پیوندهای مفید
آمار
| تعداد نشریات | 22 |
| تعداد شماره‌ها | 317 |
| تعداد مقالات | 3,337 |
| تعداد مشاهده مقاله | 3,610,496 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 2,630,657 |
جایگاه پوشش‌های پارچه‌ای و کاغذی بر آرایه‌های معماری دوره قاجار در خانه وثیق انصاری اصفهان | ||
| نگارینه هنر اسلامی | ||
| دوره 9، شماره 23، شهریور 1401، صفحه 126-144 اصل مقاله (2.46 M) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22077/nia.2022.5240.1601 | ||
| نویسندگان | ||
| ملیکا یزدانی* 1؛ زهرا بابائی کله مسیحی2؛ نرجس زمانی3؛ جلیل جوکار4 | ||
| 1عضو هیات علمی دانشگاه هنر اصفهان | ||
| 2دانشجوی کارشناسی ارشد | ||
| 3کارشناس سازمان میراث فرهنگی و گردشگری اصفهان. اصفهان. ایران | ||
| 4مربی گروه هنر اسلامی، دانشکده صنایع‌دستی، دانشگاه هنر اصفهان، اصفهان، ایران | ||
| چکیده | ||
| چکیده کاربرد کاغذ و پارچه دیواری منقوش، به عنوان آرایه‌های معماری در ایران، قدمت زیادی ندارد. در دورهی قاجار به سبب گسترش مراودات تجاری با اروپا و شرق آسیا، پوشش‌های تجملی دیوارها با استفاده از پارچه و کاغذ، جایگاه ویژه‌ای در آرایه‌های معماری ایران یافتند. کاغذهای دیواری قاجاری در کاخ‌‌ها، عمارت‌ها، قلعه‌های سران حکومت، خانه ثروتمندان و تجار مورد توجه قرار گرفته و نصب می‌شدند. خانه‌ی وثیق انصاری در اصفهان، یکی از بناهای دارای پوشش‌های نوین دیواری دوره قاجار است. بر اساس مطالعات میدانی و بررسی‌های انجام‌شده بر خانه وثیق انصاری، مشخص گردید که دو گونه پرکاربرد از تزئینات دیواری پارچه‌ای و کاغذی وجود دارد که در هرگونه، نقوش و محتوای متنوعی نیز مشاهده می‌شود. هدف اصلی این پژوهش معرفی و دسته‌بندی نقوش پارچه‌ها و کاغذهای دیواری در خانه‌ی وثیق انصاری و شناخت فرهنگ‌های تاثیرگذار بر انتخاب نقوش در این آرایه‌ها است. مهمترین سوال پژوهش این است که نقشمایههای موجود بر پوشش‌های دیواری خانه‌ی وثیق انصاری دارای چه ویژگی‌های تصویری و موضوعی هستند؟ و چگونه می‌توان ردپای فرهنگ‌های گوناگون را در این آرایه‌ها جستجو کرد. یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد نقشمایههای گیاهی و پیکره‌ای پرکاربردترین نقوش پوشش‌های دیواری این خانه هستند. بیشتر این نقش‌مایه‌ها ایرانی نیستند و مالکان، با توجه به فرهنگ‌های غربی و شرق آسیا اقدام به سفارش این پوشش‌ها کرده‌اند. نقوش هندسی برگرفته از تزیینات معماری اروپا هم در رده‌ی بعدی قرار دارند. همچنین خوانش متن و تصویر روایی تئاتر وایانگ در یکی از پوشش‌ها، روایت کاملی از این تئاتر کهن اندونزیایی را نشان می‌دهد که احتمالاً تولید کشور هندوستان است. کتیبه‌ی منحصربه‌فرد و دارای رقم و تاریخ موجود بر یکی از پوشش‌ها، زمان تولید بخشی از این آرایه‌ها را دورهی حاکمیت ظل‌السلطان معرفی می‌کند. این پژوهش به شیوه‌ی توصیفی- تحلیلی و تجزیه و تحلیل داده‌ها به روش کیفی انجام شده است. گردآوری اطلاعات مبتنی بر مطالعات میدانی، مستند نگاری تصاویر، مصاحبه و استفاده از منابع کتابخانه‌ای و مدارک مکتوب صورت گرفته است. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| دورهی قاجار؛ خانه ی وثیق انصاری؛ آرایه‌های معماری؛ پارچه دیواری؛ کاغذ دیواری | ||
| مراجع | ||
|
براکت اسکار، گروس. (1382). تاریخ تئاتر جهان. مترجم: هوشنگ آزادی‌ور. جلد دوم. تهران: مروارید.
برکت، سعید. (1378). « مطالعه شناخت، طرح مرمت و احیاء خانه‌ی سرهنگ وثیق انصاری»، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه هنر اصفهان، دانشکده حفاظت و مرمت.
تاره، مسعود. (1392). « شرکتهای تجاری ایرانی پیش از انقلاب مشروطه»، پیام بهارستان، ویژه نامه مالیه و اقتصاد، شماره 1، 362-287.
توانایی، حسین. (1371). چاپ در صنعت نساجی. اصفهان: دانشگاه صنعتی.
حاجی قاسمی، کامبیز. (1377). خانههای اصفهان. مترجم: کلود کرباسی. تهران: دانشگاه شهید بهشتی.
حسینی، سیده زینب. (۱۳۹۷). دانشنامه طراحی و چاپ پارچه. تهران: جمال هنر.
حمزوی، یاسر، وطن‌دوست، رسول و احمدی، حسین. (1395). « بررسی و شناخت ماهیت دیوارنگاره‌های بوم‌پارچه به عنوان شیوه‌ای خاص از آرایه‌های معماری اسلامی ایران»، پژوهش های معماری اسلامی، سال چهارم، شماره 13، 148-130.
ذکا، یحیی. (1349). تاریخچه ساختمان‌های ارگ سلطنتی تهران و راهنمای کاخ گلستان. تهران: انجمن آثار ملی.
رفیعی، محبوبه (1391). « فن‌شناسی و آسیب‌شناسی و ارائه طرح حفاظتی اتاق مخمل خانه بازار ملک»، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی، دانشکده هنر و معماری.
روی‌سی، کریون. (1388). تاریخ مختصر هنر هند. مترجم: فرزان سجودی و کاوه سجودی. تهران: فرهنگستان هنر.
شفقی، سیروس. (1385). بازار بزرگ اصفهان. اصفهان: سازمان فرهنگی تفریحی شهرداری.
شمیم، علی اصغر. (1379). ایران در دوره سلطنت قاجار؛ قرن سیزدهم و نیمه اول قرن چهاردهم. تهران: زریاب.
طالبپور، فریده. (1391). منسوجات سنتی هند. تهران: دانشگاه الزهرا.
طالبپور، فریده. (1388). « تأثیر نقوش ایرانی بر هنر قلمکاری هند در دورهی صفوی»، هنرهای زیبا- هنرهای تجسمی، شماره 39، 94-85.
عسکرانی، محمدرضا. (1384). نقش مردم اصفهان در نهضت مشروطیت ایران. اصفهان: نوشته.
کریمی، امیرحسین، هلاکویی، پرویز. (1386). «بررسی فن شناختی پوشش‌های دیواری کاغذی خانه وثیق انصاری اصفهان». مجموعه مقالات هشتمین همایش حفاظت و مرمت اشیاء تاریخی فرهنگی تهران 1386. تهران: پژوهشگاه میراث فرهنگی و صنایع دستی و گردشگری.
کرزن، جرج ناتانیل. (1373). ایران و قضیه ایران. مترجم: غلامعلی وحید مازندرانی. جلد دوم. تهران: انتشارات علمی و فرهنگی.
کیانی، محمد یوسف. (1376). تزیینات وابسته به معماری ایران دوره اسلامی. تهران: سازمان میراث فرهنگی کشور.
مساح، علیرضا. (1389). « اصناف اصفهان در دورهی ظل‌السلطان»، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه اصفهان، دانشکده ادبیات و علوم انسانی.
مسینه اصل، مریم. (1394). « طراحی کاغذ دیواری براساس نقاشی‌های کاخ سردارماکو»، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه هنر اسلامی تبریز، دانشکده هنرهای صناعی اسلامی.
مکی‌نژاد، مهدی. (1387). تاریخ هنر ایران در دوره اسلامی؛ تزیینات معماری. تهران: سمت.
منجزی، مهلا. (1394). « تدوین اصول طراحی کاغذ دیواری متناسب با فرهنگ ایرانی بر اساس قالی تبریز»، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه هنر اسلامی تبریز، دانشکده هنر و معماری.
ناظری، افسانه، یزدان‌پناه، حسین. (1393). « ارزش‌های زیبایی‌شناختی نقشمایههای دیوارنگاره‌های اتاق ضلع شمال شرقی خانه اخوان حقیقی اصفهان»، مرمت و معماری ایران، سال چهارم، شماره 7، 76-53.
نوغانی بهمیری، سمیه. (1390). «روایتی از حماسه ودایی در خانه وثیق انصاری اصفهان؛ مطالعه تطبیقی نقوش یکی از پارچههای دیواری خانه وثیق با شخصیت‌های تئاترسایه‌ای اندونزی»، پژوهش هنر، سال اول، شماره 2، 66-57.
نوغانی بهمیری، سمیه. (1387). « فن‌شناسی و آسیب شناسی کاغذ و پارچههای دیواری خانه وثیق انصاری و انجام عملیات حفاظت و مرمت بر بخشی از آن»، پایان نامه کارشناسی، دانشگاه هنر اصفهان، دانشکده حفاظت و مرمت.
هاشمی حسین آبادی، نجمه. (1390). « همنشینی آرایه‌ها در تزیینات خانه وثیق انصاری اصفهان»، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه کاشان، دانشکده هنر و معماری.
شهرامی، محسن. (5 بهمن ،1399) مصاحبه تلفنی.
آرشیو سازمان میراث فرهنگی و گردشگری اصفهان. (1399).
Dalton, Bill. (2015). The Mysterious, Phantasmagoric World of Javanese Wayang Theatre (accessed January 2, 2021).
Garner, Michelle. (2020). A brief history of wallpaper [Web log message]. (Accessed November 25,2020). Retrieved from https://multibriefs.com/briefs/exclusive/brief_history_of_wallpaper.html.
Greysmith, Brenda. (1976). Wallpaper, London: Studio vista.
Hammers, Margery Anne. (1962). A brief history of wallpaper and how it has been influenced by contemporary ways of life. master of science thesis, Oregon State University.
Hoskins, Lesly, (2005), The Papered Wall: The History, Patterns and Techniques of Wallpaper. London: Thames & Hudson.
Jacque, Bernard. (2005). Luxury Perfected: The Ascendancy of French Wallpaper 1770-1870, in B Lesly Hoskins. The Papered Wall: The History, Patterns and Techniques of Wallpaper. 61-66.
Kelly, Robert. M. (2015). Toward A History of Canadian Wallpaper Use: Mechanization 1860-1935. Material Culture Review, 80, 17-37.
Rubin Don, Soo Pong Chua & Chaturvedi Ravi, Tanokura Minoru, Ramendu Majumdar. (2001). The World Encyclopedia of Contemporary Theatre: Asia/Pacific. London: Taylor & Francis.
Sanborn, Kate. (1905). Old Time Wall Papers: An Account of the Pictorial Papers on Our Forefathers' Walls. New York: Literary Collector Press.
Sucipta, Mahendra (2009). Ensiklopedia tokoh-tokoh wayang dan silsilahnya. Penerbit Narasi: Gunavan.
Wisse, Greet. (2005). Manifold Beginnings: Single_Sheet Papers, in B Lesly Hoskins. The Papered Wall: The History, Patterns and Techniques of Wallpaper. 9-21.
Wu, Anna. (2018). Chinese wallpaper, global histories and material culture. Doctoral dissertation, Royal College of Art.
URL1: https://www.vam.ac.uk/articles/a-brief-history-of-wallpaper (Accessed December 18, 2020).
URL2:https://www.thevictorianemporium.com/publications/history/article/history_of_wallcoverings/ November 03, 2011 (Accessed August 27,2020).
URL3: https://asianartnewspaper.com/wayang-kulit-javanese-shadow-theatre/ August 28, 2020 (Accessed January 18, 2021).
URL4: https://www.go-dongeng.com/page/dongeng/Arjuna-Mencari-Cinta---Niwata-Kawaca-/001320056 (Accessed December 28, 2020).
Hidayat, Shamu. (January 13, 2022). personal communication.
| ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 526 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 556 |
||
نماد الکترونیک
سامانه مدیریت نشریات علمی. قدرت گرفته از سیناوب