
تعداد نشریات | 21 |
تعداد شمارهها | 301 |
تعداد مقالات | 3,173 |
تعداد مشاهده مقاله | 3,211,859 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 2,380,312 |
پژوهشی بر نقش و شیوه بافت در تون بافی خراسان جنوبی (مطالعه موردی روستاهای خشک، خراشاد، گورید بالا و شورستان) | ||
دوفصلنامه علمی رجشمار | ||
مقاله 8، دوره 1، شماره 2، اسفند 1399، صفحه 95-113 اصل مقاله (1.87 M) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22077/rajshomar.2021.4374.1030 | ||
نویسندگان | ||
کاظم ابراهیمی1؛ امیر حسین چیت سازیان2؛ هما مالکی* 3 | ||
1دانش آموخته کارشناسی ارشد، گروه آموزشی صنایع دستی، دانشکده هنر، دانشگاه بیرجند | ||
2دانشیار گروه مطالعات عالی هنر، دانشکده معماری و هنر، دانشگاه کاشان | ||
3استادیار گروه آموزشی فرش، دانشکده هنر، دانشگاه بیرجند | ||
چکیده | ||
پارچهبافی یکی از صنایع دستی ارزشمند خطه خراسان جنوبی است که از دیرباز بسیار مورد توجه مردم این منطقه بوده است. این هنر سنتی که در منطقه به نام "تونبافی" یا "توبافی" شناخته شده است، در حد وسیع در روستاهای خراسان جنوبی مرسوم بوده و نقش مهمی در اشتغالزایی و خودکفایی مردم داشته است. اگرچه امروزه پیشرفتهای زیادی در زمینه تولید انواع پارچه صورت گرفته است، اما بدون شک صیانت از این هنر- صنعت سنتی به عنوان بخش مهمی از فرهنگ، تاریخ، و هویت این منطقه بسیار حائز اهمیت است. در این پژوهش با هدف شناساندن نقوش و طرح های اصیل، و شیوه بافت، به بررسی تونبافی منطقه خراسان جنوبی، به ویژه روستاهای خشک، خراشاد، گورید بالا و شورستان، از توابع این استان، پرداخته شده است. در این راستا به این سؤالات پاسخ داده خواهد شد که چه نقوشی در تونبافی مناطق مورد مطالعه رایج بوده و وجه تسمیه و شیوه بافت آنها چه بوده است. روش تحقیق تحلیلی- توصیفی و شیوه گردآوری اطلاعات به صورت میدانی و کتابخانهای است. یافتههای پژوهش نشان میدهد که محصول تونبافی پارچهای است که به وسیله دستگاههای بافندگی چوبی از نوع دو وردی و چهار وردی تولید میشود. مواد اولیه مصرفی برای تونبافی در گذشته نخ پنبهای و ابریشمی بوده است و امروزه از نخهای ویسکوز (برق) برای این منظور استفاده میگردد. چپرباف، گنتی، و خشتی از رایجترین نقوشی هستند که در اکثر مناطق مورد مطالعه جهت تونبافی مورد توجه بوده است. این عناصر برگرفته از طبیعت اطراف در ذهن بافنده نقش بسته است. | ||
کلیدواژهها | ||
خراسان جنوبی؛ تونبافی؛ پارچه؛ نقش؛ بافت | ||
مراجع | ||
- اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری خراسان جنوبی. (1400). منطقه گردشگری شهر تون. http://www.skchto.com/fa/tourist-attractions/220 -استاندارد ملی ایران، شماره 17512. (1392). صنایع دستی- حوله بافی سنتی- آیین کار. - بهنیا، محمدرضا. (1381). بیرجند نگین کویر. چاپ دوم. موسسه چاپ و انتشارات دانشگاه تهران. - بیکر، پاتریشیا. (1385). منسوجات اسلامی. مترجم: مهناز شایستهفر. چاپ اول. تهران: موسسه مطالعات هنر اسلامی. -پایدارفرد، آرزو. نامورمطلق، بهمن. محجوبی، فاطمه. (1394). «طراحی لباس ملی با الهام از پوشاک سنتی مردم خراسان جنوبی»، نشریه مطالعات ملی، دوره 16، شماره 4 (64)، از صفحه 133 تا 150. - پوپ، آرتر آپهام و اکرمن، فیلیس (1387). سیری در هنر ایران - از دوران پیش از تاریخ تا امروز. ترجمه و ویرایش: سیروس پرهام. جلد پنجم. تهران: انتشارات علمی و فرهنگی. - حاجی زاده، امین. (1394). «طرح قالی محرمات بیرجند»، همایش ملی فرش دستبافت خراسان جنوبی. آذرماه. دانشگاه بیرجند. - دایری، پروین و بیگ زاده شهرکی، حمیدرضا. (1398). «شناخت و تحلیل ساختار و کارکرد سازه ای دستگاه های بافندگی سنتی یزد (نمونه موردی: کارگاه دارایی بافی میدان وقت الساعه یزد)»، اولین کنفرانس بین المللی مهندسی عمران، معماری و بازآفرینی شهری. تهران. - رحیم پور، شهدخت و جمشیدی، صباحت. (1395). «بررسی ویژگی های ساختاری دو بافته منسوخ شده در خراسان جنوبی»، نخستین همایش بین المللی هنر و صناعات در فرهنگ و تمدن ایرانی اسلامی با تاکید بر هنرهای روبه فراموشی. اصفهان. - روح فر، زهره. (1391). پارچه بافی در دوره قاجار. چاپ اول. تهران: آرمان شهر. - روح فر، زهره. (1392). نگاهی بر پارچه بافی دوران اسلامی. چاپ سوم. تهران: سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاهها (سمت). - روح فر، زهره. (1384). «پارچه بافی دوره ایلخانی»، نشریه مطالعات هنر اسلامی. پیاپی 3. پاییز و زمستان. صفحات 143 – 152. - زکریایی کرمانی، ایمان. (1388). شالهای ترمه کرمان (گذشته حال و آینده). چاپ اول. تهران: انتشارات ترجمه و نشر آثار هنری متن. - شعار، جعفر. (1373). گزیده سفرنامه ناصر خسرو. چاپ دوم. تهران: نشر علم. - صفا کیش، حمید رضا و یزدانی، فروغ. (1396). «هنر صنعت پارچه بافی در دوره ی شاه عباس صفوی»، مطالعات باستان شناسی. بهار و تابستان. سال 9. شمارة 1. - طالب پور، فریده. (1393). تاریخچه پارچه و نساجی در ایران. چاپ دوم. تهران: مرکب سفید. - عباسی، جواد. (1394). «توبافی (پارچه بافی) قهستان هنری ماندگار»، هنرهای حوزه کاسپین. پاییز و زمستان. شماره 4. صفحات 39 – 58. - محجوبی، فاطمه و ابراهیمی، کاظم. (1395). «نساجی سنتی (برک بافی) در خراسان جنوبی با رویکرد احیاء»، نخستین همایش بین المللی هنر و صناعات در فرهنگ و تمدن ایرانی اسلامی با تاکید بر هنرهای روبه فراموشی. اصفهان. - یاوری، حسین. (1390). تجلی نور در هنرهای سنتی ایران. چاپ سوم. تهران: سوره مهر. - یاوری. حسین. (1387). نساجی سنتی ایران. چاپ دوم. تهران: سوره مهر.
مصاحبه: - افروزی، سکینه. (1399)، بافنده، روستای خشک، بهمنماه. - خراشادیزاده، منصوره. (1394)، بافنده و استاد تجربی پارچهبافی، بیرجند، بافت فرسوده، کارگاه آموزش پارچه بافی زیر نظر میراث فرهنگی، شهریورماه. - خراشادیزاده، مریم. (1399)، بافنده، بیرجند، اسفندماه. - شرمی، صغری. (1392)، بافنده، روستای خشک، بهمنماه. - شرمی، صغری. (1399)، بافنده، روستای خشک، اسفندماه. - عباسی، مریم. (1392)، بافنده، روستای شورستان، در محل کارگاه، آبانماه. - عباسی، مریم. (1394)، بافنده، روستای شورستان، بهمنماه. - غمین، معصومه. (1394)، بافنده، روستای خشک، بهمنماه. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 6,097 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 1,816 |