آمار

تعداد نشریات21
تعداد شماره‌ها314
تعداد مقالات3,321
تعداد مشاهده مقاله3,546,597
تعداد دریافت فایل اصل مقاله2,591,245
براری میانائی, مجید, ستار, حسین, عزیزی, حسن. (1399). بررسی فتوت نامه نویسی در میان طراحان فرش عصر صفوی. , 1(2), 23-38. doi: 10.22077/rajshomar.2021.4084.1023
مجید براری میانائی; حسین ستار; حسن عزیزی. "بررسی فتوت نامه نویسی در میان طراحان فرش عصر صفوی". , 1, 2, 1399, 23-38. doi: 10.22077/rajshomar.2021.4084.1023
براری میانائی, مجید, ستار, حسین, عزیزی, حسن. (1399). 'بررسی فتوت نامه نویسی در میان طراحان فرش عصر صفوی', , 1(2), pp. 23-38. doi: 10.22077/rajshomar.2021.4084.1023
براری میانائی, مجید, ستار, حسین, عزیزی, حسن. بررسی فتوت نامه نویسی در میان طراحان فرش عصر صفوی. , 1399; 1(2): 23-38. doi: 10.22077/rajshomar.2021.4084.1023

بررسی فتوت نامه نویسی در میان طراحان فرش عصر صفوی

دوفصلنامه علمی رجشمار
مقاله 3، دوره 1، شماره 2، اسفند 1399، صفحه 23-38    اصل مقاله (1.43 M)
نوع مقاله: مقاله پژوهشی
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22077/rajshomar.2021.4084.1023
نویسندگان
مجید براری میانائی* 1؛ حسین ستار2؛ حسن عزیزی3
1- کارشناس ارشد طراحی فرش. دانشکده معماری و هنر. دانشگاه کاشان
2دانشکده ادبیات و زبان‌های خارجی. دانشگاه کاشان
3- مربی گروه فرش دانشکده معماری و هنر دانشگاه کاشان
چکیده
رواج فتوت و فتوت‌نامه نویسی در میان اصناف عصر صفوی نشان از وجود آداب و معارفی است که لازمه‌ و مشخصه‌ی هر شغل در آن دوره بوده است. در میان اصناف دوران صفویه عدم حضور فتوت‌نامه‌ای برای حرفه‌ی طراحی فرش علی‌رغم اهمیت بالای هنر فرش‌بافی در میان هنرهای آن دوره مسئله‌ای است که هرگز به علل و چند و چون آن پرداخته نشده است.
سؤالاتی که برای رسیدن به هدف می‌توان طرح کرد، عبارتند از: «علت خالی بودن جای فتوت‌نامه‌ی طراحان فرش در میان دیگر اصناف عصر صفوی چیست؟ طراحان فرش آن دوره متعلق به چه صنفی بوده‌اند؟ فتوت‌نامه‌ی طراحان فرش دارای چه ساختار و ویژه‌گی‌هایی بوده است؟
در این جستار با روشی توصیفی- تحلیلی به کمک مطالعه و جمع‌آوری مطالب اسنادی و کتابخانه‌ایی در حوزه‌ی نگارگری، فرش و عرفان اسلامی، فعالیت صنفی طراحان فرش و علل نبودن فتوت‌نامه‌ایی برای این شغل در عصر صفوی و همچنین ساختار رسالات این صنف مورد تحلیل و بررسی قرار گرفته است.
یافته‌های به دست آمده از این پژوهش بیان‌گر آن است که طراحی فرش در دوران صفوی زیر مجموعه‌ی فعالیت‌های حرفه-ای صنف نگارگران و مذهبان بوده‌ است، و بزرگان این صنف رسالات و دیباچه‌هایی را تصنیف کرده‌اند که ساختاری همچون فتوت‌نامه‌های دیگر اصناف داشته‌اند. وجه تمایز این رسالات با فتوت‌نامه‌های اصناف در ساختار ادبی و نگارشی آن‌ها بوده است.
کلیدواژه‌ها
عصر صفوی؛ عرفان شیعی؛ فتوت نامه؛ نگارگری؛ طراحی فرش
مراجع
  1. آژند، یعقوب. 1384. سیمای سلطان محمد نقاش. تهران. فرهنگستان هنر.
  2. آژند، یعقوب. 1389. نگارگری ایران(پژوهشی در تاریخ نقاشی و نگارگری ایران). تهران. سمت.
  3. آژند، یعقوب. 1393. هفت اصل تزئینی هنر ایران. تهران. پیکره.    
  4. آصف، محمد هاشم. 2537. رستم­التواریخ (به اهتمام محمد مشیری). تهران. شرکت سهامی کتاب­های جیبی. چاپ سوم.
  5. ادواردز، سیسیل. 1368. قالی ایران. ترجمه­ی مهین­دخت صبا. تهران. فرهنگ­سرا. چاپ دوم.
  6. افروغ، محمد. مضامین و عناصر شیعی در هنر عصر صفوی با نگاهی به هنر قالی‌بافی، نگارگری و فلزکاری. کرمان. مجله‌ی مطالعات ایرانی. سال دهم. شماره‌ی بیستم. پاییز 1390. ص 25 الی 52  
  7.  افشاری، مهران و مهدی مدائنی. 1388. چهارده رساله در باب فتوت اصناف. تهران. چشمه. چاپ سوم.
  8. بصام، جلال الدین 1383. رویای بهشت. جلد 1، تهران، تا14
  9. بلر، شیلا و جاناتان ام بلوم. 1391. هنر و معماری اسلامی. ترجمه‌ی اردشیر اشراقی. تهران. سروش. چاپ سوم.
  10. بنی­اردلان، اسماعیل. 1388. معرفت­شناسی آثار صناعی. تهران. سوره­ی مهر
  11. بهرامی، احسان. 1369. فرهنگ واژه‌های اوستایی. دفتر سوم. تهران. بلخ
  12. پوپ، آرتور اپهام. 1394. شاه­کار­های هنر ایران. ترجمه­ی پرویز ناتل خانلری. تهران. علمی و فرهنگی. چاپ ششم.
  13. حاجیان‌پور، حمید و زینب تاج‌داری. جایگاه اصناف در نظام سیاسی و اقتصادی و اجتماعی ایران از دوران صفویه تا انقلاب اسلامی. شیراز. فصلنامه‌ی علمی- تخصصی پارسه. انتشارات انجمن علمی بخش تاریخ دانشگاه شیراز. سال سیزدهم. شماره‌ی بیستم. پاییز 1392. ص 35 الی 61
  14. حشمتی رضوی، فضل­الله. 1392. تاریخ فرش (سیر تحول و تطور فرش­بافی ایران). تهران. سمت. چاپ سوم.    
  15. حصوری، علی. 1376.  فرش بر مینیاتور. تهران. فرهنگان.
  16. خزایی، محمد. جایگاه اصناف فتوت در هنر ایران. تهران. ماهنامه‌ی کتاب ماه هنر.شماره‌ی 121. مهر 1387. ص 18 الی 22
  17. دایمند، موریس اسون. 1389. راهنمای صنایع اسلامی. ترجمه­ی عبدالله فریار. تهران. علمی فرهنگی. چاپ چهارم.
  18.  راوندی، مرتضی. 1357. تاریخ اجتماعی ایران. جلد سوم. تهران. امیرکبیر. چاپ سوم.
  19. رحیمی، سیامک و شایسته­فر، مهناز. بررسی آداب تربیتی نگارگرانبر پایه­ی گفتار صادقی بیک افشار در رساله­ی قانون الصور. تهران. دو فصل­نامه­ی علمی- پژوهشی مطالعات هنر اسلامی. شماره­ی سیزدهم. پاییز و زمستان 1389. ص 7 الی 24 
  20. رحیمی پردنجانی، حنیف و شیرازی، علی‌اصغر و مراثی، محسن. بررسی دیباچه‌ی دوست‌محمد هروی بر مرقع بهرام میرزا‌ی صفوی از منظر جامعه‌شناسی تاریخی تحلیلی. تهران. دو‌فصلنامه‌ی علمی- پژوهشی. دانشگاه هنر. شماره‌ی هفدهم. بهار و تابستان 1395. ص 53 الی 69
  21. رشنو، عفت: 1392. تأثیر حکمت هنر اسلامی بر رنگ و نقش فرش ایرانی (دوره­ی صفویه). پایان‌نامه کارشناسی ارشد. تهران. دانشگاه الزهرا. دانشکده هنر.
  22. ژوله، تورج. 1390. پژوهشی در فرش ایران. تهران. یساولی.
  23. ژوله، تورج. 1392. شناخت فرش (برخی مبانی نظری و زیرساختهای فکری). تهران. یساولی.
  24. سکی، یوشیفوسا. دیباچه‌ی قطب‌الدین محمد قصه‌خوان بر مرَقَّعِ شاه طهماسب. تهران. نامه‌ی بهارستان. سال سوم. شماره‌ی دوم. دفتر ششم. پاییز و زمستان 1381. ص 309 الی 316     
  25. سیوری، راجر. 1395. ایران عصر صفوی. ترجمه‌ی کامبیز عزیزی. تهران. مرکز. چاپ بیست و ششم.
  26. شایسته­فر، مهناز. روایت غدیر خم در آثار نگارگری دوره­ی صفویه.  مجموعه مقالات (پرتو حسن). به کوشش عبدالمجید شریف‌زاده. تهران. سوره‌ی مهر. 1394. ص 456 الی 485         
  27. صباحی، سید طاهر. 1393.  قالین (چکیده­ای از تاریخ و هنر قالی­بافی مشرق زمین). ترجمه­ی اعظم نصیری. جلد اول. تهران. خانه فرهنگ و هنر گویا.
  28. صوراسرافیل، شیرین. 1381.  طراحان بزرگ فرش ایران. تهران. پیکان. چاپ دوم.
  29. کربن، هانری. 1363.  آیین جوانمردی. ترجمه‌ی احسان نراقی. تهران. نشر نو.
  30. کریم‌اُف، کریم. 1385. سلطان محمد و مکتب او (مکتب نقاشی تبریز). ترجمه‌ی جهان‌پری معصومی و رحیم چرخی. تبریز. دانشگاه هنر اسلامی تبریز.
  31. کوتین، جان اف. 1388. بهزاد و ملاصدرا، انقلاب تفسیر صفوی (مجموعه مقالات حکمی و هنری). ترجمه‌ی ناصر زعفران‌چی. تهران. فرهنگستان هنر. ص 224 الی 239   
  32.   کیان‌مهر، قباد و تقوی‌نژاد، بهاره. تأثیر باورهای صفویه بر مفاهیم نقوش هندسی کاشی‌کاری‌های این دوره. مجموعه مقالات (پرتو حسن). به کوشش عبدالمجید شریف‌زاده. تهران. سوره‌ی مهر. 1394. ص 305 الی 341      
  33. کیوانی، مهدی. 1395. پیشه‌وران و زندگی صنفی آنان در عهد صفوی. ترجمه‌ی یزدان فرخی. تهران. امیرکبیر. چاپ دوم.
  34. ملول، غلامعلی. 1384. بهارستان (دریچه‌ای به قالی ایران). تهران. زرین و سیمین.
  35. منشی قمی، قاضی میر احمد. 1352. گلستان هنر. تصحیح احمد سهیلی خوانساری. تهران. بنیاد فرهنگ ایران.
  36. موسوی، سید رضی. هنر اسلامی در آینه‌ی فتوت‌نامه‌ها با تأکید بر فتوت‌نامه‌ی چیت‌سازان. تهران. دو فصل­نامه‌ی علمی- پژوهشی مطالعات هنر اسلامی. شماره‌ی پانزدهم. پاییز و زمستان 1390. ص 21 الی 34
  37. ولایتی، علی‌اکبر. 1393. دانش‌نامه‌ی جوانمردی (ادبیات فتوت و فتوت در ادبیات). جلد چهارم. تهران. امیرکبیر. چاپ دوم.   
  38. ولایتی، علی‌اکبر. 1394الف.  دانش‌نامه‌ی جوانمردی (ریشه‌ها و خاستگاه‌ها). جلد اول. تهران. امیرکبیر. چاپ چهارم.
  39. ولایتی، علی‌اکبر. 1394 ب.  دانش‌نامه‌ی جوانمردی (فتوت و عیاری). جلد دوم. تهران. امیرکبیر. چاپ سوم.
  40. یارشاطر، احسان و اتینگهاوزن، ریچارد. 1379. اوج‌های درخشان هنر ایران. ترجمه‌ی رویین پاکباز و هرمز عبدالهی. تهران. آگه
  41. یارشاطر، احسان. 1384. تاریخ و هنر فرش‌بافی در ایران. ترجمه‌ی ر، لعلی خمسه. تهران. نیلوفر.
    1. Farhad, Massumeh & Bagci, Serpil (2009). Falnama the book of omens. USA. Thames & Hudson.
آمار
تعداد مشاهده مقاله: 5,878
تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 1,247


نماد الکترونیک 

 

سامانه مدیریت نشریات علمی. قدرت گرفته از سیناوب