
تعداد نشریات | 21 |
تعداد شمارهها | 301 |
تعداد مقالات | 3,173 |
تعداد مشاهده مقاله | 3,211,891 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 2,380,329 |
بررسی و شناسایی نقشمایهی کایلین در فرش های دورهی صفویه | ||
نگارینه هنر اسلامی | ||
دوره 7، شماره 20، اسفند 1399، صفحه 23-41 اصل مقاله (2.43 M) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22077/nia.2021.3734.1365 | ||
نویسندگان | ||
وحیده حسامی1؛ فرنوش رحمانی* 2 | ||
1مربی دانشکده هنر دانشگاه بیرجند | ||
2دانشجو کارشناسی ارشد دانشگاه هنر اسلامی تبریز | ||
چکیده | ||
نقوش حیوانی یکی از مهمترین و اثرگذارترین نقوشی است که میتوان آن را از دیر باز تاکنون در فرش ایران مشاهده نمود. این نقوش در برگیرندهی مفاهیم دینی و اسطورهای کهن، بیان کننده موقیعت جغرافیایی و طبیعی، محل زندگی بشر و آمال و آرزوهای وی بوده است.کایلین نیز یکی از نقوش حیوانی است که اگر چه ما به ازای آن در طبیعت وجود ندارد اما به دلیل کاربرد زیاد در هنر صفوی از اهمیت خاصی برخوردار است و در هنر مناطق مختلف ازجمله ایران، چین و آسیای شرقی دیده میشود. در سرتاسر شرق آسیا کایلین یکی از چهار حیوان نجیب است که همراه با اژدها، ققنوس و لاک پشت میآید و تشکیل شده از سر اژدها، بدن آهو یا گاو و دم شیر است. کاربرد بیشمار این نقش در فرشهای صفویه نویسندگان را برآن داشت تا ضمن معرفی نقش مایهی کایلین و مفاهیم آن به این پرسش پاسخ می دهد که جایگاه بصری این نقش در فرش های این دوره چیست و چه انواع و طبقه بندی برای آن می توان ارائه داد؟ همچنین به جهت شناخت و درک مفهوم این نقش درهنر ایران لازم است به مفاهیم نمادین آن در هنر چین توجه کنیم و یا به بررسی بخش های مختلف این حیوان ترکیبی و نحوه ترسیم آن بپردازیم تا بتواند ما را در جهت شناخت علت کاربرد آن یاری نماید. این مقاله با روش توصیفی و تحلیلی و گردآوری مبانی نظری حاصل از پژوهش های اسنادی صورت گرفته است و براساس بررسی کلیه فرش های موجود در منابع این نقش در 13 تخته فرش به کار رفته که دارای تنوع رنگ، فرم و طراحی است. از نظر فرمی به صورت منفرد و یا گرفت و گیر با شیر، اژدها وگاو ترسیم شده است که بیشترین حضور در درگیری با نقش شیر است. کایلین در فرهنگ ایران نماد خیر است و با توجه به شرایط و جایگاه قرارگیری نماد و مفهوم آن می تواند جایگزینی برای نقش گاو یا اژدها در صحنه های گرفت و گیر با شیر باشد. | ||
کلیدواژهها | ||
نماد؛ صفویه؛ اسطوره؛ فرش؛ کایلین | ||
مراجع | ||
آموزگار، ژاله. (1391). تاریخ اساطیری ایران. تهران: سمت. امیرحسینی، مرتضی. (1387). رموز نهفته در هنر نگارگری. تهران: کتاب آبانو بصام، سیدجلالالدین؛ فرجو، محمدحسین؛ ذریه زهرا، سیدامیراحمد. (1383). رؤیای بهشت: هنر قالیبافی ایران. تهران: سازمان اتکا. بهدانی، مجید؛ مهرپویا، حسین. (1389). «گذری بر جدال اژدها در هنر ایران». جلوه هنر، شماره 2 (پاییز و زمستان)، 5- 12. پوپ، آرتور آپهام؛ آکرمن، فیلیس. (1380). شاهکارهای هنر ایران. ویرایش پرویز ناتل خانلری. تهران: علمی و فرهنگی. ــــــــــــــــــــــــــــــ . (1387). سیری در هنر ایران از دوران پیش از تاریخ تا امروز. جلد5 و11، گروه مترجمان، ویرایش سیروس پرهام، تهران: علمی و فرهنگی. پورعبدالله، حبیبالله. ( 1377). تخت جمشید از نگاهی دیگر. شیراز: بنیاد فارسشناسی. تاجدینی، علی. (1339). نمادها و نشانهها در اندیشه مولانا. تهران: سروش. تقوینژاد، بهاره. (1387). «تجلی نقوش گرفتوگیر در فرش دوره صفوی»، گلجام، شماره9، 62- 69. دینلی، عاطفه. (1393). «مطالعه نقوش شکار و گرفتوگیر در فرشهای دوران صفوی با رویکرد نشانهشناسی ارزشی». پایاننامه کارشناسی ارشد، دانشگاه هنر اصفهان. راکعی، نگار. (1389). «بررسی عناصر نمادین و نقوش اساطیری در فرش ایران (تأکید بر دوران صفویه)». پایاننامه کارشناسی ارشد، دانشکده هنر، دانشگاه الزهرا. رستگار فسایی، منصور. (1385). اژدها در اساطیر ایران. تهران: توس. رضی، هاشم. (1381). فرهنگ نامهای اوستا. تهران: فروهر. ژوله، تورج. (1381). پژوهشیدرفرشایران. تهران: یساولی. شایستهفر، مهناز. (1388). «نمادگرایی و هویت ملی حاکم بر قالیهای صفوی». مطالعات هنراسلامی، شماره9، 117- 136. شوالیه، ژان؛ گربران، آلن. (1388). فرهنگ نمادها. جلد 3، مترجم: سودابه فضائلی، تهران: جیحون. عبداللهی، منیژه. (1381). فرهنگنامه جانوران در ادب پارسی بر پایه واژهشناسی، اساطیر، باورها، زیباییشناسی و...)؛ بخش دوم. تهران: پژوهنده. عینی، ساناز. (1389). «مطالعه نشانههای تصویری جانوران خیالی و افسانهای نقوش قالیهای دوره صفوی». پایاننامه کارشناسی ارشد، مؤسسه آموزش عالی طبری. فرهمندپور، الهام. (1394). «جستاری بر کاربرد نماد در قالیهای دوره صفویه». پایاننامه کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی. قلیزاده، خسرو. (1387). فرهنگ اساطیر ایرانی بر پایه متون پهلوی. تهران: پارسه. کرباسی، کلود؛ پرهیزگاری، ماری. (1389). شاهکارهای نگارگری ایران. تهران: موزه هنرهای معاصر تهران. کریستی، آنتونی. (1373). اساطیر چین. مترجم: باجلان فرخی. تهران: گلشن. کنبی، شیلا. ( 1387). عصر طلایی هنر ایران. مترجم: حسن افشار. تهران: مرکز. میت فورد، میراندا بروس. (1388). نمادها و نشانهها در جهان. مترجم: دکتر ابوالقاسم دادور و زهرا تاران. تهران: کلهر. هینلز، جان راسل. (1383). شناخت اساطیر ایران. مترجم: باجلان فرخی. تهران: اساطیر.
URL1: https://www.allaboutunicorns.com/chinese-unicorns.php (2019.5,4 12:45). | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 933 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 1,216 |