پیوندهای مفید
آمار
| تعداد نشریات | 21 |
| تعداد شماره‌ها | 314 |
| تعداد مقالات | 3,321 |
| تعداد مشاهده مقاله | 3,546,631 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 2,591,253 |
بازنمایی درختان مقدس و اسطوره ای اسلامی در نگارگری (زقوم، طوبی، سدره المنتهی) | ||
| نگارینه هنر اسلامی | ||
| دوره 8، شماره 22، بهمن 1400، صفحه 5-18 اصل مقاله (2.14 M) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22077/nia.2021.4421.1479 | ||
| نویسندگان | ||
| علیرضا طاهری* 1؛ مهرداد کشتی آرا2 | ||
| 1استاد تاریخ هنر، دانشکده علوم نظری و مطالعات عالی هنر, دانشگاه هنر تهران | ||
| 2گروه آموزشی ارتباط تصویری، دانشکده هنرهای تجسمی، دانشگاه هنر تهران | ||
| چکیده | ||
| درخت در باور مسلمانان و به دلیل اشارات زیاد به آن در قرآن و روایات از تقدس و اهمیت خاصی برخوردار است. یکی از دلایل آن حضور درخت در هنگام آفرینش آدم و حوا و دخیل بودن در سرنوشت آنهاست. مفاهیم و استعارات زیادی از درخت در روایات و سخنان حکمای اسلامی بیان شده است. این پژوهش به هدف بررسی روایات مختلف از توصیفات بیان شده از این درختان مذهبی-اسطوره ای و مطابقت آنها با نگاره های موجود انجام شده است. سوالات مطرح شده این است: مفاهیم نمادین درخت های زقوم، طوبی و سدره المنتهی در باور مسلمانان چیست؟ آیا بازتاب این مفاهیم در نگاره های مرتبط، متناسب با متون توصیفی هستند؟ درخت در باورهای اسلامی دارای مفاهیم نمادین متضادی است، هم نشانی از دوزخ (درخت زقوم) و هم مفهومی از بهشت (درخت طوبی و سدره المنتهی) را تداعی می کند. این درختان در قرآن و روایات با توصیفات مختلفی تبیین شده اند. برخلاف موضوعاتی که در نگارگری اسلامی مکررا تصویرسازی شده اند، تصویرنگاری از این سه درخت خارق العاده، به ندرت انجام شده است. درخت زقوم نمادی از دوزخ و وسیله ای برای عقوبت گناهکاران و جایگاه آن در قعر جهنم است، در مقابل، طوبی و سدره المنتهی تمثیلی از بهشت و مواهب آن است که در آسمان ها جای دارند. این استعاره در تعدادی از نگاره ها دقیقا نمایش داده شده است. روش تحقیق مورد استفاده برای این پژوهش توصیفی و تا حدودی تحلیلی است و روش گرد آوری اطلاعات کتابخانه ای بوده و داده های مورد نیاز از طریق کتب و سایت های علمی معتبر کسب شده است. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| درخت مقدس؛ زقوم؛ طوبی؛ سدره المنتهی؛ نگارگری اسلامی | ||
| مراجع | ||
|
-بهار، مهرداد، 1397، بندهش، تهران، انتشارات توس.
-ثعلبی نیشابوری، ابواسحاق احمد بن محمد،(1422ق)، الکشف البیان عن تفسیر القرآن، ، بیروت: دار إحیاء التراث العربی.
-رازی، ابوالفتوح،(1376)، روض الجنان و روح الجنان فی تفسیر القرآن، مصحح محمد جعفر یاحقی، مشهد: بنیاد پژوهش های اسلامی آستان قدس رضوی.
-رزسگای، ماری (1385)، معراجنامه سفر معجزه‌آسای پیامبر، ترجمۀ مهناز شایسته‌فر، تهران: مطالعات اسلامی.
-زمردی، حمیرا، (1387)، نمادها و رمزهای گیاهی در شعر فارسی، تهران، نشر زوار.
-طباطبایی، محمد حسین، (1382)، تفسیرالمیزان، ترجمۀ سید محمد باقر موسوی همدانی، قم: دفتر انتشارات اسلامی.
-طبرسی، فضل بن حسن، (1412ق)، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، بیروت: نشر دارالمعرفه.
-عین القضاة همدانی،(بی تا)، تمهیدات، با مقدّمه عفیف عسیران، تهران: کتابخانه منوچهری.
-فخر رازی، محمد بن عمر، (1420ق/1999م)، مفاتیح الغیب، بیروت: دار إحیاء التراث العربی.
-قطان غزنوی، ابونصر محمد،(1392)، سراج القلوب، تهران: نشر کتابچی.
-گری، بازیل، (1385)، نقاشی ایرانی، ترجمه عربعلی شروه، تهران: انتشارات دنیای نو.
-مجلسی، محمدباقر بن محمد تقی، (1403ق)، بحارالانوار،ج37، بیروت: موسسه الوفا.
-مجموعه آثار فارسی شیخ اشراق،(1348)، به تصحیح هانری کوربن و سید حسین نصر، تهران: انستیتو ایران و فرانسه.
-یاحقی، محمد جعفر، (1386)، فرهنگ اساطیر و داستان واره ها در ادبیات فارسی، تهران: فرهنگ معاصر.
-Caiozzo, Anna, (2010), L’arbre anthropogène du Waq Waq, les femmes-fruits et les iles des femmes, Bulletin d’études orientales, Tome LIX.
-Gruber, Chritiane, (2004), Signe of the Hour Eschatological Imagery in Islamic Book Arts, Ars Orientalis, Washington D. C : Smithsonian Institution, pp. 40-60.
-commons.wikimedia.org/wiki/File:Manafi_al_Hayawan_001.jpg (accessed in 20/05/2021)
-quod.lib.umich.edu/a/ars/13441566.0044.004/--signs-of-the-hour-eschatological-imagery-in-islamic-book?rgn=main;view=fulltext (accessed in 18/05/2021)
-krapooarboricole.wordpress.com/2020/01/08/larbre-inverse-en-islam (accessed in 18/05/2021)
-www.bonhams.com/auctions/18950/lot/85/ (accessed in 20/05/2021) | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 1,663 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 1,582 |
||
نماد الکترونیک
سامانه مدیریت نشریات علمی. قدرت گرفته از سیناوب