی نقاش در ادبیات فارسی چگونه است؟. روش تحقیق در پژوهش حاضر توصیفی- تحلیلی و شیوه گردآوری اطلاعات اسنادی است. یافتههای پژوهش حاکی از آن است که نقاش و آفرینش خیالانگیز او بارها منبع الهام شعرا بوده و ادبیات فارسی به عمل نقش آفرینی تصویری نقاش و حتی اسم نقاش خاص، پرداخته و گاهی مستقیما در قالب روایت داستانی نقاش را به عنوان یکی از قهرمانان طرح نموده است. در نمونههای مورد بررسی این پژوهش، نام هفت نقاش به عنوان شخصیتهای کلیدی روایتها مطرح شده و نقاش به نوعی واسطه عشق و خدمتگزار پای تخت شاهی بوده و فردی زیرک، فعال و هوشیار است که مهمترین نقش او در متون روایی معرفی کردن عاشق و معشوق داستان به یکدیگر و در متونی دیگر همراهی خیال و کشف صورت معشوق است. | ||
کلیدواژهها | ||
نقاش؛ ادبیات فارسی؛ نقاشی ایرانی؛ شمایلنگاری | ||
مراجع | ||
اوحدی اصفهانی. (1340). کلیات اوحدی اصفهانی معروف به مراغی. تصحیح: سعید نفیسی. تهران: موسسه چاپ و انتشارات امیرکبیر.
بیغمی. (1339). داراب نامه. تصحیح: ذبیح الله صفا. تهران: بنگاه ترجمه و نشر کتاب.
جامی، عبدالرحمان. (1375). مثنوی هفت اورنگ. تصحیح: مرتضی مدرس گیلانی. تهران: مهتاب.
جمالی دهلوی. ( 1353). مثنوی مهر و ماه. تصحیح: سید حسام الدین راشدی. راولپندی: انتشارات مرکز تحقیقات فارسی ایران و پاکستان.
خواجوی کرمانی، محمود بن علی. (1370). همای و همایون. تصحیح: کمال عینی. تهران: موسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگی.
ساوجی، سلمان. (1348). جمشید و خورشید. تهران: بنگاه ترجمه و نشر کتاب.
سعدی. (؟). غزلیات سعدی. بر اساس نسخه تصحیح شده: محمدعلی فروغی(ذکاء الملک). تهران: اقبال.
سیبک نیشابوری، محمدبن یحیی. (1351). حسن و دل. به کوشش: غلامرضا فرزانهپور. تهران: کتابخانه طهوری.
عارف اردبیلی. ( 1349). فرهادنامه. تصحیح: عبدالرضا آذر. تهران: انتشارات بنیاد فرهنگ ایران.
عبداللهیان، حمید. (1380). «شیوه های شخصیت پردازی»، ادبیات داستانی، دوره3(54)، 70 -62.
عبیدزاکانی، عبیدالله. (1334). کلیات عبیدزاکانی. تصحیح: عباس اقبال آشتیانی. تهران: اقبال.
عصار تبریزی. ( 1374). مهر و مشتری؛ عشق نامه. تصحیح: رضا مصطفوی سبزواری. تهران: دانشگاه علامه طباطبایی.
عطار نیشابوری. ( 1339). خسرونامه. تصحیح: احمد سهیلی خوانساری. تهران: چاپخانه مروی.
عطار نیشابوری، فریدالدین. (1356). دیوان اشعار. تصحیح: م.درویش. تهران: جاویدان.
فاضلی، قادر. (1388). فرهنگ موضوعی آثارنظامی (5) شرفنامه. تهران: انتشارات بین المللی المهدی.
فردوسی، ابوالقاسم. (1371). شاهنامه فردوسی. تصحیح: ژول مل. تهران: سخن.
فروغی بسطامی. (1336). دیوان کامل فروغی بسطامی. به کوشش: حسین نخعی. تهران: امیرکبیر.
محمد بن خاوندشاه «میرخواند». (1338). تاریخ روضه الصفا فی سیره الانبیا و الملوک والخلفا. تصحیح: جمشیدکیان فر. تهران: پیروز.
مولانا. (1376). مثنوی معنوی (براساس نسخه قونیه). تصحیح: عبدالکریم سروش. تهران: شرکت انتشارات علمی و فرهنگی.
مولوی، جلال الدین محمدبن محمد. (1378). کلیات شمس(دیوان کبیر). تصحیح: بدیع الزمان فروزانفر. جلد سوم. تهران: امیرکبیر.
مولوی، جلال الدین محمدبن محمد. (1378). کلیات شمس(دیوان کبیر). تصحیح: بدیع الزمان فروزانفر. جلد ششم. تهران: امیرکبیر.
مولوی، جلال الدین محمدبن محمد. (1378). کلیات شمس(دیوان کبیر). تصحیح: بدیع الزمان فروزانفر. جلد هفتم. تهران: امیرکبیر.
نحوی، اکبر و غفوری، رضا. (1389). « نابرابری سرگذشت مانی در شاهنامه فردوسی با پژوهشهای تاریخی»، بوستان ادب دانشگاه شیراز، شماره اول، 184- 173.
نظامی گنجوی، الیاس بن یوسف. ( 1379). خسرو و شیرین. تصحیح: حسن وحید دستگردی. تهران: سوره مهر.
نیک روز، یوسف و احمدیانی، محمدهادی. (1393). «شیوه های شخصیت پردازی در شاهنامه فردوسی»، پژوهش نامه ادب حماسی، سال10(18)، 191- 173.
نیک نسب، زینب. (1400). تصویرگری نقاش بر اساس مطالعه تطبیقی شخصیتپردازی نقاش در نقاشی ایرانی و ادبیات(پایان نامه کارشناسی ارشد). دانشگاه هنراسلامی تبریز، دانشکده هنرهای تجسمی. قابل دسترسی در پایگاه ایرانداک.
وحشی بافقی. (1339). دیوان وحشی بافقی. تصحیح: حسین نخعی. تهران: امیرکبیر. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 417 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 424 |