
تعداد نشریات | 21 |
تعداد شمارهها | 301 |
تعداد مقالات | 3,173 |
تعداد مشاهده مقاله | 3,211,901 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 2,380,332 |
مطالعه بین رشته ای شعر مهدی اخوانثالث و عبدالوهاب البیاتی؛ تحلیل انگاره وطن | ||
مطالعات بین رشته ای ادبیات، هنر و علوم انسانی | ||
مقاله 7، دوره 1، شماره 1، شهریور 1400، صفحه 115-134 اصل مقاله (479.49 K) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22077/islah.2021.4360.1034 | ||
نویسنده | ||
بهارک ولی نیا* | ||
دانش آموخته دکتری زبان و ادبیات فارسی، مدرس مدعو گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه بیرجند، بیرجند، ایران | ||
چکیده | ||
در این جستار، به منظور بررسی و تبیین چگونگی گرهخوردن شعر با فضا، با رویکرد بینرشتهای برگرفته از نقد جغرافیایی، به بررسی وطنسرودههای مهدی اخوانثالث و عبدالوهاب البیاتی پرداخته شده و انگاره وطن در شعرشان تحلیل شدهاست. نگارنده در این پژوهش، درحقیقت کوشیده است به پاسخ این پرسشها دست یابد که نمودهای فراوان وطن در شعر البیاتی و اخوانثالث، چه نسبتی با واقعیت(های طبیعی، سرزمینی و جغرافیایی) دارد؟ مراد آنها از وطن مشخصا چیست و کجاست؟ آیا وطنِ آفریده شده در شعر آنها، تعین مادی و بیرونی دارد؟ بررسیها نشان میدهد که: 1. در شعر اخوانثالث و البیاتی، وطن فضایی است که قبل از هر چیز، دارای نمود فرهنگی و انسانی است و نه فقط صحنهای منفعل و قطعهای از خاک یا بریدهای از جغرافیای طبیعی که کوه و آب و دریا و دشت دارد؛ وطن = مکان + انسان. 2. نگاه آنها به وطن، گاه رمانتیک میشود: آنجا که شاعر چنان به وطنـ و هرآنچه بدان تعلق داردـ عشق میورزد که آن را از معشوق و یا فرزند بازنمیشناسد؛ یا آنجا که وطنِ غمزده را، با اندوه، "باغِ بیبرگی" یا "مزارآباد" یا "شهر سنگستان" میبیند. 3. آنچه از وطن، در شعر اخوانثالث و البیاتی میبینیم، یک انگاره است، انگاره وطن. 4. شکل و گونه این انگاره، در شعرشان تماماً یکسان نیست؛ انگاره وطن، در شعر البیاتی پدیداری گسترده و سیال است؛ اما در شعر اخوان، معنای چندان گستردهای ندارد و او آنگاه که از وطن سخن میگوید، تنها متوجه ایران است. | ||
کلیدواژهها | ||
شعر معاصر فارسی و عربی؛ رویکرد بینرشتهای؛ اخوان ثالث؛ البیاتی؛ نقد جغرافیایی | ||
مراجع | ||
ابراهیمی، نادر.(1379). آن شعوبی دیگر. در باغ بیبرگی (یادنامه اخوانثالث)، بهکوشش مرتضی کاخی، چاپ دوم، تهران: زمستان. اخوانثالث، مهدی. (1386). زمستان. چاپ بیستوچهارم، تهران: زمستان. __________ . (1387 الف). آخر شاهنامه. چاپ بیستم، تهران: زمستان. __________. (1387 ب). از این اوستا. چاپ هفدهم، تهران: زمستان. __________. (1387 ج). تو را ای کهن بوم و بر دوست دارم. چاپ هفتم، تهران: زمستان. __________. (1393). سال دیگر، ای دوست، ای همسایه. تهران: زمستان. برلین، آیزایا. (1385). ریشههای رمانتیسم. ترجمۀ عبدالله کوثری، تهران: ماهی. البیاتی، عبدالوهاب. (1348). آوازهای سندباد. ترجمه محمدرضا شفیعی کدکنی، تهران: نیل. ـــــــــــــــــ. (1357). شعرهای تبعید و چشمان سگان مرده. ترجمه عدنان غریفی، تهران: رواق. ــــــــــــــــــ. (1995الف). الأعمالالشعریه. ج1، بیروت: المؤسسهالعربیه للدراسات والنشر. ـــــــــــــــــ. (1995ب). الأعمالالشعریه. ج2، بیروت: المؤسسهالعربیه للدراسات والنشر. ـــــــــــــــــ. (1390الف). ترانههای عاشق آواره. ترجمه عبدالرضا رضایینیا، تهران: فصل پنجم. ـــــــــــــــــ. (1390ب). ماه شیراز. ترجمه عبدالرضا رضایینیا، تهران: فصل پنجم. تراویک، باکنر. (1383). تاریخ ادبیات جهان. ترجمه عربعلی رضایی، چاپ سوم، تهران: فرزانروز. جعفری جزی، مسعود. (1378). سیر رمانتیسم در اروپا. تهران: مرکز. _____________. (1386). سیر رمانتیسم در ایران: از مشروطه تا نیما. تهران: مرکز. حاجیحسن عارضی، غزاله؛ حسینی، احسان. (1392). «نقد جغرافیایی به روایت وستفال». نقدنامه هنر، سال اول، شماره 4، 61- 73. خانمحمدی، فاطمه؛ رستمیپور، سمیه. (1395). «از شهر واقعی تا شهر تخیلی با تأکید بر نقد جغرافیایی». ویژهنامۀ ادبیات تطبیقی، فرهنگستان زبان و ادب فارسی، شماره 14، 107- 116. خطاط، نسرین. (1392). «نقد جغرافیایی از نگاه میشل کولو». نقدنامه هنر، سال اول، شماره 4، 117- 124. خوشکام، ماهرو؛ پاکرو، فاطمه. (1393). مخاطبشناسی در اشعار مهدی اخوانثالث و عبدالوهاب البیاتی. تهران: روزگار. داد، سیما. (1385). فرهنگ اصطلاحات ادبی. چاپ سوم، تهران: مروارید. رجایی، نجمه. (1378). آشنایی با نقد ادبی معاصر عربی. مشهد: دانشگاه فردوسی. رجبی، فرهاد. (1390). «دغدغههای اجتماعی شعر عبدالوهاب البیاتی و اخوان ثالث». زبان و ادبیات عربی، شماره 4، 47- 76. رحمانی، اسحق؛ متحد، شیوا. (1397). «شهر بینشان در اندیشه عبدالوهاب البیاتی و مهدی اخوانثالث». مطالعات ادبیات تطبیقی، شماره 47 (پاییز)، 109- 130. سیدقاسم، لیلا؛ نوحپیشه، حمیده. (1395). «جغرافیای ادبی و شاخههای آن: معرفی مطالعات نوین بینارشتهای در ادبیات». نقد ادبی، سال نهم، شماره 33 (بهار)، 77- 108. سیدحسینی، سیدرضا. (1389). مکتبهای ادبی. 2 جلد، چاپ شانزدهم، تهران: نگاه. شفیعیکدکنی. (1380). شعر معاصر عرب. تهران: سخن. __________. (1383). ادوار شعر فارسی: از مشروطیت تا سقوط سلطنت. چاپ دوم، تهران: سخن. _________. (1390). با چراغ و آینه. تهران: سخن. ضیف، شوقی. (1971). فصول فیالشعر و نقده. قاهره: دارالمعارف. عباس، احسان. (1388). شعر و آینه: تئوری شعر و مکاتب شعری. ترجمه سیدحسن حسینی، تهران: سروش. غنیمیهلال، محمد. (1373). ادبیات تطبیقی. ترجمه سیدمرتضی آیتاللهزاده شیرازی، تهران: امیرکبیر. فورست، لیلیان. (1380). رمانتیسم. ترجمه مسعود جعفری، چاپ سوم، تهران: مرکز. کهنموییپور، ژاله. (1392). «ادبیات، هنر و نقد جغرافیایی». نقدنامه هنر، سال اول، شماره 4، 75- 83. مقدادی، بهرام. (1393). دانشنامه نقد ادبی: از افلاطون تا به امروز. تهران: چشمه. مقیسه، محمدرضا. (2012). «تقابل شهر و روستا در شعر عبدالوهاب البیاتی و مهدی اخوانثالث». الدراساتالادبیه، شماره 2، 3 و4، 329- 360. میرصادقی، میمنت. (1385). واژهنامه هنر شاعری. چاپ سوم، تهران: کتاب مهناز. ناظمیان، رضا. (1389). «در انتظار گودو: بررسی تحلیلی مفهوم منجی نجاتبخش در شعر اخوانثالث، البیاتی و نزار قبانی». لسان مبین، شماره 2، اسفند، 243- 256. نامورمطلق، بهمن. (1392). «درآمدی بر نقد جغرافیایی». نقدنامه هنر، سال اول، شماره 4، 37- 58. هاوزر، آرنولد. (1377). تاریخ اجتماعی هنر. ترجمه ابراهیم یونسی، تهران: خوارزمی. هنرمندی، حسن. (1350). بنیاد شعر نو در فرانسه. تهران: زوار. هیث، دانکن. (1388). رمانتیسم: قدم اول. ترجمه کامران سپهران، تهران: شیرازهکتاب. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 3,587 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 610 |