
تعداد نشریات | 21 |
تعداد شمارهها | 301 |
تعداد مقالات | 3,173 |
تعداد مشاهده مقاله | 3,211,816 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 2,380,301 |
جایگاه نمادین نقش درخت در قالی های کرمان | ||
دوفصلنامه علمی رجشمار | ||
مقاله 2، دوره 1، شماره 2، اسفند 1399، صفحه 5-21 اصل مقاله (3.59 M) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22077/rajshomar.2021.4040.1020 | ||
نویسنده | ||
هما موسی نژاد* | ||
کارشناس ارشد فرش مدیریت و اقتصاد | ||
چکیده | ||
هنرهای تزیینی و ذهنی همواره از دیرباز با نماد و اسطوره همراه بوده و باعث انتقال مفاهیم اسطوره ای از طریق ایجاد نقش به وسیله هنر بوده است. نقش درخت، یکی از این نمادها است که در قالی کرمان جایگاه خوبی به دست آورده است. نقش درخت در قالی کرمان معمولا به دو روش طراحی شده است. طرح اول، نزدیک به طرح درخت های موجود در طبیعت طراحی شده و طرح دوم، از قالب طبیعی بودن دور شده و طرح نمادین به خود گرفته و آن را حفظ کرده است. بدین منظور سوال های اصلی پژوهش عبارتند از: آیا به علت نمادین بودن طرح درختی-سروی در قالی کرمان، تزیینات و فرم بصری درخت، حفظ شده یا تغییراتی در آن به وجود آمده است؟ آیا طرح درختی های آزاد (رئالیسم) در قالی های درختی کرمان در شکل و فرم طبیعی نزدیک به طبیعت طراحی شده است؟ که در این پژوهش سوالاتی این چنین مورد بررسی قرار خواهند گرفت. این تحقیق به روش توصیفی-تحلیلی است که به طریق گردآوری اطلاعات کتابخانه ای انجام شده است. نتیجه پژوهش نشان می دهد، در گروه اول، فرم درخت ها (سرو) انتزاعی و متقارن و به دور از شکل طبیعی درخت در طبیعت است و مفهوم نمادین دارند و به همین علت نمادین بودن شکل آن حفظ شده و در گروه دوم، این فرم درخت ها به طبیعی بودن و یا رئالیسم نزدیک تر شده است و فرم رها و رقصان و غیر متقارن به خود گرفته و معنای نمادین ندارد. | ||
کلیدواژهها | ||
قالی کرمان؛ نقش درختی؛ نقش سرو؛ نماد درخت | ||
مراجع | ||
آذرپاد، حسن، حشمتی رضوی، فضل الله، (1372)،( فرشنامه ایران)، چاپ اول، تهران، موسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگی. افروغ، محمد،(1388)، «نماد و نشانه شناسی در فرش ایرانی»، (کتاب ماه هنر)، صص 52-57. باقری، مهناز، (1389)، (بازتاب اندیشه های دینی نگاره های هخامنشی)، تهران،انتشارات امیرکبیر. پرهام، سیروس، (1364)، (دستبافته های عشایری و روستایی فارس)، با همکاری سیاوش آزادی، چاپ اول، تهران،جلد2، امیر کبیر. پرهام، سیروس،(1379)، «نماد»، (فصلنامه فرش دست باف)، شماره 18. صص 40-47. توماج نیا، جمال الدین، طاووسی، محمود، (1385)، «نقش درخت زندگی در فرش های ترکمنی»، (فصلنامه علمی-پژوهشی گلجام)، شماره چهار و پنج پاییز و زمستان، صص 11-24. جاویدان، افسانه، نصیری، محمد جواد، ( 1389)، (قالی ایران)، چاپ اول، تهران، فرهنگسرای میردشتی. درویش منش، کژال، (1395)، «بررسی نقوش گیاهی مشترک در آثار منقوش حسنلو، زیویه، قلایچی، ربط 2 و ارتباط آنها با هنر آشور»، (نشریه هنرهای زیبا-هنرهای تجسمی)، شماره 2 دوره 21، صص15-26. زنگی آبادی، فریبا،( 1387)، (سیر تحول نساجی در ایران از آغاز تا کنون)، چاپ اول، تهران، ودیعت. ژوله، تورج، ( 1384)،( شناخت نمونه هایی از فرش ایران)، چاپ اول، تهران، شرکت سهامی فرش ایران. شجاع نوری، نیکو، (1385)، «درخت نقشی بر فرش رویی بر عرش»، (فصلنامه علمی-پژوهشی گلجام)، شماره سه، تابستان، صص 51-66. شعبانی خطیب، صفر علی، ( 1387)، (فرهنگ نامه تصویری آرایه و نقشه فرش های ایرانی)، چاپ اول، تهران، سپهر اندیشه. صور اسرافیل، شیرین، (1371)، (سیری در مراحل تحول طراحی فرش)، چاپ اول، تهران، پیکان. عزیزی یوسفکند، علیرضا، براری، میثم، (1398)، «بازشناسی تطبیقی فرمی و محتوایی استحاله کهن الگوی سه گانه با تاکید بر نقش مایه درخت در فرش ایرانی»، (مطالعات هنر اسلامی)، سال پانزدهم، شماره 36، صص 86-102. علیمرادی، محمود، آشوری، محمدتقی، (1386)، «درخت در فرش بختیاری»، (فصلنامه علمی-پژوهشی گلجام)، شماره شش و هفت، بهار و تابستان، صص 11-21. فربود، فریناز، طاووسی، محمود، (1381)، «بررسی تطبیقی مفهوم نمادین درخت در ایران (با تاکید بر برخی متون ادبی و عرفانی ایران باستان و ایران اسلامی)» ،( فصلنامه تحلیلی پژوهشی مدرس هنر)، دوره اول، شماره دوم، صص 43-54. میرزایی، کریم، (1383)، «نشانه شناسی در دستبافته های ایرانی»، (دو هفته نامه هنرهای تجسمی تندیس)، شماره ها 26 و 28، صص 10-18.. یساولی، جواد، (1375 )، (مقدمه ای بر شناخت قالی ایران، چاپ دوم)، تهران، فرهنگسرای یساولی. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 5,531 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 1,806 |