
تعداد نشریات | 21 |
تعداد شمارهها | 301 |
تعداد مقالات | 3,173 |
تعداد مشاهده مقاله | 3,211,825 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 2,380,301 |
بررسی تزیینات گیاهی و هندسی محراب های گچبری مجموعه آرامگاهی تربت شیخ جام | ||
نگارینه هنر اسلامی | ||
مقاله 2، دوره 4، شماره 13، فروردین 1396، صفحه 17-31 اصل مقاله (2.14 M) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22077/nia.2018.1680.1132 | ||
نویسنده | ||
بهاره تقوی نژاد* | ||
دکتری پژوهش هنر و مدرس دانشگاه هنر اصفهان | ||
چکیده | ||
از قرن هشتم هجری، آثار گچ بری نفیسی برجای مانده است که تعدادی از آ نها دارای رقم هنرمند سازنده و تاریخ ساخت نیز هستند. این گچ بری ها در محراب های نفیس، لوح ها و کتیبه های گچی مساجد، آرامگاه ها و ... بیشترین کاربرد را دارند. ازجمله این نمونه های شاخص می توان به دو محراب و یک محراب نمای گچ بری در مجموعه آرامگاهی شیخ احمد جامی در تربت جام اشاره نمود. لذا هدف این پژوهش ارائه مستندات تصویری (به اختصار) و برشمردن ویژگی های بصری این آثار به لحاظ ترکیب بندی ها و نقشمایه های شاخص آن ها است. لذا پرسش اصلی این پژوهش را می توان چنین تبیین نمود: ویژگی های شاخص هنری در تزیینات گیاهی و هندسی محراب های گچ بری مجموعه آرامگاهی تربت شیخ جام (مسجد کرمانی) کدام است؟ روش یافته اندوزی عمدتاً بر اساس پژوهش میدانی (عکاسی) و با استناد به برخی از منابع مکتوب انجام شده است که روشی تاریخی توصیفی دارد. نتایج مطالعات حاکی از آن است که تنوع نقش مای ههای گیاهی(اسلیمی و ختایی( و به ویژه تزیینات منحصرب هفرد آ نها)استفاده از آژد هکار یهای 1 هندسی، فرم اشک، هاشور(، استفاده از ترکیب بند یهای چندسطحی و کاربرد ساقه ظریف گیاهی در پس زمینه بندهای اسلیمی، بهره گیری از تزیینات هندسی در حاشیه ها و تلفیق این گروه از تزیینات با نقوش گیاهی، ازجمله بارزترین ویژگی های تزیینات گیاهی و هندسی در محراب های گچ بری مذکور به شمار می رود. | ||
کلیدواژهها | ||
مجموعه تربت شیخ جام؛ مسجد کرمانی؛ محرا ب های گچبری؛ تزیینات گیاهی و هندسی | ||
مراجع | ||
## • اصلانی، حسام.( 1391). فن شناسی آرایه های گچی در معماری ایران دوره اسلامی، پایان نامه دکتری، دانشگاه هنر اصفهان، دانشکده حفاظت و مرمت، گروه مرمت اشیای تاریخی و فرهنگی. ## • دانشدوست، یعقوب. ( 1364).«نکاتی درباره مقاله مجموعه تاریخی تربت جام » . اثر، شماره های 10 و 11 ، صص 58-79 . ## • دانش یزدی، فاطمه.( 1387 ). کتیبه های اسلامی شهر یزد. سبحان نور. یزد: سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری. پایگاه میراث فرهنگی شهر تاریخی یزد. ## • راشدنیا، زهرا. ( 1393 ). مطالعه ویژگی های تزیینی آثار گ چبری هنرمندان کرمانی و پراکندگی آن در قرن هشتم هجری قمری، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه هنر اصفهان، دانشکده حفاظت و مرمت، گروه باستان شناسی. ## • حسینی، محسن. ( 1379 ). رباط شرف مشهد: بنیاد پژوهش های اسلامی. ## • حاجی قاسمی،کامبیز و دیگران. ( 1383). گنج نامه، فرهنگ آثار معماری اسلامی ایران(امامزاده ها و مقابر). ج 12 . تهران: انتشارات دانشگاه شهید بهشتی. دانشکده معمآری و شهرسازی. مرکز اسناد و تحقیقات: روزنه. ## • سجادی، علی. ( 1375). سیر تحول محراب از قرون اولیه اسلامی تا حمله مغول. تهران: سازمان میراث فرهنگی کشور. ## • صالحی کاخکی، احمد. ( 1372). معماری ایران در شرق خراسان، پایان نامه کارشناس یارشد رشته باستان شناسی، دانشگاه تربیت مدرس تهران، دانشکده علوم انسانی، گروه باستان شناسی. ## •___________ ؛ تقو ی نژاد، بهاره؛ راشدنیا، زهرا ( 1395 ) « مطالعه ویژگی های تزیینی آثار گچ بری هنرمندان کرمانی در دوره ایلخانی تا ابتدای دوره تیموری» ،نگره، شماره 37 ، صص 19 -32.## •___________ ، تقو ی نژاد، بهاره.( 1369).«جستاری در نسبشناسی و ویژگی های سبک فردی هنرمندان گچبر در قرن هشتم هجری »، پژوهش های معماری اسلامی، شماره 41 ، صص 78-701. ## • کیانی، محمدیوسف( 1379 ). تاریخ هنر معماری ایران در دورهاسلامی. تهران: سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی(سمت). ## • گلمبک، لیزا.(1364 )«دوره های ساختمانی مجموعه تاریخی تربت شیخ جام »،مترجم: باقر آیت اللهزاده شیرازی، اثر، شماره های 10 و11 صص57-16. ## • لباف خانیکی، رجبعلی.( 1376)« سیر تحول مسجد جامع زوزن »در: مجموعه مقالات همایش معماری مسجد، گذشته، حال، آینده، - ویراستار محمد قره چمنی، ج 1، تهران: دانشگاه هنر، صص 590565. ## • ____________ ) 1383 (. گناباد، خاستگاه حماسه های پنهان تهران: سازمان میراث فرهنگی کشور)پژوهشگاه(، معاونت معرفی و آموزش، اداره کل آموزش، انتشارات و تولیدات فرهنگی. ## • مولوی، عبدالحمید. ) 1382 (. آثار باستانی خراسان. تهران: انجمن آثار و مفاخر فرهنگی. ## • ویلبر، دونالد نیوتن. ) 1346 (. معماری اسلامی ایران در دوره ایلخانان، مترجم: عبدالله فریار. تهران: بنگاه ترجمه و نشر کتاب. ## Golombek, Lisa(1971). “The chronology of Turbat –I.Sheikh Jam”. Iran, Vol. IX, pp.27-44 ## 94 /4/ تاریخ دسترسی، 31 http://www.amar.org.ir • ## 94 /4/ تاریخ دسترسی، 31 http://ostandari.khorasan.ir • ## | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 624 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 1,123 |