
تعداد نشریات | 21 |
تعداد شمارهها | 301 |
تعداد مقالات | 3,173 |
تعداد مشاهده مقاله | 3,211,835 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 2,380,304 |
تعیین ادوار رونق محله های شهر نطنز با اتکاء به کتیبه های بناهای تاریخی | ||
نگارینه هنر اسلامی | ||
دوره 7، شماره 20، اسفند 1399، صفحه 189-202 اصل مقاله (5.48 M) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22077/nia.2021.3944.1391 | ||
نویسندگان | ||
سیده سارا محمدی1؛ حسن کریمیان* 2؛ محمد حسن طالبیان3؛ محسن جاوری4 | ||
1دانشجوی دکترا باستان شناسی دوران اسلامی ،دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات، تهران ،ایران . | ||
2استاد گروه باستان شناسی، دانشگاه تهران، تهران، ایران. | ||
3دانشیار پردیس هنرهای زیبا ، دانشگاه تهران، تهران، ایران. | ||
4استادیارگروه باستان شناسی دانشگاه کاشان، کاشان، ایران. | ||
چکیده | ||
شرایط مطلوب زیست اقلیمی منطقه نطنز، جایگاه آن در شبکه ارتباطی جنوب به فلات مرکزی و بویژه دو شهر استراتژیک کاشان و اصفهان، زمینهی شکلیابی استقرارگاههای متعدد و آثار معماری متنوع و ارزشمندی را فراهم آورده است. علیرغم جایگاه بارز تمدنی و فرهنگی ـ تاریخی شهر نطنز در تمدن این سرزمین، مطالعات مرتبط با علل موثر بر شکلیابی و توسعه فضاها و محلات تاریخی آن بسیار اندک است. این نقص بویژه زمانی آشکار میشود که حتی آثار شاخص معماری این شهر از جمله بقعه شیخ عبدالصمد، مسجد جامع، آرامگاه سید واقف و سایر بناهای مذهبی، تجاری و عام المنفعه نیز به نحو بایسته مستند سازی و گاه نگاری نگردیدهاند. با عنایت به نقش بی بدیل کتیبههای بناهای تاریخی در گاه نگاری مطلق و تشخیص نام آمرین و چگونگی ساخت این بناها و همچنین تعیین تحولات تاریخی آنها، در پژوهش حاضر تلاش گردید تا با استفاده از این شواهد متقن، به این پرسش که در ادوار مختلف تاریخی نحوه شکلگیری، گسترش و رونق محلههای شهر چگونه بوده پاسخ گوید. هدف آن است تا ادوار رونق محلههای شهر را با استفاده از کتیبههای بناهای تاریخی مشخص و اطلاعاتی غیر قابل انکار از محلههای تاریخی شهر نطنز در دوران اسلامی ارائه گردد. در نیل به این هدف، تمامی کتیبههای تاریخی بناهای ارزشمند این شهر شناسایی و مستند سازی گردیدهاند. تهیه طرح کتیبهها نه تنها خوانش دقیق آنها را میسور ساخته، بلکه مواد لازم را برای مطالعات مرتبط با شکلگیری و سیر تحول محلههای تاریخی شهر نطنز را فراهم آورده است. | ||
کلیدواژهها | ||
شهر تاریخی نطنز؛ معماری دوران اسلامی؛ کتیبه های تاریخی؛ مجموعه شیخ عبدالصمد | ||
مراجع | ||
اصطخری، ابراهیم بن محمد. (1371). مسالکالممالک. بهکوشش ایرج افشار. تهران: علمی و فرهنگی. اعظم واقفی، حسین. (1396). میراث فرهنگی نطنز، آثار و اسناد تاریخی، آداب و رسوم. جلد اول، تهران: انجمن آثار و مفاخر فرهنگی. باستانی، پاریزی. (1343). سیاست و اقتصاد عصر صفویه. تهران: بنگاه مطبوعاتی صفیعلیشاه. بلر، شیلا. (1387). معماری ایلخانی در نطنز. مترجم: ولی کاووسی، تهران: فرهنگستان هنر ایران. تقیزاده انصاری، بدر. (1386). نطنز دیروز امروز فردا. کرج: مؤلف (تقی زاده انصاری). توسلی، حمیدرضا. (1372). «مجموعه بناهای شیخعبدالصمد در نطنز». پایاننامه کارشناسی ارشد، رشته باستانشناسی، دانشگاه تربیت مدرس. جامی، عبدالرحمن. (1366). نفحاتالانس. تهران: سعدی. جعفریان، رسول. (1379). صفویه در عرصه دین، فرهنگ و سیاست. جلد دوم، قم: پژوهشکده حوزه و دانشگاه. راشدنیا، زهرا. (1393). «مطالعه ویژگیهای تزئینی آثار گچبری هنرمندان کرمانی و پراکندگی آن در قرن هشتم هجری». پایاننامه کارشناسی ارشد رشته باستانشناسی، دانشگاه هنر اصفهان، دانشکده حفاظت و مرمت. روملو، حسن. (1384). احسنالتواریخ. جلد دوم، مترجم: عبدالحسین نوایی، تهران: اساطیر. سمرقندی، عبدالرزاق بن اسحاق. (1372). مطلعالسعدین و مجمعالبحرین. جلد اول، بهتصحیح محمد شفیع، گردآورنده: عبدالحسین نوایی، تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگى. سیرو، ماکسیم. (1370). راههای باستانی ناحیه اصفهان و بناهای وابسته به آنها. مترجم: مهدی مشایخی، تهران: سازمان ملی حفاظت آثار باستانی. شاردن، ژان. (1372). سفرنامه شاردن. مترجم: اقبال یغمایی. جلد پنجم، تهران: توس. عتبی، محمد بن عبدالجبار. (1357). تاریخ یمنی. تهران: علمی و فرهنگی. فیگوئروا، دن گارسیا دسیلوا. (1363). سفرنامه فیگوئروا. مترجم: غلامرضا سمیعی، تهران: نشر نو. قبادیان، وحید. (1383). بررسی اقلیمی ابنیه سنتی ایران. تهران: دانشگاه تهران. قمی، قاضی احمد. (1383). خلاصهالتواریخ. مترجم: احسان اشراقی، تهران: دانشگاه تهران. قوچانی، عبدالله. (1383). بررسی کتیبههای بناهای یزد، تهران: سازمان میراث فرهنگی و گردشگری. ــــــــــــــ. (1383). کتیبههای مسجد جامع گلپایگان. تهران: سازمان میراث فرهنگی کشور. ـــــــــــــــ؛ رحیمیفر، مهناز. (1383). کتیبههای مسجد جامع و امامزاده عبدالله شوشتر. تهران: سازمان میراث فرهنگی کشور. ـــــــــــــــ؛ شیرازی، باقر. (1367). «بررسی کتیبههای تاریخی مجموعه نطنز و مسجد جامع نائین». اثر، شماره 26 و 27، 132- 142. کاشانی نطنزی، عزالدین محمود. (1325). مصباحالهدایه و مفتاحالکفایه. تهران: سنایی. کریمیان، حسن. (1385). «هویت کالبدی و بصری شهرهای ساسانیان». در مجموعه مقالات اولین کنگره بینالمللی تاریخ معماری و شهرسازی ایران، جلد پنجم، بم: سازمان میراث فرهنگی کشور، 5- 6. ـــــــــــــــ؛ احمدی، عباسعلی؛ سعیدی، فریبا. (1387). «تعیین کاربری و گاهنگاری کاخ ـ قلعه شاهدژ اصفهان با استناد به نتایج حفریات باستانشناسانه». دانشکده علوم انسانی، شماره 4، 79- 111. گدار، آندره. (1388). آثار ایران. مترجم: ابوالحسن سروقدمقدم، مشهد: پژوهشهای آستان قدس رضوی. گلمبک، لیزا. (1364). «دورههای ساختمانی مجموعه تاریخی تربت شیخ جام». اثر، شماره 10 و 11، 16- 57. گروه نویسندگان. (1387). اطلس تاریخ ایران. تهران: سازمان نقشهبرداری کشور. لاکهارت، لارنس. (1383). انقراض سلسه صفویه. مترجم: اسماعیل دولتشاهی، تهران: علمی و فرهنگی. لسترنج، گای. (1365). جغرافیای تاریخی سرزمینهای خلافت شرقی. مترجم: محمود عرفانی، تهران: علمی و فرهنگی. مستوفی، حمدالله. (1381). نزههالقلوب. بهکوشش محمد دبیرسیاقی، تهران: حدیث امروز. مقدسی، ابوعبدالله محمد بن احمد. (1361). احسنالتقاسیم فی معرفهالاقالیم، مترجم دکتر علینقی منزوی، تهران: شرکت مؤلفان و مترجمان. مهدوی، مصلحالدین. (1388). اعلام اصفهان. بهتصحیح و تدوین غلامرضا نصرالهی، جلد دوم، اصفهان: سازمان فرهنگی- تفریحی شهرداری اصفهان. نراقی، حسن. (1383). آثار تاریخی شهرستانهای نطنز و کاشان. تهران: آثار و مفاخر فرهنگی. ویلبر، دونالد. (1346). معماری اسلامی ایران در دوره ایلخانان. مترجم: عبدالله فریار، تهران: علمی و فرهنگی. هنرفر، لطفالله. (1386). اصفهان. جلد اول، تهران: علمی و فرهنگی.
Bliar, Sh.,1986, “A Medieval Persian Builder”, The Journal of the Society of Architectural Historians, 45,4, 389-395.
| ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 483 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 802 |