
تعداد نشریات | 21 |
تعداد شمارهها | 301 |
تعداد مقالات | 3,173 |
تعداد مشاهده مقاله | 3,211,839 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 2,380,304 |
تحلیل و بررسی نقوش تزیینی در معماری مساجد دوره خوارزمشاهیان در خراسان براساس رویکرد سنت گرایی | ||
نگارینه هنر اسلامی | ||
مقاله 1، دوره 3، شماره 12، دی 1395، صفحه 4-19 اصل مقاله (1.2 M) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22077/nia.2018.1265.1082 | ||
نویسندگان | ||
عابد تقوی* 1؛ افسانه حمیدی2؛ اسدالله جودکی3 | ||
1استادیار گروه باستان شناسی دانشگاه مازندران، (نویسنده مسئول) | ||
2دانش آموخته کارشناسی ارشد باستان شناسی، دانشگاه مازندران | ||
3دانش آموخته دکتری باستان شناسی دانشگاه مازندران | ||
چکیده | ||
گذشته پربار فرهنگ و هنر ایران زمین به ویژه هنر تزیین ابنیه در معماری این دیار جایگاهی رفیع دارد که هنر و معماری دوره خوارزمشاهیان نه تنها از این امر مستثنی نیست، بلکه علاوه بر زیبایی ظاهری از ازر شهای والاتری نیز برخوردار است و ذهن جستجوگر را قبل از نمود ظاهری، به معنایی درونی رهنمون م یسازد. از آ نجاکه اصول زیباشناسی و ویژگ یهای خاص سنت ایرانی به طور ظریف و آگاهانه در معماری این نقوش موردتوجه قرارگرفته، لازم است بامطالعه و شناخت دقیق این اصول و رو شها به عمق باطن هنر اسلامی پی برد. نیاز به رو ششناسی در عرصه هنر اسلامی، امری اجتنا بناپذیر است که داوری ماهیت هنر اسلامی و پرسش نظری در مورد آن را ممکن م یسازد. برای بررسی هنر اسلامی در تمدن و فرهنگ اسلامی یکی ازاین رو شها، رویکرد سنت گرایی است. سنت گرایان سنت را امری واحد، همه مکانی، هم هزمانی و زوال ناپذیر م یدانند و از روش عرفانی برای تبیین و تفسیر هنر اسلامی استفاده م کنند. در این پژوهش آن چه مورد ارزیابی و تحلیل قرارگرفته معماری مساجد دوره خوارزمشاهیان است که گذشته پربار فرهنگ و هنر ایران زمین به ویژه هنر تزیین ابنیه در معماری این دیار جایگاهی رفیع دارد که هنر و معماری دوره خوارزمشاهیان نه تنها از این امر مستثنی نیست، بلکه علاوه بر زیبایی ظاهری از ازر شهای والاتری نیز برخوردار است و ذهن جستجوگر را قبل از نمود ظاهری، به معنایی درونی رهنمون م یسازد. از آ نجاکه اصول زیباشناسی و ویژگ یهای خاص سنت ایرانی ب هطور ظریف و آگاهانه در معماری این نقوش موردتوجه قرارگرفته، لازم است بامطالعه و شناخت دقیق این اصول و رو شها به عمق باطن هنر اسلامی پی برد. نیاز به رو ششناسی در عرصه هنر اسلامی، امری اجتنا بناپذیر است که داوری ماهیت هنر اسلامی و پرسش نظری در مورد آن را ممکن م یسازد. برای بررسی هنر اسلامی در تمدن و فرهنگ اسلامی یکی ازاین رو شها، رویکرد سنت گرایی است. سنت گرایان سنت را امری واحد، همه مکانی، هم هزمانی و زوال ناپذیر م یدانند و از روش عرفانی برای تبیین و تفسیر هنر اسلامی استفاده می کنند. در این پژوهش آن چه مورد ارزیابی و تحلیل قرارگرفته معماری مساجد دوره خوارزمشاهیان است که با تکیه بر رهیافت سنت گرایی به تفسیر مواد فرهنگی موردمطالعه پرداخته است. بنابراین اصل تحقیق حاضر با روش توصیفی-تحلیلی و با تکیه بر دیدگاه سنت گرایی است که به نحو حضور معنویت در معماری اسلامی و تحلیل نقوش و سایر عناصر وابسته به آن در معماری مساجد خوارزمشاهیان پرداخته شده که علاوه بر درک بیان مشترک هنر این نقوش با الهام از آ نها، نشا ندهنده نفوذ تفکر سن تگرایی در ت کتک عناصر مانند معماری، کتیبه و سایر تزیینات آن بوده است. در جمع بندی نهایی، به مترادف بودن معنا و معنویت در حکمت ایرانی و از آن جا هنر و معماری اسلامی اشار هشد هاست.با تکیه بر رهیافت سنت گرایی به تفسیر مواد فرهنگی موردمطالعه پرداخته است. بنابراین اصل تحقیق حاضر با روش توصیفی-تحلیلی و با تکیه بر دیدگاه سنت گرایی است که به نحو حضور معنویت در معماری اسلامی و تحلیل نقوش و سایر عناصر وابسته به آن در معماری مساجد خوارزمشاهیان پرداخته شده که علاوه بر درک بیان مشترک هنر این نقوش با الهام از آ نها، نشا ندهنده نفوذ تفکر سن تگرایی در ت کتک عناصر مانند معماری، کتیبه و سایر تزیینات آن بوده است. در جمع بندی نهایی، به مترادف بودن معنا و معنویت در حکمت ایرانی و از آن جا هنر و معماری اسلامی اشار ه شد ه است. | ||
کلیدواژهها | ||
معماری اسلامی؛ هنر اسلامی؛ سن تگرایی؛ نقوش تزیینی؛ مساجد خوارزمشاهی | ||
مراجع | ||
## • آذرپاد، و حشمتی رضوی. ( 1372 ). فرشنامه ایران. تهران: موسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگی. ## • اکبری، پریوش. (1374).«معماری دوره خوارزمشاهی خراسان»،پایا ننامه کارشناس یارشد در باستا نشناسی. دانشگاه تهران. ## •_____________ (1377).« معماری مساجد دوره خوارزمشاهی در خراسان »،مجله اثر، شماره 29-30.صص 167-159. ## • اردلان، نادر و بختیار، لاله. (1390 ). حس وحدت، نقش سنت در معماری ایرانی. چاپ دوم. تهران: علم معمار. ## • امیر غیاثوند، محبوبه. ( 1382 ). هنر گر هچینی در معماری.تهران: تکوک زرین. ## • اویلسون، اوا. ( 1377 ). طر حهای اسلامی دوره ایلخانیان.(عبدالله فریار، مترجم). تهران: نشر کتاب. ## • بلخار یقهی، حسن. ( 1383 ). سرگذشت هنر در تمدن اسلامی. تهران: انتشارات سوره مهر. ##•_______________ ( 1390 ). مبانی عرفانی هنر و معماری اسلامی. تهران: انتشارات سوره مهر. ## • بورکهارت، تیتوس. ( 1361 ). ارز شهای جاودان در هنراسلامی. (صرالله پورجوادی، مترجم). تهران: نشر سوره دانش. ## •_______________ ( 1365). هنر اسلامی زبان و بیان. (مسعود رجب نیا، مترجم). تهران: انتشارات سروش دانش. ## •_______________ ( 1369 ). هنر مقدس؛ اصول و رو شها.(جلال ستاری، مترجم). تهران: انتشارات سروش دانش. ## •_______________ (1386 ). مبانی هنر ایلامی. (امیر نصری،مترج). تهران: انتشارات حقیقت. ## • بیانی، شیرین. ) 1370 (. دین و دولت در ایران عهد مغول. تهران: نشر دانشگاهی. ## • پوپ، آرتور و اکرمکن، فیلیس. ) 1387 (. سیری در هنر ایران. ازدوران پیش از تاریخ تا امروز. (نجف دریابندری، مترجم).ویرایش زیرنظر سیروس پرهام. تهران: شرکت انتشارات علمی و فرهنگی. ## • پیرنیا، محمد کریم. ( 1386 ). سب کشناسی معماری ایرانی. تدوین غلامحسین معماریان. تهران: انتشارات سروش. ## • تابنده گنابادی، سلطان حسین.(1348 ). تاریخ و جغرافیای گناباد. تهران: سازمان چاپ تهران. ## • جوادی، شهره.( 1380 ). ظهور رنگ در تزیینات خارجی بنا.مجموعه مقالات همایش هنر اسلامی..« در مسجد جلوه گاه هنر اسلامی ».) ## • حاتم، غلامعلی. (1376). فصلنامه هنر ویژه مسجد، شماره 33. ## • حسینی، محسن.( 1394 ). مساجد تاریخی خراسان. مشهد:بنیاد پژوهش های اسلامی. ## • خزایی، محمد. ( 1382 ). هنر اسلامی )مجموعه مقالات اولیین همایش هنر اسلامی سال 1381 (، تهران: موٌسسه مطالعات هنر اسلامی. ## • خسروجردی، نرگس و محمودی، مسعود. ( 1390 ). مسجد و باز زنده سازی معانی، مفاهیم و نمادهای ایرانی-اسلامی، همایش ملی معماری، شهرسازی و توسعه پایدار، مشهد. ## • خوارزمی، محمدب نموسی. ( 1391 ). دانشنامه جهان اسلام. (احمد جبار و حمیدرضا گیاهی یزدی، مترجم). ج 16 . انتشارات خوارزمی. ## • رازی، نجم الدین. ( 1383 ). مرصاد العباد. محمد امین ریاحی. تهران: انتشارات علمی فرهنگی. ## • زارعی، محمدابراهیم. ( 1390 ). فریومد و مسجد جامع آن، مجله مطالعات باستا نشناسی ، صفحات ، شماره 2، دوره3 ،1390صفحات. 128 تا 98. ## • زمانی، عباس. (1394).« مسجد جامع گناباد»،مجله هنر ومردم، شماره 29 ، صص 6 تا 41. ## • سجادی، علی. ( 1375 ). سیر تحول محراب. چاپ اول. تهران:میراث فرهنگی کشور. ## • شریفی، آزاده؛ راهنمای،(1386 ).«قوش تزیینی مساجددوره خوارزمشاهیان در خراسان (مسجد ملک زوزن، مسجد جامع گناباد، مسجد جامع فرومد، کتاب ماه هنر، شماره 109 و 110 ، صص 32 تا 40. ## • شکفته، عاطفه و دیگران. ( 1393 ). ویژگی شاخص تزیینات گچبری | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 649 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 2,273 |